«Το συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. θα επιχειρήσει ν’ απαντήσει στα τεράστια ζητούμενα της εποχής», σημειώνει ο γραμματέας του κόμματος, Δημήτρης Τζανακόπουλος, λίγες μέρες πριν από την έναρξή του. Ταυτόχρονα όμως, όπως λέει, «θα στείλει και το μήνυμα της πολιτικής αλλαγής ώστε να ηττηθεί η κυβέρνηση Μητσοτάκη», ενώ θα είναι και η ευκαιρία για να εξελιχθεί σ’ ένα πραγματικά μαζικό, αριστερό κόμμα. Επιτίθεται στην κυβέρνηση και τις επιλογές της, κάνει λόγο για αλαζονεία υπουργικών στελεχών, ενώ εκτιμά πως το αντιΣΥΡΙΖΑ μέτωπο έχει «εξαντλήσει τα καύσιμά του». Σε ό,τι αφορά το ενδεχόμενο συνεργασίας με το ΚΙΝ.ΑΛΛ. αναφέρει ότι οι εκλογές θα θέσουν «αμείλικτα διλήμματα για όλους».
• Ηρθε η ώρα για το πολυπόθητο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. Τι σηματοδοτεί αυτή η διαδικασία και τι μπορεί να περιμένει ο κόσμος της Αριστεράς και των λοιπών προοδευτικών δυνάμεων απ’ αυτήν;
Το συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. γίνεται σε μια ιστορική στιγμή τεράστιων ανακατατάξεων, σε μια συγκυρία όπου αναδιαμορφώνονται οι παγκόσμιες πολιτικές, γεωπολιτικές και οικονομικές συντεταγμένες. Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η ένταση των ιμπεριαλιστικών αντιθέσεων, η αναβίωση της πυρηνικής απειλής, η ενεργειακή παγκόσμια κρίση σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση και την πανδημική κρίση και τη διαχείρισή της έχουν φέρει στην επιφάνεια με εκρηκτικό τρόπο όλα τα αδιέξοδα του ύστερου καπιταλισμού και της απόλυτης κυριαρχίας της αγοράς. Πρόκειται για τη χρεοκοπία του μοντέλου που κυριάρχησε τις τελευταίες δεκαετίες με αποτέλεσμα να γίνονται επιτακτικά το αίτημα και η ανάγκη του κοινωνικού μετασχηματισμού με πρωταγωνίστρια την Αριστερά. Σε αυτόν τον ευρύτερο, παγκόσμιο πολιτικό ορίζοντα εντάσσεται το συνέδριό μας, το οποίο θα επιχειρήσει να εξειδικεύσει αυτό το πολιτικό αιτούμενο στο πλαίσιο της χώρας μας και της Ευρώπης.
Και αυτή η εξειδίκευση αφορά τόσο τα περιεχόμενα όσο και τις μορφές της πολιτικής. Ως προς τα περιεχόμενα: το κυβερνητικό πρόγραμμα για το κοινωνικό κράτος, τον μισθό και την αγορά εργασίας, το παραγωγικό μοντέλο, τον αυτόνομο ενεργειακό σχεδιασμό, την αντιμετώπιση των επιβαλλόμενων πειθαρχιών από τη χρηματοπιστωτική αρχιτεκτονική της ευρωζώνης, τις αναγκαίες δηλαδή τομές για την αναδιανομή πλούτου και ισχύος υπέρ της κοινωνικής πλειοψηφίας.
Ως προς τις μορφές: τις απαραίτητες αλλαγές ώστε ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. να εξελιχθεί σε ένα πραγματικά μαζικό, αριστερό κόμμα που θα αντιστοιχεί στις νέες μορφές άυλης παραγωγής και θα ανταποκρίνεται στην επιθυμία δημοκρατίας που τις συνοδεύει ώστε να μπορέσουμε να υπερβούμε την κρίση αντιπροσώπευσης αλλά και τη σύμφυτη κρίση του κομματικού φαινομένου. Ζητήματα τεράστια αλλά και πολύπλοκα που το συνέδριό μας θα επιχειρήσει να απαντήσει. Ταυτόχρονα όμως θα στείλει και το μήνυμα της πολιτικής αλλαγής, της ανάγκης να ηττηθεί η κυβέρνηση Μητσοτάκη, που αποτελεί την απαραίτητη προϋπόθεση κάθε προοδευτικής και ριζοσπαστικής τομής.
• Κοιτάζοντας πίσω, θεωρείτε ότι θα ήταν μεγαλύτερο το πολιτικό όφελος για το κόμμα αν αυτό το συνέδριο είχε γίνει μετά τις εκλογές του 2019 και πριν από το ξέσπασμα της πανδημίας;
Εκτιμώ ότι αυτές οι αναδρομικές και αντιγεγονικές ασκήσεις δεν έχουν να προσφέρουν κάτι. Κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει το ξέσπασμα της πανδημικής κρίσης τον Σεπτέμβριο του 2019 και δεν θα μπορούσε να είναι αλλιώς. Από κει και πέρα πράγματι το ξέσπασμα της πανδημίας ανέκοψε προσωρινά τη δυναμική της ανασυγκρότησης και της διεύρυνσης του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., θεωρώ όμως ότι έχουμε ξαναπιάσει το νήμα και κάνουμε αποφασιστικά βήματα για την ενίσχυση του κόμματος και τη διαμόρφωση μιας μεγάλης προοδευτικής αριστερής πλειοψηφίας.
Δείτε το όμως και από μια άλλη πλευρά. Αν το συνέδριό μας είχε γίνει πριν από το ξέσπασμα της πανδημικής κρίσης και πριν από όσα μεσολάβησαν, θα είχαμε σήμερα ανάγκη για ακόμα ένα συνέδριο. Ο κόσμος του 2019 δεν μοιάζει σε τίποτα με τον κόσμο του 2022. Το λέγαμε και προηγουμένως. Πανδημία, πόλεμος, ενεργειακή κρίση και κρίση ακρίβειας αλλάζουν πλήρως τις κοινωνικές και πολιτικές συντεταγμένες και καθιστούν τις προηγούμενες επεξεργασίες όλων των πολιτικών στρατοπέδων σχεδόν παρωχημένες.
• Εχετε εκφράσει την εκτίμηση ότι η πολιτική της κυβέρνησης οδηγεί τη χώρα σε μια νέα ανθρωπιστική κρίση. Από την πλευρά του ο Αλέξης Τσίπρας έχει πει πως θα κληθείτε ν’ αναλάβετε και πάλι στα δύσκολα. Σας ταιριάζει τελικά ο ρόλος να είστε εκείνοι που βγάζουν τα κάστανα από τη φωτιά με το ανάλογο πολιτικό κόστος;
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη αποδείχτηκε πράγματι καταστροφική σε όλα τα πεδία. Η Ελλάδα έχει το θλιβερό ρεκόρ νεκρών εξαιτίας της πανδημίας, το ΕΣΥ έχει οδηγηθεί στην κατάρρευση, η ακρίβεια και η ενεργειακή φτώχεια διαμορφώνουν συνθήκες νέας ανθρωπιστικής κρίσης, η αγορά εργασίας έχει ξεχαρβαλωθεί πλήρως, η θεσμική παρακμή είναι κοινός τόπος.
Στην εξωτερική πολιτική, η τυφλή πρόσδεση στον ατλαντισμό διαταράσσει τις γεωπολιτικές ισορροπίες και αποδυναμώνει τον ρόλο της χώρας ως πυλώνα σταθερότητας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη αλλά και ευρύτερα. Ταυτόχρονα, εν μέσω ενεργειακής κρίσης η χώρα δεν διαθέτει ούτε καν τα εργαλεία για ενεργειακό σχεδιασμό μετά την ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ. Προσθέστε σε αυτά και τη σκανδαλώδη διαχείριση των κρατικών πόρων και τη βαθύτατη κρίση δημοκρατίας με τις λίστες στα ΜΜΕ και τις προνομιακές, το λιγότερο, σχέσεις με την ολιγαρχία, τις διώξεις δημοσιογράφων, την καταστολή και τον αυταρχισμό και θα έχετε την γκροτέσκα εικόνα της σημερινής Ελλάδας που καμία προπαγάνδα δεν μπορεί πλέον να συγκαλύψει ή να ωραιοποιήσει.
Είναι επομένως επιτακτική η ανάγκη της πολιτικής αλλαγής και της αναδιαμόρφωσης των προτεραιοτήτων. Τα προβλήματα, σύμφωνοι, είναι πολύ μεγάλα, υπάρχουν όμως και πρωτοφανείς δυνατότητες. Στην Ευρώπη υπάρχουν παραδείγματα που μπορούμε να αξιοποιήσουμε αλλά και νέες συνθήκες με την αναστολή του Συμφώνου Σταθερότητας που μπορούν να λειτουργήσουν προς όφελος της κοινωνικής πλειοψηφίας αν υπάρχει πολιτική βούληση.
Θα αναλάβουμε λοιπόν στα δύσκολα αλλά με πρώτιστη προτεραιότητα τα συμφέροντα των πολλών. Αύξηση του κατώτατου μισθού στα 800 ευρώ, ρύθμιση της αγοράς εργασίας, συγκεκριμένα μέτρα για την ακρίβεια, εξάντληση των δυνατοτήτων για την επαναφορά της ΔΕΗ υπό δημόσιο έλεγχο, αυτόνομος ενεργειακός σχεδιασμός, ανασυγκρότηση του κοινωνικού κράτους, αναδρομική φορολόγηση των υπερκερδών των παρόχων ενέργειας και διανομή τους στους καταναλωτές, κατάργηση των νόμων Χατζηδάκη, Κεραμέως, Χρυσοχοΐδη, στροφή στην πολυδιάστατη και ενεργητική εξωτερική πολιτική συνθέτουν ένα πρόγραμμα άμεσης εφαρμογής που μπορεί να αλλάξει την εικόνα διάλυσης και να ενισχύσει την κοινωνική πλειοψηφία.
• Ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. έχει επανειλημμένα μιλήσει για μια κυβέρνηση συνεργασίας των προοδευτικών δυνάμεων. Ο Νίκος Ανδρουλάκης, προς το παρόν τουλάχιστον, δεν φαίνεται να ενδίδει σε αυτή την πρόταση. Ποια είναι η εκτίμησή σας στο επίπεδο των εκλογικών συνεργασιών;
Η κρίσιμη μεταβλητή για τη διαμόρφωση μιας προοδευτικής κυβέρνησης είναι η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία στις εκλογές όποτε κι αν γίνουν. Αυτό είναι το πολιτικό γεγονός που θα καθορίσει τη στάση των υπόλοιπων δυνάμεων της σημερινής δημοκρατικής αντιπολίτευσης και θα θέσει αμείλικτα διλήμματα σε όλους. Και δεν θα πρόκειται εδώ για διλήμματα που θα αφορούν αφηγήματα, τακτικές ή πολιτική ρητορική, αλλά τις πραγματικές ανάγκες του κόσμου της εργασίας και την κοινωνική πλειοψηφία.
Πριν τεθεί το πραγματικό και πιεστικό ερώτημα ο καθένας μπορεί να λέει ό,τι θεωρεί ότι εξυπηρετεί καλύτερα το σχέδιο και την τακτική του, μπορεί ακόμα να λέει ότι αντιπολιτεύεται την κυβέρνηση αλλά δεν ζητάει εκλογές, για παράδειγμα. Το θέμα είναι ότι την κρίσιμη ώρα μια λανθασμένη πολιτική απόφαση έχει κόστος και μάλιστα τεράστιο. Οι πολίτες δεν συγχωρούν τέτοια λάθη.
• Ο πρωθυπουργός είπε πως οι εκλογές θα γίνουν σ’ έναν χρόνο. Με βάση τα δημοσκοπικά δεδομένα θεωρείτε πως θα εξαντλήσει τελικά την τετραετία η κυβέρνηση;
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει χάσει 11 ποσοστιαίες μονάδες μέσα σε περίπου έναν χρόνο, επιβεβαιώνοντας την εκτίμησή μας από την προηγούμενη άνοιξη ότι είχε εισέλθει σε έναν κύκλο αναντίστρεπτης φθοράς. Η μια αποτυχία διαδέχεται την άλλη διαμορφώνοντας εικόνα αποδρομής και βαθιάς κυβερνητικής κρίσης. Είναι μέσα σε αυτό το κλίμα, της στρατηγικής αποτυχίας, που ο κ. Μητσοτάκης θα πάει σε εκλογές όποιο χρόνο κι αν επιλέξει. Και η ήττα του θα είναι επίσης στρατηγικού χαρακτήρα. Πάντως όσο πιο γρήγορα φύγει τόσο το καλύτερο για τη χώρα και τους πολίτες.
• Συχνά υπουργικά στελέχη αναφέρονται υποτιμητικά σε σας και σας φέρνουν ως το «κακό παράδειγμα» διακυβέρνησης, λέγοντας π.χ. «φανταστείτε να χειριζόταν την πανδημία ο Πολάκης ή την οικονομική κρίση ο ΣΥΡΙΖΑ». Αυτές οι αναφορές παραμένουν το κύριο καύσιμο του αντιΣΥΡΙΖΑ μετώπου. Τι είδους χαρακτηριστικά έχει η δυναμική του και πόσο σας ανησυχεί;
Η αλαζονεία μιας κυβέρνησης η οποία έχει αποτύχει σε οτιδήποτε κι αν έχει επιχειρήσει να διαχειριστεί, από την πανδημία, την ακρίβεια, την ενεργειακή κρίση μέχρι τις φυσικές καταστροφές, είναι εντυπωσιακή. Εχει φέρει την κοινωνία στα όρια των αντοχών της και ακόμα περιφέρεται καθυβρίζοντας και αυτοθαυμαζόμενη. Ολα αυτά όμως είναι και δείγματα πλήρους αποκοπής από την κοινωνική πραγματικότητα. Θα έλεγα ότι είναι ένας ψυχολογικός μηχανισμός άρνησης ή απώθησης ή ίσως και παραλήρημα μεγαλείου.
Πάντως την ίδια στιγμή αυτή η ιδιάζουσα συμμαχία του ακραίου Κέντρου με την παραδοσιακή σκληρή Δεξιά και τους νεοφιλελεύθερους, αυτό που ονομάστηκε αντιΣΥΡΙΖΑ μέτωπο έχει εξαντλήσει τα καύσιμά του και την προπαγανδιστική του αποτελεσματικότητα. Ενδεχομένως να λέει ακόμα κάτι σε κάποιους φανατικούς ή σε τρολ των κοινωνικών δικτύων, αλλά δεν έχει κοινωνική διεισδυτικότητα, πράγμα που φαίνεται ακόμη και στις δημοσκοπήσεις. Η κοινωνία βιώνει τα αποτελέσματα της πολιτικής Μητσοτάκη και συγκρίνει.
Συγκρίνει το ΕΣΥ του Ξανθού και του Πολάκη με τα σημερινά ερείπια, συγκρίνει την κοινωνική πολιτική της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ ακόμα και μέσα στο ασφυκτικό δημοσιονομικό πλαίσιο εκείνης της εποχής, με τη σημερινή κοινωνική κατάρρευση. Και τα συμπεράσματα είναι αμείλικτα για τον κ. Μητσοτάκη και την αποτυχημένη κυβέρνησή του.
*Συνέντευξη στον Δημήτρη Τερζή από την “Εφημερίδα των Συντακτών”
