*Της Μαρίνας Μάνη –
Θέλεις την υγειά σου; Θα πληρώσεις γιατρό και νοσοκομείο. Θέλεις να σπουδάσουν τα παιδιά σου; Θα βάλεις το χέρι στην τσέπη για να πάνε στο «μη κρατικό» πανεπιστήμιο. Το κράτος δεν έχει λεφτά για τα παραπάνω κι ό,τι μαζεύει από τους φόρους και τους υπέρογκους έμμεσους φόρους το διαθέτει σε non stop εξοπλισμούς και (μεγαλο)επιχειρηματικές διευθετήσεις.
Αυτή, με λίγα λόγια, είναι η «απάντηση» που δίνουν οι κυβερνώντες σε οτιδήποτε αφορά κοινωνικές δαπάνες. Την έδωσε άλλωστε ο ίδιος ο Κωστής Χατζηδάκης προ διμήνου, όταν ρωτήθηκε σε τηλεοπτική συνέντευξη γιατί η κυβέρνηση δεν μειώνει τον ΦΠΑ στα είδη πρώτης ανάγκης και επιτρέπει στην ακρίβεια να «χτυπάει ταβάνι»: «Δεν μπορούμε», είπε, «διότι από κάπου πρέπει να βρεθούν τα χρήματα για τις αμυντικές δαπάνες. Οι φρεγάτες και τα αεροπλάνα στοιχίζουν».
Ισχυρισμός που ανέσυρε στη μνήμη ένα «ξέσπασμα» του Αλέξη Τσίπρα τον Ιούνιο του 2022, όταν ρωτήθηκε για χιλιοστή φορά πού θα βρει μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ τα λεφτά για να υλοποιήσει το κοινωνικό της πρόγραμμα. «Αν έλεγα ότι πρέπει να δώσουμε 3 δισ. ευρώ για αμυντικές δαπάνες, δεν θα με ρωτούσατε “πού θα βρείτε τα λεφτά”. Αλλά όταν μιλάμε για πόρους στη δημόσια Υγεία ή στη δημόσια Παιδεία, γιατί πάντοτε υπάρχει αυτή η ερώτηση;» αναρωτήθηκε στη διάρκεια συνέντευξης. Κι απάντηση δεν πήρε… Όπως απάντηση δεν παίρνουν οι αγρότες, πέραν της γνωστής: το δημόσιο ταμείο δεν αντέχει και «τζάμπα λεφτά, τέλος» (!). Ούτε οι γιατροί και οι νοσηλευτές ακούν κάτι πρωτότυπο από την κυβέρνηση, επίσης πέραν της γνωστής απάντησης. Κι ας πέφτουν τα δισ. ευρώ σαν στραγάλια όταν πρόκειται για εξοπλισμούς (στα 15 δισ. υπολογίζεται το κόστος πριν από τα F-35…) και «ενισχύσεις» λόγω πανδημίας και ενεργειακής κρίσης που κανείς δεν ξέρει πού και πώς κατευθύνθηκαν στο σύνολό τους (περίπου 50 δισ.).
Η κυβέρνηση θορυβείται μόνο όταν δημοσιοποιείται μια ακραία κατάληξη της πολιτικής της στα δημόσια νοσοκομεία, όπως η προχθεσινή ανακοίνωση του Νοσοκομείου Παίδων «Αγλαΐα Κυριακού» ότι από αύριο, 12 Φεβρουαρίου, σταματούν τα προγραμματισμένα χειρουργεία ελλείψει αναισθησιολόγων. «Θα βρεθεί λύση» διαβεβαίωσε προχθές ο υπουργός Υγείας Άδωνης Γεωργιάδης. Ως πρώτη λύση ανάγκης θα μετακινήσει, είπε, γιατρούς από άλλα νοσοκομεία, μεταθέτοντας σ’ αυτά το πρόβλημα. Ως κανονική λύση τι θα κάνει; Θα επισπεύσει άραγε τα επί πληρωμή απογευματινά χειρουργεία, που με τόση ικανοποίηση προανήγγειλε μιλώντας μάλιστα για… νόμιμο φακελάκι; Διότι αυτή τη «λογική» προσπαθεί να περάσει η κυβέρνηση: να κάνουμε προσλήψεις για να λειτουργούν τα δημόσια νοσοκομεία, ξεχάστε το: πλήρωσε για να έχεις.
Αυτή άλλωστε δεν είναι η συνταγή στην Παιδεία, με ελλείψεις δασκάλων και καθηγητών και σοβάδες που πέφτουν στα κεφάλια των μαθητών; Παρεμπιπτόντως, αυτόν τον δρόμο θα ακολουθήσει όταν (αν…) λειτουργήσουν τα ιδιωτικά-«μη κρατικά» πανεπιστήμια εις βάρος των δημόσιων και γι’ αυτό έχουν ξεσηκωθεί οι φοιτητές – αυτοί ξέρουν. Προς επίρρωση, ήρθε η έρευνα του Ινστιτούτου ΕΝΑ για τη λειτουργική ταξινόμηση των δημόσιων δαπανών. Ιδού λοιπόν:
* Οι κατηγορίες που αφορούν την άμυνα και τη δημόσια τάξη είναι εκείνες στις οποίες η Ελλάδα παρουσιάζει συστηματική υπέρβαση από τον μέσο όρο της Ε.Ε. Στη μεν άμυνα φαίνεται ότι η υπέρβαση είναι ιδιαίτερα μεγάλη (σχεδόν διπλάσια του μέσου όρου) και καλύπτει το σύνολο της περιόδου. Στη δε δημόσια τάξη η υπέρβαση εμφανίζεται μέσα στην περίοδο της κρίσης και διατηρείται από τότε. Φαίνεται πως καμία από τις δύο κατηγορίες δεν περιορίστηκε στη διάρκεια της κρίσης.
* Η εικόνα είναι εντελώς διαφορετική στις δύο κατηγορίες δαπανών όπου η Ελλάδα υστερεί συστηματικά, στην Υγεία και στην Εκπαίδευση. Όπως φαίνεται στα διαγράμματα 4α και 4β, οι δαπάνες και των δύο κατηγοριών ήταν διαχρονικά κάτω από τον μέσο όρο της Ε.Ε., λιγότερο η Υγεία και περισσότερο η Εκπαίδευση. Οι δαπάνες για Υγεία περιορίστηκαν σημαντικά στην περίοδο της κρίσης και άρχισαν να ανακάμπτουν μετά το 2015, παραμένοντας όμως κάτω από τον μέσο όρο της Ε.Ε. Οι δαπάνες για εκπαίδευση μειώθηκαν σχετικά λιγότερο στην κρίση, αλλά δεν ανέκαμψαν στη συνέχεια.
* Οι δαπάνες κοινωνικής και περιβαλλοντικής προστασίας των διαγραμμάτων 5α και 5β παρουσιάζουν ξεχωριστό ενδιαφέρον. Η κοινωνική προστασία είναι ούτως ή άλλως η μεγαλύτερη κατηγορία δημόσιων δαπανών και, όπως φαίνεται, η Ελλάδα ξεκίνησε από πολύ χαμηλότερο σημείο σε σχέση με την Ε.Ε. και συνέκλινε μέχρι να το φτάσει λίγο πριν από την έναρξη της κρίσης. Στη διάρκεια της κρίσης, οι δαπάνες κοινωνικής προστασίας δεν μειώθηκαν, αλλά σταθεροποιήθηκαν, κάτι που σημαίνει ότι η (απόλυτη) μείωσή τους ήταν στα ίδια ποσοστά με τη μείωση του ΑΕΠ. Οι δαπάνες περιβαλλοντικής προστασίας παρουσιάζουν μια ιδιόμορφη εικόνα, καθώς αυξήθηκαν εντυπωσιακά στα πρώτα χρόνια της κρίσης και παρέμειναν υψηλές, σχεδόν διπλάσιες από τον μέσο όρο της Ε.Ε.
Οπως επισημαίνεται στην έρευνα, «η γενικευμένη μείωση των δαπανών στη διάρκεια της κρίσης έπληξε πολύ περισσότερο εκείνες τις κατηγορίες που ήταν ήδη χαμηλές (όπως Υγεία και Εκπαίδευση) και λιγότερο ή καθόλου εκείνες που ήταν υψηλές (όπως άμυνα και δημόσια τάξη). Το νιώθουμε στο πετσί μας, ας το δούμε και στα διαγράμματα…
Πηγή: avgi.gr
