*Της Χριστίνας Κοψίνη –
ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ – Αποστολή
Συμμέτοχες στο έγκλημα κατά της ζωής των δημοσιογράφων, που επιλέγουν με κίνδυνο ακόμη και της σωματικής τους ακεραιότητας από τις εθνικές και τις διεθνικές μαφίες, να διερευνήσουν και να αποκαλύψουν αλήθειες, ενδέχεται να γίνουν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις εάν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επιμείνει στην εξαίρεσή τους από την προστασία από την κατασκοπία μέσω παράνομων λογισμικών τύπου Predator.
Σε αυτήν την περίπτωση και με το ασαφές πλαίσιο των λόγων «περί εθνικής ασφάλειας», η Ευρωπαϊκή Πράξη για την Ελευθερία του Τύπου (ΕMFA) θα προκαλέσει το αντίθετο αποτέλεσμα από την προστασία που προτείνει το Ευρωκοινοβούλιο με το European Media Freedom Act, για την οριστικοποίηση του οποίου αρχίζει προσεχώς η διαπραγμάτευση των ευρωπαϊκών θεσμών.
«Δεν προβλέπεται η πλήρης απαγόρευση της χρήσης spyware κατά δημοσιογράφων, καθώς η χρήση μπορεί να δικαιολογηθεί ως μέτρο “έσχατης λύσης”, εάν δοθεί εντολή από ανεξάρτητη δικαστική αρχή για σοβαρό έγκλημα, όπως η τρομοκρατία ή η εμπορία ανθρώπων (άρθρο 4)» επισήμανε ήδη η Διεθνής Ενωση Δημοσιογράφων (EFJ) σε σχετική έκθεσή της, όπου χαιρετίζει μεν την πρόοδο σε θέματα ελευθερίας του Τύπου και προστασίας των δημοσιογράφων, όμως καυτηριάζει τη δυνατότητα των κρατών να χρησιμοποιούν συστήματα παρακολούθησης εναντίον δημοσιογράφων, όπως άλλωστε έγινε πρόσφατα στη χώρα μας, με πρώτα θύματα τους Κουκάκη και Μαλιxούδη – ο δεύτερος, ρεπόρτερ και μέλος του Reporters United που ανακάλυψε ότι η ΕΥΠ τον έθεσε υπό παρακολούθηση για ρεπορτάζ που ετοίμαζε για λογαριασμό του Solomon με αφορμή ένα 12χρονο παιδί από τη Συρία και τη ζωγραφιά του.
Αρα, πώς και από ποιους ορίζεται το περιεχόμενο του «σοβαρού λόγου» που εμπεριέχει το άρθρο 4; Από μία ανεξάρτητη δικαστική Αρχή, είναι η απάντηση του Ευρωκοινοβουλίου. «Και σε χώρες όπως η Ελλάδα όπου οι επικεφαλής των Αρχών μπορούν με διοικητική κυβερνητική παρέμβαση να αλλάξουν αυθαιρέτως (όπως έγινε πρόσφατα με την αλλαγή της σύνθεσης των μελών της ΑΔΑΕ) ποιος θα διασφαλίσει με αντικειμενικότητα ότι στον ορισμό του “σοβαρού” εγκλήματος δεν θα εμπίπτει και η δημοσιογραφική έρευνα για ευαίσθητα θέματα;» ρώτησε η «Εφ.Συν.» τη Ramona Strugariou, ευρωβουλευτή από την πολιτική ομάδα RENEW, αρμόδια της γνωμοδότησης της ΕMFA από την Επιτροπή LIBE της Ευρωβουλής.
«Μήπως θα μπορούσε να υπάρξει κάποια επιπλέον διασφάλιση ειδικά για τους δημοσιογράφους, ώστε να κάνουν απρόσκοπτα και χωρίς φόβο τη δουλειά τους;» επέμεινε με ερώτησή της η Ελίζα Τριανταφύλλου, δημοσιογράφος από το Inside Story και μία εκ των ομιλητριών στο σεμινάριο για την προστασία της ελευθεροτυπίας που διοργανώθηκε την περασμένη Τρίτη στο Στρασβούργο από το Ευρωκοινοβούλιο.
«Kάντε κι εσείς κάτι γι’ αυτό. Αλλάξτε την κυβέρνησή σας!» ήταν η αποστομωτική απάντηση της ευρωβουλευτού, που μάλλον δεν άντεχε τις κριτικές ερωτήσεις.
Στο ίδιο σεμινάριο, προλογίζοντας τη διαδικασία, η ίδια η αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αρμόδια για θέματα Διαφάνειας, η Βέρα Γιούροβα, είπε ότι δεν είναι στις προθέσεις της ένα αυστηρότερο πλαίσιο για τον Τύπο, αλλά δεν έκρυψε (σε αποστροφή του λόγου της με χιουμοριστική έκφανση) και τις αμφιβολίες της για το τελικό αποτέλεσμα της Ευρωπαϊκής Πράξης για την Ελευθερία των ΜΜΕ.
Πάντως οι έξι δημοσιογράφοι που πήραν τον λόγο για να μεταφέρουν την εμπειρία τους από αναίτιες ανακρίσεις, εκφοβισμούς και απειλές κατά τη διάρκεια της δημοσιογραφικής τους έρευνας δεν άφησαν καμία αμφιβολία: το αντίτιμο της ελεύθερης και ανεξάρτητης δημοσιογραφίας στην Ευρώπη και παντού δεν μπορεί να είναι ο φόβος, ούτε για τον δημοσιογράφο ούτε για τις πηγές του.
Ακολουθούν οι μαρτυρίες:
Εξι Ευρωπαίοι ερευνητές-δημοσιογράφοι αποκαλύπτουν τις σκέψεις και τους φόβους τους
● Ariane Lavrileux, Γαλλίδα δημοσιογράφος, freelancer στο «Disclose»
«Είμαι free lancer, ανταποκρίτρια στην Αίγυπτο. Μια μέρα ήλθαν αξιωματούχοι της γαλλικής αστυνομίας στο σπίτι μου κι άρχισαν να ψάχνουν επί 10 ώρες τα χαρτιά και τα emails μου. Παραβίασαν την εμπιστευτικότητα των πηγών μου και στη συνέχεια με οδήγησαν σε ένα υπόγειο και με ρωτούσαν για τη δουλειά μου και τις αποκαλύψεις που έκανα για δολοφονίες προσώπων στην Αίγυπτο. Για 39 ώρες βρισκόμουν υπό κράτηση.
Αυτό συνέβη στη Μασσαλία, δηλαδή στη Γαλλία, σε ένα κράτος που λειτουργεί με τις Ευρωπαϊκές Συνθήκες και με νόμους που ισχύουν σήμερα στη Γαλλία. Από το 2007 17 δημοσιογράφοι ανακρίθηκαν επειδή έκαναν τη δουλειά τους. Η Γαλλία υπερασπίζεται τη χρήση λογισμικού κατασκοπίας κατά των δημοσιογράφων. Κι αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ποινή ώς 5 χρόνια φυλάκισης, επειδή εργαζόμαστε πάνω σε ευαίσθητα ζητήματα. Και οι πηγές μας μπορούν επίσης να βρεθούν σε κίνδυνο. Η δημοσίευση πληροφοριών δεν μπορεί να θεωρείται έγκλημα».
● Gabor Kardos, Ούγγρος δημοσιογράφος, διευθυντής στο «444.hu» και στην εκδοτική εταιρεία του Μίagyar Jeti Zrt
«Στην Ουγγαρία η νομοθεσία για τα ΜΜΕ είναι πολύ σκληρή τα τελευταία 10 χρόνια. Το νέο φαινόμενο που στρέφεται ενάντια στην ανεξάρτητη δημοσιογραφία είναι οι κυβερνοεπιθέσεις. Δεν ξέρουμε από που έρχονται, αλλά είναι πολλές κι όταν γίνονται αγγίζουν πολλούς φορείς με κοινά χαρακτηριστικά. Είναι μεγάλη η συνεισφορά της Aντι-Slapp νομοθεσίας, αλλά οι συνεχείς οι αγωγές μάς εμποδίζουν να εστιάσουμε στο βασικό μας καθήκον. Υπάρχουν δεκάδες δικαστικές υποθέσεις που κάνουν εμάς και τους αναγνώστες μας να νιώθουμε αιχμάλωτοι. Γι’ αυτόν τον λόγο πρέπει όλοι μαζί να δράσουμε».
● Ελίζα Τριανταφύλλου, Ελληνίδα δημοσιογράφος στο Inside Story
«Από κοινού με τον συνάδελφο Τάσο Τέλλογλου ξεκινήσαμε την έρευνα για την προώθηση του παράνομου κατασκοπευτικού λογισμικού Predator στο Σουδάν που είχε άδεια εξαγωγής από την Ελλάδα. Η δημοσιογραφική έρευνα συνεχίζεται, αλλά πρέπει να συνεχίσουμε να πιέζουμε για πλήρη απαγόρευση του κατασκοπευτικού λογισμικού στους δημοσιογράφους. Το πρώτο επιβεβαιωμένο θύμα παρακολούθησης στην Ε.Ε. είναι ο Ελληνας δημοσιογράφος Θανάσης Κουκάκης και ακολούθως ο Μαλιχούδης. Κακό το σκορ της ελληνικής κυβέρνησης κατά δημοσιογράφων.
Η ελληνική κυβέρνηση είναι μεταξύ αυτών που πιέζει για τη χρήση spyware κατά δημοσιογράφων. Πρέπει οι δημοσιογράφοι να εξαιρεθούν πάση θυσία από την παρακολούθηση μέσω του κατασκοπευτικού λογισμικού. Η κυβέρνηση κάνει κατάχρηση της νόμιμης-νομότυπης παρακολούθησης με πρόφαση την εθνική ασφάλεια. Κι αυτή τη δυνατότητα αντλεί από το “άρθρο 4” με τον ορισμό που δίνει και στον οποίο μπορούν να χωρέσουν πάρα πολλά. Φανταστείτε όταν ήδη υπάρχει μια κυβέρνηση που δεν διστάζει να κάνει κατάχρηση των παράνομων λογισμικών, πού θα μπορούσε να φτάσει όταν αποκτήσει πρόσβαση σε λευκή επιταγή εναντίον των δημοσιογράφων από την Κομισιόν και από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο».
● Kamila Ceran, Πολωνή δημοσιογράφος, διευθυντικό στέλεχος στο TOK FM
«Η παρέμβαση κατά του σταθμού μας και των όσων μεταδίδουμε ασκείται με την καθυστέρηση στη χορήγηση ανανέωσης της άδειας λειτουργίας του και την επιβολή υψηλών προστίμων. Θεωρητικά η ανανέωση της άδειας εγκρίνεται μέσα σε 30-60 μέρες. Για τον δικό μας σταθμό έχουν περάσει 9 μήνες και σε αυτό το διάστημα δεν είναι βέβαιο ότι μπορούμε να μεταδίδουμε. Στην ίδια κατάσταση με μας είναι και ένας ιδιωτικός τηλεοπτικός σταθμός, ο οποίος κατέβαλε πρόστιμο 1 εκατ. ζλότι. Στην Πολωνία δεν υπάρχουν πια δημόσια ανεξάρτητα ΜΜΕ».
● Nello Scavo, Ιταλός δημοσιογράφος που διερεύνησε το οργανωμένο έγκλημα
«Πριν από τέσσερα χρόνια ήλθε η ιταλική αστυνομία στο γραφείο μου. Φοβήθηκα πως θα έκαναν έφοδο και θα μου κατασχέσουν κινητά και υπολογιστές. Είχα ήδη δεχτεί απειλές που πιστεύω ότι προήλθαν από αξιωματούχους του λιμενικού της Λιβύης και αργότερα κατάλαβα ότι από πίσω ήταν η μαφία της Λιβύης. Ο λόγος; Η μυστική συμφωνία για τη ρύθμιση των μεταναστευτικών ροών. Και η Ιταλία έπρεπε να δώσει απαντήσεις που δεν έδινε. Νωρίτερα είχαμε διαπιστώσει υποκλοπές στις τηλεφωνικές μας επικοινωνίες. Το ίδιο υπέστη κι ένας ιερέας που προσπαθούσε να ζητήσει βοήθεια για τους μετανάστες. Αυτός δικαιώθηκε, αλλά οι δικαστικές αρχές είπαν ότι οι δημοσιογράφοι έχουν συνάφεια με το θέμα. Τους τελευταίους 24 μήνες είμαι πολεμικός ανταποκριτής στην Ουκρανία. Δεν είχε περάσει ποτέ από το μυαλό μου ότι θα με απασχολούσαν οι φόβοι που είχε και η Δάφνη όταν έκανε τη δουλειά της. Εάν δεν κάνουμε κάτι, ενισχύουμε την εξόντωσή μας».
● Αlicia Marokhovskaya, Ρωσίδα δημοσιογράφος στο ενημερωτικό iStories news
«Τώρα δουλεύω από την εξορία στην Τσεχία. Ενιωθα ασφαλής στην Ενωμένη Ευρώπη, αλλά τον Μάρτιο δέχτηκα απειλές κι από τότε δεν κοιμάμαι ήρεμη. Αλλά ο κίνδυνος, ξέρω, είναι μέρος της δουλειάς μας. Φοβάμαι ότι κάποια στιγμή θα με βρουν, γι’ αυτόν τον λόγο πάντα είμαι με τον σκύλο μου και με άλλους. Δεν έχω αποδείξεις, αλλά είναι χαρακτηριστικό ότι όταν ταξίδευα για άλλη πόλη της Ευρώπης μού κατέστησαν σαφές ότι γνώριζαν ακόμη και τη θέση που είχα στο αεροπλάνο. Λαμβάνω μηνύματα στην ιστοσελίδα μου. Στη Ρωσία δεν υπάρχει δημοκρατία, παρά μόνο προπαγάνδα και μόνο οι Ρώσοι δημοσιογράφοι που ζουν στην εξορία μπορούν να λένε τι πραγματικά συμβαίνει στη χώρα. Μόνο τώρα καταλαβαίνω το αντίτιμο της δουλειάς μας».
Πηγή: efsyn.gr
Φωτογραφία: EURACTIV
