Η Αριστερά χρειάζεται έναν ηγέτη που να έχει συγκρότηση και κότσια. Γιατί στο κάτω-κάτω η ιστορία της Αριστεράς παγκοσμίως είναι η ιστορία ανθρώπων που είχαν τα κότσια να θέλουν να αλλάξουν τον κόσμο.
Ποιος λοιπόν; Η μέχρι τώρα συζήτηση δείχνει μάλλον φτωχή και χωρίς εκπλήξεις: ούτε Κασσελάκης, ούτε Ανδρουλάκης; Προφανώς! Ε και; Αν περιοριστούμε στην αναζήτηση ηγεσίας θα μείνουμε στα ρηχά. Όχι πως η ηγεσία δεν μετράει. Κάθε άλλο! Οι σοβαροί ηγέτες κινητοποιούν πολίτες και εμπνέουν πολιτικά κινήματα. Ενσαρκώνουν συλλογικά συμφέροντα και ταυτότητες εκφράζοντας διακριτά σχέδια για το μέλλον της χώρας. Είναι προφανές πως στη σύγχρονη πολιτική, καμιά ατζέντα δεν είναι υλοποιήσιμη χωρίς σοβαρή ηγεσία.
Όμως, το κρίσιμο ερώτημα είναι άλλο: τι θέλουμε να βάλουμε στη θέση της ΝΔ; αν απαντήσουμε την Κεντροαριστερά, η επόμενη ερώτηση που έρχεται αυτόματα στα χείλη μου είναι ποια κεντροαριστερά; Η Κεντροαριστερά, στις διάφορες εκδοχές της, βιώνει διεθνώς μια κρίση ταυτότητας. Αντιμέτωπη με μια 20ετή συνεχή μείωση της επιρροής της αναζήτησε τη σωτηρία μετατοπιζόμενη προς το κέντρο. Μιμείται τη νεοφιλελεύθερη Δεξιά στα ζητήματα της οικονομίας, του κοινωνικού κράτους, της μετανάστευσης, ακόμη και της εκπαίδευσης. Οι ηγεσίες της κεντροαριστεράς πίστεψαν πως η μετατόπιση στο κέντρο θα «φρέσκαρε» τα κόμματα τους. Η σκέψη αποδείχτηκε λανθασμένη και σε μερικές περιπτώσεις καταστροφική. Σε τελική ανάλυση οι ψηφοφόροι προτιμούν το γνήσιο από το αντίγραφο.
Άλλοι πάλι πίστεψαν πως βρήκαν τη σωτηρία στις μεταϋλιστικές ατζέντες και τις πολιτικές των ταυτοτήτων. Νόμισαν πως εγκαταλείποντας το «κοινωνικό ζήτημα» θα επαρκούσαν οι νέες ατζέντες για να χαράξουν διαχωριστικές γραμμές και να διαμορφώσουν πλειοψηφικά ακροατήρια. Φευ! Αποδείχτηκε πως οι ταυτότητες δεν είναι μια δύναμη εχθρική στο νεοφιλελευθερισμό -το είδαμε και στη χώρα μας αυτό προσφάτως.
Όσοι παρακολουθούν την Κεντροαριστερά διεθνώς διαπιστώνουν όχι απλώς τη συρρίκνωση του ακροατηρίου της αλλά την σταδιακή εγκατάλειψη της από τα λαϊκά στρώματα. Η πανωλεθρία του ΣΥΡΙΖΑ (αλλά και του ΠΑΣΟΚ) στις λαϊκές περιοχές της Αττικής και της Θεσσαλονίκης στις πρόσφατες εκλογές δεν είναι ελληνική εξαίρεση. Οι εκλογικές έρευνες δείχνουν πως πλέον διεθνώς η Κεντροαριστερά υποστηρίζεται κυρίως από υψηλής μόρφωσης μεσαία στρώματα των μεγάλων αστικών κέντρων. Πρόκειται για τη «βραχμανική αριστερά», για να χρησιμοποιήσω την ορολογία του σπουδαίου Γάλλου οικονομολόγου Τομά Πικετί. Η κεντροαριστερά έλκει δηλαδή μεσαία κοινωνικά στρώματα με ευαισθησίες μεν, αλλά αυτά τα στρώματα ούτε τα πιο πιστά στην Αριστερά είναι, ούτε αρκούν για να διαμορφωθεί μια κοινωνική πλειοψηφία απαραίτητη για προοδευτικές πολιτικές. Σήμερα η πληθυντική Αριστερά έχει ανάγκη να πάψει να εκφράζει κυρίως «Βραχμάνους».
Η Αριστερά πρέπει να επιστρέψει στα θεμελιώδη: στο όραμα της ισότητας, στην υπεράσπιση του συλλογικού! Ήρθε η ώρα η Αριστερά να απαλλαγεί από το σύνδρομο της πτώσης της ΕΣΣΔ και τη συλλογική ενοχή που της προκάλεσε η κατάρρευση του σοβιετικού ολοκληρωτισμού. Η Ισότητα πρέπει να επανέλθει στο επίκεντρο των θεωρήσεων της και να μπολιάσει εκ νέου την κοινωνία. Γιατί Αριστερά χωρίς όραμα εξισωτικής κοινωνίας σημαίνει την ισόβια καταδίκη της σε μια τιμωρία ανάλογη με την κόλαση του Σίσυφου. Μόλις θα φτάνει με κόπο και βάσανα στην διακυβέρνηση, θα αφυδατώνεται σε μια διαχειριστική δύναμη χωρίς πυξίδα, χωρίς κατεύθυνση, και έτσι θα απογοητεύει τους οπαδούς της και σύντομα θα κατακρημνίζεται. Και μετά πάλι από την αρχή!
Δεν αρκούν όμως τα οράματα! η Αριστερά είτε θα είναι κυβερνώσα είτε δεν θα υπάρχει. Για να είναι κυβερνώσα, πρέπει να είναι ξεκάθαρη και αξιόπιστη στην κατεύθυνση της ισότητας. Χρειάζεται ένα νήμα που θα ενώνει τις πολιτικές της, μια συγκεκριμένη και λαϊκά αντιληπτή πρόταση. Πρέπει, εν ολίγοις, να μιλήσει φωναχτά για την ανάγκη φορολόγησης του μεγάλου πλούτου, των μεγάλων περιουσιών. Να προωθήσει τη φορολογική δικαιοσύνη και να «ξεφωνίσει» όσους ξεδιάντροπα προπαγανδίζουν, πως ο θρίαμβος της φορολογικής αδικίας είναι ηθικά παραδεκτός και κοινωνικά επωφελής ενώ συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Μόνο οι πλούσιοι κερδίζουν από αυτήν την κατάσταση, ενώ οι ευάλωτοι διαλύονται από την έλλειψη πόρων που προκαλεί η εκτεταμένη φοροασυλία και φοροαποφυγή των πλουσίων.
Η Αριστερά οφείλει να αναζωπυρώσει στις καρδιές των λαϊκών στρωμάτων τη φλόγα της κοινωνικής δικαιοσύνης και την ελπίδα μιας ζωής στην οποία οι άνθρωποι δεν θα τρέχουν πίσω από λογαριασμούς ζώντας σε μια κοινωνία περιορισμένων προσδοκιών για τους μη έχοντες και κατέχοντες. Αυτό δεν είναι κρίσιμο μόνο για την Αριστερά, είναι κρίσιμο για την πολιτική μας υποδομή. Γιατί ποιος θα πιστεύει στη Δημοκρατία αν αυτή απλώς υπηρετεί μια προνομιούχα μειοψηφία; Η Αριστερά δεν μπορεί να εγκαταλείψει στην άκρα δεξιά την κριτική στις ελίτ του πλούτου και στο κατεστημένο.
Κάπως έτσι φτάνουμε στην απάντηση του αρχικού ερωτήματος. Μια τέτοια Αριστερά δεν χρειάζεται στην ηγεσία της μια καρικατούρα του Μητσοτάκη, που να παινεύεται πως μιλάει αγγλικά και έχει φοιτήσει σε σπουδαία ιδιωτικά πανεπιστήμια. Χρειάζεται έναν ηγέτη που να έχει συγκρότηση και κότσια. Γιατί στο κάτω-κάτω η ιστορία της Αριστεράς παγκοσμίως είναι η ιστορία ανθρώπων που είχαν τα κότσια να θέλουν να αλλάξουν τον κόσμο.
*Ο Νίκος Μαραντζίδης είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας-Το άρθρο αποτελεί αναδημοσίευση από “Τα Νέα Σαββατοκύριακου”
