Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ μεταλλάχθηκε γρήγορα σε ένα μείγμα παραδοσιακού λαϊκισμού με δόσεις τραμπισμού, με παραδοσιακού τύπου πολιτικούς που πρώτευσαν τελικά στις εκλογές του 2023, ενώ το ΠΑΣΟΚ, το «μεγάλο θύμα» της μνημονιακής περιόδου, διατηρεί την υποτονική πολιτική του παρουσία, αδυνατώντας να προσφέρει τη στοιχειώδη αξιοπιστία μιας ουσιαστικής ανανέωσης και ανάκαμψης.
Η ΝΔ επανήλθε στη διακυβέρνηση το 2019 με σύνθημα την «επιστροφή στην κανονικότητα». Κοινώς επιστροφή σε αυτά που ξέραμε πριν το 2010. Εξυπηρέτηση επιχειρηματικών συμφερόντων, αλλά και ένα εκτεταμένο κράτος «διαμεσολάβησης για τους πολλούς», με ρουσφέτια, διορισμούς σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, κομματικές επιλογές στη δημόσια διοίκηση, αυθαιρεσία και καταπατήσεις δημόσιων χώρων, έλεγχο και μοίρασμα δημοσίων προμηθειών, διαρκείς τροπολογίες κατά παρέκκλιση της κείμενης νομοθεσίας. Η πολιτική επανέρχεται ως διαμεσολαβητής των συμφερόντων, – μεγάλων, μικρών και μεσαίων, μετά από μία μακρά περίοδο μνημονιακών περιορισμών (το μοντέλο αυτό θέλει ροή εξωτερικού χρήματος), και μιας αποδυνάμωσης του μοντέλου, κατά γενική ομολογία, επί διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ. Ταυτόχρονα η ΝΔ προσέθεσε και λίγους τόνους από «τάξη και ασφάλεια» με επίκεντρο «τα Εξάρχεια» και φυσικά αντιμεταναστευτική ατζέντα και το «τείχος».
Η πανδημία και η ενεργειακή κρίση διευκόλυναν το εγχείρημα της ΝΔ. Τα δημοσιονομικά χαλάρωσαν, δανείστηκε ασύστολα, δέχτηκε ευρωπαϊκούς πόρους και δαπάνησε 70 δις στη διαχείριση των κρίσεων. Ταυτόχρονα πέρασε το βασικό της πρόγραμμα τις ιδιωτικοποιήσεις σε ενέργεια, επικουρική ασφάλιση, τράπεζες, υγεία, παιδεία, και επιδότησε τον «πληθωρισμό της απληστίας» και τον «πληθωρισμό υπερκερδών». Οι εισηγμένες στο χρηματιστήριο εταιρείες είδαν τα κέρδη τους (από 3,5 % του ΑΕΠ της χώρας που ήταν επί Σημίτη, και το ταπεινό 1% επί ΣΥΡΙΖΑ), να εκτοξεύονται στο 6% επί ΝΔ, κοινώς περίπου 12 δις νέα ετήσια κερδοφορία. Ταυτόχρονα η πραγματική αγοραστική δύναμη των μισθωτών και των συνταξιούχων, βρέθηκε μειούμενη και παγιώθηκε στην 27η θέση στην ΕΕ, λίγο πάνω μόνο από τη Βουλγαρία. Με μία λέξη η «μαγική οικονομική εικόνα» της ΝΔ για την Ελλάδα, αναφέρεται στη δεύτερη φτωχότερη χώρα της Ευρώπης. Και η υπόσχεση είναι μία από τα ίδια. Λίγες βελτιώσεις σε τουρισμό, κατασκευές, ρίαλ εστέιτ, και νέα πεδία κερδοφορίας σε πράσινη μετάβαση, υγεία, παιδεία και υπηρεσίες του δημοσίου.
Ταυτόχρονα η επιστροφή στην κανονικότητα αφορούσε και το πολιτικό σύστημα. Παρακολουθήσεις, επιρροή της δικαιοσύνης, προτεραιότητα στα φιλικά ΜΜΕ, και πολιτική αντιπαράθεση που να επικεντρώνεται σε ένα κλασικό μοτίβο γύρω από τα πρόσωπα, την απολιτικοποίηση και το λάιφ στάιλ, τις φοβίες και την αδιαφορία για το άλλο, το ξένο, το διαφορετικό, και ολίγον εθνικισμός. Η ΝΔ το 2019-2023 «πέτυχε» λόγω της οικονομικής συγκυρίας, της γρήγορης εφαρμογής του μοντέλου της και λόγω φυσικά της αντιπολίτευσης του ΣΥΡΙΖΑ.
Ο ΣΥΡΙΖΑ ενεπλάκη στον τύπο της αντιπολίτευσης που επεδίωκε η ΝΔ. Επιστροφή δηλαδή στα περί σκανδάλων θεματική, που επί 40 χρόνια εφάρμοζαν ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, με αμοιβαίες κατηγορίες, εξοβελίζοντας τελικά την πολιτική από το προσκήνιο. Ο ΣΥΡΙΖΑ επιδώθηκε σε «Αντιμητσοτακισμό», «Μαρέβα», σκάνδαλα και σκανδαλολογία, αλλά και αντιγραφή του μοντέλου του πάλαι ποτέ κραταιού ΠΑΣΟΚ, καλλιεργώντας τα προσωπικά δίκτυα, υποσχόμενος ότι η επιστροφή στη διακυβέρνηση θα σημαίνει αλλαγή στον κομματικό έλεγχο και τις διευκολύνσεις της «καλής πλευράς». Έτσι χάθηκε η ελπίδα, και ο λόγος που κατά καιρούς διατύπωνε, για μία άλλη πολιτική αλλαγής στην οικονομία, την κοινωνία και τους θεσμούς.
Η αντιπολίτευση επέλεξε την «επιστροφή στην κανονικότητα» και έχασε παταγωδώς το 2023. Το ίδιο κάνει και σήμερα. Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ μεταλλάχθηκε γρήγορα σε ένα μείγμα παραδοσιακού λαϊκισμού με δόσεις τραμπισμού, με παραδοσιακού τύπου πολιτικούς που πρώτευσαν τελικά στις εκλογές του 2023, ενώ το ΠΑΣΟΚ, το «μεγάλο θύμα» της μνημονιακής περιόδου, διατηρεί την υποτονική πολιτική του παρουσία, αδυνατώντας να προσφέρει τη στοιχειώδη αξιοπιστία μιας ουσιαστικής ανανέωσης και ανάκαμψης.
Το «πρόβλημα της αντιπολίτευσης» αποτέλεσε το βασικότερο θέμα των πολιτικών εξελίξεων μετά το 2019. Δυστυχώς παραμένει και σήμερα η «σανίδα σωτηρίας» σε μία κυβέρνηση που αναπόφευκτα βουλιάζει εν μέσω των μεγάλων θεμάτων της ακρίβειας, της διάλυσης της υγείας, της απαξίωσης των τελευταίων θεσμών αξιοκρατίας (πανελλαδικές εξετάσεις σε ιατρική και νομική με τα κυπριακά ψεύτο-πανεπιστήμια), τώρα πια και της διάλυσης της αστυνομίας, και των κρατικών φορέων γενικότερα, της ασφάλειας, της τραγωδίας των Τεμπων, των παρακολουθήσεων με παράνομο λογισμικό πολιτικών και αξιωματούχων, των παρεμβάσεων σε δικαιοσύνη, ανεξάρτητες αρχές και πληθώρα θεσμών.
Τα τρία μεγάλα θέματα είναι μπροστά μας και αγορά (και η ΝΔ) δεν προσφέρει λύσεις. Η κλιματική κρίση και η πράσινη μετάβαση σε ανανεώσιμες πηγές, γεωργία και προστασία από φυσικές καταστροφές. Οι, κοινωνικές ανισότητες που απαιτούν τη φορολόγηση του πλούτου, το δημόσιο καθολικό κοινωνικό κράτος και τη ρύθμιση των αγορών εργασίας. Ο χρηματοπιστωτικός τομέας που ενισχύει υπάρχουσες οικονομικές δομές και αναζητά την εμπορευματοποίηση κάθε μορφής προϊόντος η υπηρεσιών. Η πράσινη μετάβαση, η επαναβιομηχάνιση, η τεχνολογική αναβάθμιση είναι τα νέα πεδία της πολιτικής των περισσότερων κρατών και απαιτούν κρατικές πολιτικές και νέα χρηματοδότηση. Τέλος το θέμα του πολέμου που έχει επιστρέψει με απόλυτο τρόπο ενθαρρύνοντας τους εξοπλισμούς και μετατρέποντας την αμυντική βιομηχανία της Ευρώπης σε προνομιακό πεδίο διακρατικών ανταγωνισμών και παγιδεύουν ταυτόχρονα την Ευρώπη σε μία στρατηγική κλιμάκωσης του πολέμου, αντί της ανάληψης ειρηνικών πρωτοβουλιών.
Κοινώς η πολιτική της αντιπολίτευσης καλείται να αναμετρηθεί με τον εαυτό της, να ανακτήσει το ιδεολογικό προβάδισμα, να γίνει πιστευτή ότι η αλλαγή στην οικονομία, στο περιβάλλον, στο δημόσιο είναι εφικτή, να ανανεώσει την ελπίδα για την ρεαλιστικότητα αυτής της προοπτικής, να πείσει ότι η ελληνική κοινωνία χρειάζεται τη θεσμική προστασία, τη διαφάνεια και την καλύτερη δημοκρατία. Οι λύσεις είναι αναπόφευκτα πιο συγκρουσιακές και πιο ριζοσπαστικές, χωρίς καμία επιφύλαξη πιο Αριστερές. Δεν πρέπει να περιμένουμε ούτε μία μέρα για να προχωρήσει ο διαχωρισμός κράτους εκκλησίας, να ενισχυθεί ο πλουραλισμός στα ΜΜΕ, να δώσουμε την πράσινη ενέργεια στην κοινωνική οικονομία, να πατάξουμε τη φοροδιαφυγή και να φορολογήσουμε τον πλούτο, να μεταρρυθμίσουμε την δημόσια εκπαίδευση και υγεία με ότι καλύτερο υπάρχει διεθνώς προκειμένου να προσφέρει τις καλύτερες υπηρεσίες και τις ίδιες ευκαιρίες σε όλους, να εξοβελίσουμε τις πατρωνίες και τα μικροσυμφέροντα χάριν μιας διοίκησης δομημένης γύρω από το δημόσιο συμφέρον και τους κοινούς κανόνες, να ενισχύσουμε την επιχειρηματικότητα που ακυρώνει την πολιτική προστασία των ολιγοπωλιακών δομών και πρακτικών, να ανανεώσουμε την ιδέα ότι οι «ελληνικές κακοδαιμονίες» είναι υπαρκτές μόνο επειδή δεν τολμούμε να τις αλλάξουμε. Ότι για να γίνουν τα τρένα ασφαλή, χρειάζεται πόλεμος στο κράτος της διαπλοκής. Ότι οι γυναίκες μπορούν να προστατευτούν, αλλά η αστυνομία δεν θα είναι ίδια. Καθώς όλοι συνωστίζονται στο Κέντρο (ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ) με δυσδίακριτες προτάσεις, οι λύσεις τοποθετούνται Αριστερά, διότι οι αλλαγές που χρειάζεται ο τόπος είναι βαθιές τομές και ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις. Το ίδιο το Κέντρο μπορεί να ανανεωθεί μόνο μέσω της Αριστεράς, όπως συμβαίνει σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Αυτή είναι η πρόκληση της αντιπολίτευσης και αυτήν καλείται να ακολουθήσει.
(Ο Γιώργος Σταθάκης είναι πρώην υπουργός)
Πηγή: dnews.gr
