*Του Τάσου Σαραντή –
Τη χαριστική βολή στην Εύβοια δίνουν πρόσφατες αποφάσεις του ΣτΕ μετά την καταστροφή της βόρειας Εύβοιας από τις πυρκαγιές και την υφιστάμενη μετατροπή της νότιας σε μια απέραντη έκταση αιολικής βιομηχανίας. Οι αποφάσεις του ΣτΕ, που ανοίγουν τον δρόμο για την εγκατάσταση επιπλέον 86 ανεμογεννητριών σε κεντρική και νότια Εύβοια, έχουν προκαλέσει αγανάκτηση και έντονες αντιδράσεις φορέων και κατοίκων της καθώς, όπως υποστηρίζουν, αγνοήθηκαν και παραλείφθηκαν ακράδαντα τεκμηριωμένα στοιχεία. Τουλάχιστον έκπληξη προκαλεί ότι οι συγκεκριμένες αποφάσεις εκδόθηκαν μέσα σε χρόνο-ρεκόρ.
Με τις επτά αποφάσεις σε μία (159-165/2024) του ΣτΕ, με πρόεδρο τη Μ. Γκορτζολίδου, αντιπρόεδρο του ΣτΕ, απορρίφθηκαν οι 7 αιτήσεις ακύρωσης που είχαν καταθέσει κάτοικοι, πρωτοβάθμιοι ΟΤΑ και περιβαλλοντικά και ορειβατικά σωματεία περιοχών της κεντρικής και νότιας Εύβοιας κατά της απόφασης έγκρισης περιβαλλοντικών όρων (ΑΕΠΟ) συγκροτήματος 4 αιολικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην παρθένα περιοχή της Δίρφυος και του Ξεροβουνίου της Κεντρικής Εύβοιας, αποτελούμενων από 51 ανεμογεννήτριες, και κατά της ΑΕΠΟ ακόμα 5 αιολικών σταθμών αποτελούμενων από 35 ανεμογεννήτριες στην υπερκορεσμένη από αιολικά Καρυστία, στην ευρύτερη περιοχή των Στύρων.
Πρόκειται για δύο ξεχωριστά έργα συνολικής εγκατεστημένης ισχύος 374 ΜW, που στην πράξη αποτελούν ένα ενιαίο έργο που έχει ενταχθεί στο επιταχυμένο αδειοδοτικό καθεστώς των Στρατηγικών Επενδύσεων. Το έργο στην κεντρική Εύβοια είναι των εταιρειών MOTOR OIL/ΕΛΛΑΚΤΩΡ, ενώ αυτό στη νότια Εύβοια της ΕΛΛΑΚΤΩΡ και της πορτογαλικής EDPR.
Με τις αποφάσεις κρίθηκε ότι οι μελέτες των εν λόγω ΑΕΠΟ είναι πλήρεις και τεκμηριωμένες ως προς τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των έργων, ότι, κατά τη νομίμως και επαρκώς αιτιολογημένη κρίση της Διοίκησης, τα έργα δεν διαταράσσουν την ακεραιότητα προστατευόμενων περιοχών και τη συνολική συνοχή του δικτύου Natura 2000 και ότι, συνεπώς, οι ΑΕΠΟ δεν εκδόθηκαν κατά παράβαση της εθνικής και κοινοτικής περιβαλλοντικής νομοθεσίας.
Κρίθηκε ακόμη ότι οι ΑΕΠΟ δεν παραβιάζουν τις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας και της ειδικής νομοθεσίας για την αδειοδότηση των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και, τέλος, ότι δεν έρχονται σε αντίθεση με τις κατευθύνσεις του οικείου ειδικού και περιφερειακού χωροταξικού σχεδιασμού.
Με λίγα λόγια, το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο της χώρας έκρινε ότι όλα όσα έπραξε η Διοίκηση κατά το στάδιο εγκρίσεως των Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) για την εγκατάσταση των συνολικά 86 ανεμογεννητριών ήταν σωστά και ότι καμία παραβίαση του εθνικού και ενωσιακού δικαίου δεν υπήρξε. Μη λαμβάνοντας υπόψη τα τόσα διαφορετικά δικόγραφα και αιτήσεις ακυρώσεως, με δεκάδες τεκμηριωμένες θέσεις και επιχειρήματα, αποφάνθηκε συλλήβδην ότι τίποτε από αυτά δεν ευσταθούσε.
Και προσπερνώντας το γεγονός ότι στην απόφαση έγκρισης των ΑΕΠΟ από το ΥΠΕΝ η συμμετοχή άνω των 1.250 πολιτών, φορέων, συλλόγων και οργανώσεων στη σχετική διαβούλευση δεν υπολογίστηκε καν, αφού η μόνη αναφορά σε αυτήν συμπεριελήφθη με τις λέξεις «ελήφθησαν υπόψη».
Μοναδικό ελατόδασος
Στις αποφάσεις του ΣτΕ, αυτό που δεν ελήφθη διόλου υπόψη είναι ότι τα έργα αναπτύσσονται στην κεντρική Εύβοια σε μία περιοχή που παραμένει το τελευταίο φυσικό οικοσύστημα του νησιού, το μοναδικό ελατόδασος που υπάρχει στο Αιγαίο, όπου φύονται σπάνια, προστατευόμενα και απειλούμενα είδη φυτών (και με σπάνια και προστατευόμενα πτηνά). Ούτε ότι στη νότια Εύβοια τα έργα αναπτύσσονται σε καμένες περιοχές και με σημαντικά αρχαία μνημεία.
Εξάλλου, με τις αποφάσεις του το ΣτΕ έκρινε ότι οι μελέτες των εν λόγω ΑΕΠΟ είναι πλήρεις και τεκμηριωμένες ως προς τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των έργων. Ουσιαστικά, απορρίπτοντας τους ισχυρισμούς των αιτήσεων ακύρωσης περί απόλυτης εικονικότητας της μελέτης για το έργο στην κεντρική Εύβοια σχετικά με την ηχητική ρύπανση που θα προκληθεί από τη λειτουργία των ανεμογεννητριών και περί δολιότητας παραποίησης στοιχείων και απόκρυψης κρίσιμων δεδομένων σε όλα τα πεδία της μελέτης. Μελέτη που, όπως είχε αποκαλύψει η «Εφ.Συν.», ήταν επιστημονικά διάτρητη και ακατάλληλη για την εκτίμηση των επιπτώσεων στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον.
Κι αυτό διότι, πέραν του ότι έχει υπογραφεί μόνο από έναν δασολόγο, που εξ ειδικότητας είναι άσχετος με τις συνοδευτικές μελέτες θορύβου ή με την ακτινοβολία χαμηλών συχνοτήτων πυλώνων υπερυψηλής τάσης, η ΜΠΕ του έργου στην κεντρική Εύβοια ήταν κατά 70% ταυτόσημη (copy-paste) με την άλλη ΜΠΕ του έργου στη νότια Εύβοια, που έχει εκπονήσει ο ίδιος δασολόγος, παρ’ όλο που η δεύτερη χωροθετείται σε περιοχή με εντελώς διαφορετικά χαρακτηριστικά («Αποτελειώνουν την Εύβοια με αμφιλεγόμενες μελέτες», 17/11/2023).
Επιπλέον, το ΣτΕ έκρινε ότι κατά τη νομίμως και επαρκώς αιτιολογημένη κρίση της Διοίκησης, τα έργα δεν διαταράσσουν την ακεραιότητα προστατευόμενων περιοχών και τη συνολική συνοχή του δικτύου Natura 2000. Σαν να αγνοεί ότι η Ελλάδα έχει ήδη καταδικαστεί από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ενωσης με την από 17/12/2020 απόφαση (C-849/19) για ανεπαρκή προστασία της βιοποικιλότητας, καθώς παρέβη τις υποχρεώσεις της μη καθορίζοντας εντός της προβλεπόμενης προθεσμίας (έως το 2012) τους απαιτούμενους στόχους διατήρησης και μη θεσπίζοντας τα αναγκαία μέτρα διατήρησης για προστατευόμενα είδη και οικοτόπους στις Ειδικές Ζώνες Διατήρησης του ευρωπαϊκού οικολογικού δικτύου Natura 2000.
Κι ακόμη, σαν να αγνοεί ότι στις 15 Φεβρουαρίου 2023 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να αποστείλει αιτιολογημένη γνώμη στην Ελλάδα, το τελευταίο στάδιο πριν από την παραπομπή στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ενωσης, διότι δεν έχει συμμορφωθεί με την Οδηγία 92/43/ΕΟΚ για τους οικοτόπους κατά τον σχεδιασμό αιολικών πάρκων κι ενώ οι 27 από τις προς εγκατάσταση ανεμογεννήτριες βρίσκονται εντός περιοχής Natura.
Είναι αξιοσημείωτο ότι για να διευκολυνθεί η περιβαλλοντική αδειοδότηση των αιολικών σταθμών που εμπίπτουν στις περιοχές του δικτύου Natura μεθοδεύτηκε η καθυστέρηση δημοσιοποίησης της Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης Ευβοίας και Σκύρου, έτσι ώστε να συμπεριληφθούν ως ζώνες εξαιρούμενες τα πεδία ανάπτυξης των 27 εκ των ανεμογεννητριών που βρίσκονται στην περιοχή Natura της Κεντρικής Εύβοιας, κατά παράβαση της κείμενης νομοθεσίας.
Παραλογισμός
Κι αυτό συνέβη καθ’ υπαγόρευση εντολών προς τους μελετητές του προϊστάμενου Γενικής Διεύθυνσης Περιβαλλοντικής Πολιτικής του ΥΠΕΝ, κ. Κωνσταντίνου Δημόπουλου, όπως παραδέχτηκε ο ίδιος στη διαδικτυακή παρουσίαση της μελέτης.
Παντελώς παραβλέφθηκε από το ΣτΕ ότι στη ΜΠΕ του έργου, ένα κείμενο 830 σελίδων, δεν αναφέρεται πουθενά η λέξη σπήλαιο ή οποιαδήποτε άλλη λέξη που να παραπέμπει σε καρστικά πεδία, την ώρα που αυτά τα αιολικά στην Κεντρική Εύβοια πρόκειται να αναπτυχθούν στο μεγαλύτερο σπηλαιολογικό δίκτυο της Ελλάδας, έκτασης 40 έως 50 τετραγωνικών χιλιομέτρων και ένα από τα σημαντικότερα καρστικά πεδία της Ευρώπης το οποίο ερευνούν σπηλαιολόγοι απ’ όλο τον κόσμο.
Κάτι που ήταν εν γνώσει του ΣτΕ με Γεωλογική-Περιβαλλοντική Εκθεση που κατατέθηκε από τη Σπηλαιολογική Ομοσπονδία Ελλάδος. Στην ουσία, αυτό που δεν ελήφθη υπόψη είναι ότι, εκτός της καταστροφής του εκπληκτικού δάσους, αποτελεί άκρατο παραλογισμό η εγκατάσταση των ανεμογεννητριών και η κατασκευή άνω των 180 χιλιομέτρων δρόμων πάνω σε μια περιοχή με σπηλαιολογικούς σχηματισμούς που, προφανώς, θα πρέπει να μπαζωθούν κατά τόπους με τσιμέντο, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί η ευστάθεια των έργων.
Ανάλογα, παραβλέφθηκε και το γεγονός πως ενώ περίπου 47.000 φορτηγά αυτοκίνητα πρέπει να μετακινηθούν για να μεταφέρουν τους όγκους των χωμάτων από τα έργα μόνο στα βουνά της Κεντρικής Εύβοιας (περίπου 960.000 κυβικά), δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για το πού θα εναποτεθούν αυτά τα χώματα.
Τέλος, με τις αποφάσεις του το ΣτΕ έκρινε ότι δεν παραβιάζονται οι διατάξεις της ειδικής νομοθεσίας για την αδειοδότηση των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, παραγνωρίζοντας ότι στην Εύβοια έχει παραβιαστεί η αρχή της αναλογικότητας και το μέγιστο της επιτρεπόμενης αδειοδότησης ανεμογεννητριών από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας.
Πρόσθετους προβληματισμούς και αμφισβητήσεις περί του αδέκαστου-αδιάβλητου και της σκοπιμότητας της απόφασης προξενεί το αναμφισβήτητο γεγονός της πρωτόγνωρης σπουδής της δικαστικής διεκπεραίωσης της υπόθεσης, δεδομένου ότι η αίτηση αναίρεσης κατατέθηκε στις 18 Νοεμβρίου 2022, η δικάσιμος προσδιορίστηκε για τις 8 Νοεμβρίου 2023, η εκδίκαση της υπόθεσης έγινε χωρίς καμιά αναβολή -αντίθετα με ό,τι συμβαίνει σε πάμπολλες άλλες περιπτώσεις-, η απόφαση εκδόθηκε σε μόλις 3 μήνες (7/2/2023), κάτι που αποτελεί χρόνο-ρεκόρ, και η πλήρης απόφαση καθαρογράφηκε ταχύτατα.
Ηχηρό ράπισμα
«Η συνολική απόφαση του Ε’ τμήματος του ΣτΕ ήρθε να επιβεβαιώσει πανηγυρικά την ορθότητα του ηχηρού ραπίσματος κατά της Ελλάδας από το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την υποβάθμιση του κράτους δικαίου και την κατάσταση της ελευθερίας του Τύπου», αναφέρει το Συντονιστικό Αγώνα Διάσωσης Εύβοιας και Σκύρου.
«Η νίκη που αποκομίσαμε από τη διαδικασία αυτή είναι ότι κατορθώσαμε και ενώθηκαν δυνάμεις κινηματικές και τοπικών κοινωνιών, κερδίζοντας την αξιοπρέπειά μας, αλλά και το επίσης πολύ σημαντικό είναι ότι με αυτήν την απόφαση έπεσε κάθε φύλλο συκής της Δικαιοσύνης, αποκαλύπτοντας με τον εναργέστερο τρόπο τη διαπλοκή και διαφθορά συνταγματικών θεσμών και οργανωμένων συμφερόντων σε συστηματική δομή εγκληματικής οργάνωσης», επισημαίνει αναγγέλλοντας προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.
«Διερωτάται κανείς εάν οι δικαστές του ΣτΕ ζουν στην ίδια χώρα με εμάς. Εάν έχουν επισκεφθεί, έστω κάποιοι από αυτούς, το νησί της Εύβοιας, ώστε να δουν τι έχει συμβεί στην Καρυστία. Εάν γνωρίζουν τι σημαίνει δάσος, τι αξία έχει ένα δασικό οικοσύστημα και εάν μπορούν να μας δικαιολογήσουν το πώς και το γιατί, σκοτώνοντας το δάσος, δηλαδή τον φυσικό αποθετήρα διοξειδίου του άνθρακα, θα κάνουν καλό στον πλανήτη περιορίζοντας το διοξείδιο του άνθρακα», τονίζει η Εταιρεία Περιβάλλοντος Κύμης.
Πηγή: efsyn.gr
