Πλήρης ημερών έφυγε ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους κοινωνιολόγους, ο Αλέν Τουρέν. Η πνευματική του πορεία και η επιστημονική του παραγωγή είχαν αξιοσημείωτη επίδραση στις κοινωνικές επιστήμες, ιδιαίτερα στην Ευρώπη, τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Λατινική Αμερική. Τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες, σε Ανατολή και Δύση. Το έργο του Τουρέν έχει επικεντρωθεί στο κεντρικό πρόβλημα του κοινωνικού προβληματισμού: τη σχέση ατόμου-κοινωνίας.
Ο Τουρέν ήταν ένας σκληρός πολέμιος των νεοφιλελεύθερων πολιτικών που εφαρμόστηκαν κατά τη δεκαετία του 1990. Τα τελευταία χρόνια του, στα βιβλία «Κριτική της νεωτερικότητας» και «Τι είναι η δημοκρατία», έθεσε στο επίκεντρο της συζήτησης το ζήτημα του συλλογικού υποκειμένου και της δημοκρατίας. Επεξεργάζεται την ιδέα της δημοκρατίας ως «όχι μόνο ένα σύνολο θεσμικών εγγυήσεων, μια αρνητική ελευθερία. Είναι ο αγώνας των υποκειμένων, στην κουλτούρα και στην ελευθερία τους, ενάντια στη λογική που κυριαρχεί στα συστήματα».
Γεννημένος το 1925 στο Ερμανβίλ-συρ-Μερ της Γαλλίας, ο Τουρέν σπούδασε στα πανεπιστήμια της Κολούμπια, του Σικάγο και του Χάρβαρντ και ήταν ερευνητής στο Γαλλικό Εθνικό Συμβούλιο μέχρι το 1958. Το 1960 έγινε ανώτερος ερευνητής στην École Pratique des Hautes Études, τη διάσημη Σχολή Ανωτάτων Σπουδών Κοινωνικών Επιστημών του Παρισιού, όπου ίδρυσε το Κέντρο Ανάλυσης και Κοινωνιολογικής Παρέμβασης, CADIS.
Όλο το έργο του αποτελεί μια κοινωνιολογία της δράσης, μελετημένη σε πρακτικό επίπεδο κατά την πρώτη περίοδο, στο ιστορικότερο επίπεδο κατά τη δεύτερη περίοδο και με πιο φιλοσοφικό τρόπο κατά την τρίτη περίοδο.
Προσπάθησε σε όλη του τη ζωή να συνδέσει διαφορετικούς τύπους σπουδών: θεωρητική-αναλυτική, εμπειρική έρευνα καθαρά κοινωνιολογικού τύπου, ανάλυση πραγματικών ιστορικών γεγονότων και, τέλος, βιβλία πιο αμφιλεγόμενου ή οικείου τύπου. Πάντα θεωρούσε απαραίτητο να ενημερώνεται όσο το δυνατόν περισσότερο για τους διαφορετικούς τύπους κοινωνιών, που τον οδήγησαν να γράψει ένα βιβλίο για τα πανεπιστήμια και το αμερικανικό φοιτητικό κίνημα, να παρακολουθήσει με μεγάλο ενδιαφέρον την εξέλιξη του γαλλόφωνου Καναδά, να κάνει μια μεγάλη μελέτη για τις μετακομμουνιστικές χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και να αφιερώσει ένα μεγάλο μέρος του χρόνου τους στη μελέτη των χωρών της λατινοαμερικανικής ηπείρου.
Το έργο του Τουρέν μπορεί να χωριστεί σε τρία στάδια: το πρώτο, αφιερωμένο στην κοινωνιολογία της εργασίας και πιο συγκεκριμένα στην κοινωνιολογία της εργατικής συνείδησης. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου έγραψε τα πρώτα του έργα για τη Λατινική Αμερική για τους Χιλιανούς εργάτες των ανθρακωρυχείων και της μεταλλουργίας. επίσης είναι απαραίτητο να τονίσει το βιβλίο του η μεταβιομηχανική κοινωνία.
Στο δεύτερο στάδιο, ο Τουρέν εστιάζει στα γεγονότα του Μαΐου του ‘68 και στα στρατιωτικά πραξικοπήματα στη Λατινική Αμερική, που τον οδήγησαν να επικεντρώσει το ενδιαφέρον του στη μελέτη των κοινωνικών κινημάτων. Με μια ομάδα ερευνητών ανέπτυξε μια μέθοδο κοινωνιολογικής παρέμβασης και πραγματοποίησε μια σειρά μελετών. Και στο τρίτο στάδιο, η κυρίαρχη ιδέα του είναι αυτή του συλλογικού υποκειμένου, που θεωρείται ως η κεντρική αρχή της δράσης των κοινωνικών κινημάτων.
Ήταν αυτός που εισηγήθηκε πρώτος την έννοια της «μεταβιομηχανικής» κοινωνίας. Μελέτησε τα εργατικά και κοινωνικά κινήματα σε χώρες της Λατινικής Αμερικής και στην Πολωνία («Αλληλεγγύη» ή «Solidarnosc», τη δεκαετία του ’80). Η εργασία του στην Πολωνία τον οδήγησε στην επεξεργασία της ερευνητικής μεθόδου της “κοινωνιολογικής παρέμβασης”, που αναπτύσσει στο βιβλίο του «La voix et le regard (Η φωνή και το βλέμμα). Γνωστότερα έργα του είναι: «L’evolution du travail aux usines Renault» («Η εξέλιξη της εργασίας στα εργοστάσια της Ρενώ», διατριβή υπό την επίβλεψη του Ζορζ Φρίντμαν το 1955), «Sociologie de l’action» («Κοινωνιολογία της δράσης», 1965), «La Societe post-industrielle: naissance d’une societe» («Η μεταβιομηχανική κοινωνία: γέννηση μιας κοινωνίας», 1969), «Le mouvement de mai ou le communisme utopique» («Το κίνημα του Μάη ή ο ουτοπικός κομμουνισμός, 1969») κ.ά.
Είχε λάβει πολλές διακρίσεις στην Ευρώπη και τη Λατινική Αμερική, συμπεριλαμβανομένου του Τάγματος της Λεγεώνας της Τιμής και πολλών Doctorates Honoris Causa. Το έργο του Τουρέν είχε αποφασιστική επιρροή στις κοινωνικές επιστήμες της Λατινικής Αμερικής.
Γνωστότερα έργα του Αλέν Τουρέν είναι τα εξής:
- «L’evolution du travail aux usines Renault» («Η εξέλιξη της εργασίας στα εργοστάσια της Ρενώ», διατριβή υπό την επίβλεψη του Georges Friedmann), 1955
- «Sociologie de l’action» (“Κοινωνιολογία της δράσης”), 1965
- [La Societe post-industrielle: naissance d’une societe» («Η μεταβιομηχανική κοινωνία: γέννηση μιας κοινωνίας»), 1969
- «Le mouvement de mai ou le communisme utopique» («Το κίνημα του Μάη ή ο ουτοπικός κομμουνισμός»), 1969
- «Production de la societe» («Η παραγωγή της κοινωνίας»), 1973
- «Pour la sociologie» («Για την κοινωνιολογία»), 1974
- «Lutte etudiante» («Φοιτητική πάλη»), 1978
- «Le Mouvement ouvrier» («Το εργατικό κίνημα»), 1984
- «Le Retour de l’acteur» («Η επιστροφή του δρώντος υποκειμένου»), 1984
- «Critique de la modernite» («Κριτική της νεωτερικότητας»), 1992
- «La voix et le regard: sociologie des mouvements sociaux» («Η φωνή και το βλέμμα: κοινωνιολογία των κοινωνικών κινημάτων»), 1993
- «Qu’est-ce que la democratie?» («Τι είναι η δημοκρατία;»), 1994
- «Pourrons-nous vivre ensemble? Egaux et differents» («Μπορούμε να ζήσουμε μαζί;»), 1997
- «Comment sortir du liberalisme?», 1999 (ελλ. έκδ. «Πώς να ξεφύγουμε από τον φιλελευθερισμό», Πόλις, 1999)
- «Un nouveau paradigme: pour comprendre le monde d’aujourd’hui» («Ένα νέο παράδειγμα: για να καταλάβουμε τον σημερινό κόσμο»), 2005
- «Le Monde des femmes» («Ο κόσμος των γυναικών»), 2006
- «Penser autrement» («Εναλλακτική σκέψη»), 2007
- «Si la gauche veut des idees» («Αν η Αριστερά χρειάζεται ιδέες», με τη Σεγκολέν Ρουαγιάλ), 2008
Πηγή: documentonews.gr
