Με fast track διαδικασίες και μέσα στις «θερινές» άδειες του Σεπτεμβρίου, σπεύδει το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, να εκδώσει νέα εφαρμοστική εγκύκλιο, του «νόμου Χατζηδάκη»(ν.4808/2021).
Μια εβδομάδα μετά την έκδοση της εγκυκλίου, για τις αλλαγές στο συνδικαλιστικό νόμο και τις απεργίες, εξεδόθη η εγκύκλιος για το νέο πλαίσιο, που διέπει τις υπερωρίες, την διευθέτηση του χρόνου εργασίας, τα διαλείμματα, τις αργίες και την απελευθέρωση των απολύσεων.
Στην εγκύκλιο κυριαρχούν οι βασικές διατάξεις του νόμου, που αφορούν τις αλλαγές στο κόστος των υπερωριών και την νέου τύπου διευθέτηση του χρόνου εργασίας, καθώς και τις σημαντικές αλλαγές στις λεγόμενες, απολύσεις για «οικονομικοτεχνικούς λόγους».
Οι διευκρινίσεις της εγκυκλίου, παραπέμπουν στις βασικές ρυθμίσεις του νόμου. Ωστόσο είναι βέβαιο ότι, αρκετά θέματα, όπως για παράδειγμα ζητήματα, που αφορούν τις αποζημιώσεις απόλυσης και την ακυρότητα των απολύσεων, θα επιλυθούν στα αρμόδια πολιτικά δικαστήρια.
Συγκεκριμένα με την εγκύκλιο:
1.Χωρίς να είναι αναγκαίο και προκειμένου το Υπουργείο Εργασίας να «ξορκίσει» τις φωνές της αντιπολίτευσης και των συνδικάτων, που έκαναν λόγο για κατάργηση του 8ώρου, επαναβεβαιώνεται η ισχύς του, για να … αναιρεθεί στην αμέσως επόμενη παράγραφο, καθώς ορίζεται με βάση την εγκύκλιο ότι: «Στο πλαίσιο διευθέτησης του χρόνου εργασίας παρέχεται η δυνατότητα 4ημερης πλήρους απασχόλησης διάρκειας 40 ωρών εβδομαδιαίως και 10 ωρών ημερησίως, ύστερα από αίτηση του εργαζόμενου.». Με τον τρόπο αυτό ουσιαστικά, θεσπίζεται η απλήρωτη υπερωρία. Η κυβέρνηση αντίθετα, ισχυρίζεται ότι «εγκαινιάζεται» η 4ήμερη εργασία ορίζοντας ότι: «Δεν είναι επιτρεπτή η απασχόληση πέραν των 10 ωρών ημερησίως και των 40 ωρών εβδομαδιαίως που κατανέμεται σε 4ήμερη βάση.». Βεβαίως ο εργαζόμενος θα έχει τη δυνατότητα να εργαστεί λιγότερες ώρες, σε άλλη περίοδο αναφοράς(εβδομάδα ή μήνα). Το πρόβλημα όμως, έγκειται στον έλεγχο και στις καταστρατηγήσεις της νομοθεσίας που θα προκύψουν, από την εφαρμογή της διάταξης. Αν πράγματι δηλαδή, θα δουλεύει ο εργαζόμενος λιγότερες ώρες. Με την εγκύκλιο, το υπουργείο σημειώνει ότι : «Ο εργοδότης υποχρεώνεται να υποβάλει τη συμφωνία για διευθέτηση του χρόνου εργασίας στο Π.Σ. «ΕΡΓΑΝΗ», προκειμένου να διευκολύνονται οι έλεγχοι που θα αποτρέπουν τυχόν καταστρατήγηση της νομοθεσίας. Από την έναρξη λειτουργίας του αναβαθμισμένου ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ και μετά, το πρόγραμμα εργασίας που αποτυπώνει το σύστημα διευθέτησης του χρόνου εργασίας μετά από αίτηση του εργαζόμενου, θα καταγράφεται και θα παρακολουθείται σε πραγματικό χρόνο στο ηλεκτρονικό σύστημα μέτρησης του χρόνου εργασίας. Σημειώνεται επίσης ότι ενδεχόμενη καταγγελία της σύμβασης εκ μέρους του εργοδότη λόγω μη υποβολής αιτήματος του εργαζόμενου για διευθέτηση, θεωρείται άκυρη. Εξάλλου, σε περίπτωση απόλυσης ή παραίτησης του εργαζόμενου πριν την έναρξη της περιόδου μειωμένης απασχόλησης, ο εργαζόμενος θα αποζημιωθεί για τις επιπλέον ώρες που εργάστηκε με τα ωρομίσθια που ισχύουν για υπερεργασία και υπερωρία (δηλαδή προσαύξηση 20% για υπερεργασία, 40% για υπερωρία, 120% για παράνομη υπερωρία).».Όλα τα παραπάνω βεβαίως, απαιτούν μια Επιθεώρηση Εργασίας, στελεχωμένη και οργανωμένη, με μέσα και προσωπικό, ώστε να μπορεί να κάνει πραγματικούς, φυσικούς ελέγχους. Η μετατροπή του ΣΕΠΕ, σε Ανεξάρτητη Αρχή, που προβλέπεται στο νόμο, θέτει τον ελεγκτικό μηχανισμό, σε «αχαρτογράφητα νερά» και εκφράζονται έντονες επιφυλάξεις, για το αν θα είναι σε θέση, να επιτελέσει το ρόλο του το κρίσιμο αυτό διάστημα. Η υποβάθμιση του ΣΕΠΕ άλλωστε, από την παρούσα κυβέρνηση, σε απλή διεύθυνση του Υπουργείου Εργασίας, πριν από 2 χρόνια, δεν συνηγορεί προς την κατεύθυνση αυτή.
2. Μια από τις πιο σημαντικές αλλαγές, αφορά στην μείωση του πλαφόν των υπερωριών, την μείωση δηλαδή του κόστους τους, για τις επιχειρήσεις, που αναπόφευκτα οδηγεί σε μείωση αποδοχών των εργαζομένων. Σύμφωνα με την εγκύκλιο: «Το όριο των επιτρεπόμενων υπερωριών αυξάνεται στις 150 ώρες το χρόνο και μέχρι 3 ώρες ημερησίως σε όλους τους κλάδους της οικονομίας ενώ παράλληλα ισχύει η διάταξη (άρθρο 6 του Π.Δ. 88/1999) σύμφωνα με την οποία ο χρόνος εβδομαδιαίας εργασίας των μισθωτών δεν μπορεί να υπερβαίνει ανά περίοδο το πολύ 4 μηνών, τις 48 ώρες κατά μέσο όρο, συμπεριλαμβανομένων των υπερωριών και της υπερεργασίας. Οι υπερωρίες αμείβονται με το ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 40 %. Σημειώνεται ότι για το 2021, οι ώρες υπερωριακής απασχόλησης που έχουν ήδη πραγματοποιηθεί σε όλους τους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας, θα αφαιρεθούν από το νέο όριο των 150 ωρών ετησίως.». Επιπλέον σημειώνεται ότι: «Σε περιπτώσεις επείγουσας φύσης εργασίας μπορεί να χορηγείται, όπως προβλέπεται από το νόμο, άδεια από τον Γενικό Διευθυντή Εργασιακών Σχέσεων (αντί για τον Υπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων που ίσχυε ως τώρα) για υπέρβαση του ορίου των 150 ωρών ετησίως. Οι υπερωρίες αυτές αμείβονται με το ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 60 %.».Έτσι παρακάμπτεται το πολυμελές, Ανώτατο Συμβούλιο Εργασίας(ΑΣΕ) και ένας κρατικός υπάλληλος(υπαγόμενος στην ιεραρχία, με ότι σημαίνει αυτό) θα έχει τη δυνατότητα, να αυξάνει το πλαφόν των υπερωριών προς τα πάνω, χωρίς μάλιστα να υπάρχει «ταβάνι».
3.Δραστικές μεταβολές, επέρχονται στους χιλιάδες εργαζόμενους με καθεστώς μερικής απασχόλησης. Πλέον επιτρέπεται στους εργαζόμενους μερικής απασχόλησης να παρέχουν, εφόσον συμφωνούν, εργασία πέρα από τη συμφωνημένη και σε ώρες που δεν είναι συνεχόμενες με το ωράριό τους. Η ισχύουσα νομοθεσία, προβλέπει ότι, σε περίπτωση που η επιπλέον εργασία ζητείται να παρασχεθεί σε ωράριο συνεχόμενο του μερικού ωραρίου, ο εργαζόμενος είναι υποχρεωμένος να την παράσχει την επιπλέον εργασία, εκτός εάν η άρνησή του δεν αντίκειται στην καλή πίστη.».Έτσι χιλιάδες κυρίως νέα παιδιά, θα εργάζονται πλέον με «σπαστό» ωράριο, δίχως ουσιαστικά να έχουν τη δυνατότητα να αρνηθούν. Γίνεται αντιληπτό, τι σημαίνει αυτό για τον οικογενειακό αλλά και οικονομικό προγραμματισμό των εργαζομένων, με ευέλικτες μορφές απασχόλησης.
4.Με άλλη ρύθμιση, θεσπίζεται για πρώτη φορά, η άδεια άνευ αποδοχών, στον ιδιωτικό τομέα, ύστερα από αίτηση του εργαζόμενου, διάρκειας έως 1 έτους, με δυνατότητα παράτασης ύστερα από συμφωνία. Ο φόβος ότι, οι εργαζόμενοι θα εξαναγκάζονται σε «αργία» για σημαντικό χρονικό διάστημα, υποκύπτοντας στους εκβιασμούς των εργοδοτών(πόσοι άλλωστε αυτήν την περίοδο ζητούν από τους εργαζόμενους να «βάλουν πλάτη») είναι παραπάνω από υπαρκτός.
5.Δυσάρεστα είναι τα νέα και για χιλιάδες εργαζόμενους, που θα απασχολούνται πλέον και τις Κυριακές. Προστίθενται στις επιχειρήσεις, που επιτρέπεται να απασχολούν προσωπικό κατά τις Κυριακές, ορισμένοι κλάδοι, που προβλέπονται από το νόμο, όπως: ταχυδρομικές υπηρεσίες, παραγωγή-διανομή υγειονομικού υλικού, φαρμακοβιομηχανία, εφοδιαστική αλυσίδα, data centers, έτοιμο σκυρόδεμα κ.α. Πρόκειται για νέο σημαντικό χτύπημα στην κυριακάτικη αργία.
6.Η σημαντικότερη παρέμβαση, αφορά τις αλλαγές στο πλαίσιο των απολύσεων και στις αποζημιώσεις. Με το νόμο 4808/2021, προβλέφθηκε η θέσπιση έξτρα αποζημίωσης, ως εναλλακτικής λύσης αντί της υποχρεωτικής επαναπρόσληψης, για τους μισθωτούς η απόλυση των οποίων κρίνεται άκυρη από τα δικαστήρια. Η επιπλέον αποζημίωση, που θα πρέπει καταβάλλει η επιχείρηση στον εργαζόμενο, προκειμένου να μην τον επαναπροσλάβει, ενώ η απόλυσή του θα έχει κηρυχθεί άκυρη, κυμαίνεται από 3 έως 24 επιπλέον μηνιάτικα, ανάλογα με την οικονομική κατάσταση της επιχείρησης. Η διάταξη αναφέρεται σε αποζημίωση, από αστική ποινή. Το νέο αυτό δικαίωμα δεν θα αφορά τις ειδικές περιπτώσεις εργαζομένων – όπως έγκυες, συνδικαλιστές κλπ. – που δεν μπορούν να απολυθούν παρά μόνο για σπουδαίο λόγο. Αφορά όμως άλλες περιπτώσεις, για τις οποίες η απόλυση μπορεί να κριθεί άκυρη από τα δικαστήρια, όπως απόλυση για οικονομοτεχνικούς λόγους, απόλυση λόγω εμπάθειας, για τιμωρητικούς σκοπούς κ.α.
Η κυβέρνηση «εγκαινιάζει» μια νέα περίοδο, σκληρής επίθεσης, στο λαϊκό εισόδημα, στα εργασιακά και συνδικαλιστικά δικαιώματα και προετοιμάζει το νομικό εποικοδόμημα, πάνω στο οποίο θα την στηρίξει. Η εφαρμογή του νέου Πτωχευτικού Νόμου, το «ξήλωμα» των εργασιακών και συνδικαλιστικών δικαιωμάτων, αλλά και το νέο ασφαλιστικό, που ψηφίστηκε την Πέμπτη στη βουλή, διαμορφώνουν, άγριες συνθήκες φτωχοποίησης των εργαζομένων.
Μένει να δούμε, πόσο σύντομα θα έρθει η ώρα, «που θα σημάνουν οι καμπάνες».
* Ο Διονύσης Τεμπονέρας είναι Δικηγόρος – Εργατολόγος
Πηγή: ieidiseis,gr
