Άρθρο του Κώστα Ζαφειρόπουλου στην Εφημερίδα των Συντακτών στις 11 Ιανουαρίου 2024, επισημάνσεις από το kamini.gr.
Tην παρακάτω είδηση δεν θα μπορέσετε να την εντοπίσετε στην πλειονότητα των ελληνικών μέσων ενημέρωσης. Θα είναι σαν να μην υπήρξε ποτέ. Στο τελευταίο τεύχος της βρετανικής δημοσιογραφικής επιθεώρησης (British Journalism Review), ο διευθυντής Ευρώπης του Διεθνούς Ινστιτούτου Τύπου (IPI) Jamie Wiseman, σε ένα εκτενές άρθρο-παρέμβαση, τεκμηριώνει τη δραματική πτώση της ελευθεροτυπίας στην Ελλάδα κατά τη διακυβέρνηση Μητσοτάκη:
«Οι ειδήσεις που κινδυνεύουν να βλάψουν τον έλεγχο των μηνυμάτων της κυβέρνησης, συμπεριλαμβανομένης της αναφοράς για θέματα όπως η απώθηση των προσφύγων ή οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, απουσιάζουν σε μεγάλο βαθμό από τα κύρια μέσα ενημέρωσης, ιδιαίτερα την τηλεόραση», λέει μεταξύ άλλων.
«Δεν είναι όλα καλά για την ελευθερία του Τύπου στη γενέτειρα της δημοκρατίας», ξεκαθαρίζει από την αρχή ο Wiseman, κάνοντας λόγο για σαφή διάβρωση των ΜΜΕ στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, τη χώρα με τη χαμηλότερη κατάταξη στην ελευθερία του Τύπου στην Ε.Ε., όπου έχουν πραγματοποιηθεί μία δολοφονία δημοσιογράφου, ένα εκτεταμένο σκάνδαλο παρακολουθήσεων, μια σειρά από καταχρηστικές αγωγές και μηνύσεις κατά ερευνητών δημοσιογράφων και πολλαπλές εμπρηστικές επιθέσεις σε γραφεία μέσων ενημέρωσης.
Το άρθρο χαρακτηρίζει το σκάνδαλο των υποκλοπών «ελληνικό Watergate», θυμίζοντας πως αρκετοί δημοσιογράφοι και ιδιοκτήτες ΜΜΕ έπεσαν θύματα παρακολούθησης από την ΕΥΠ, η οποία είχε τεθεί υπό τον απόλυτο έλεγχο του Κυριάκου Μητσοτάκη. Ο Wiseman ξεμπροστιάζει την ελληνική κυβέρνηση για τα αντιφατικά και έωλα αφηγήματα που υιοθέτησε για να αποσείσει την ευθύνη της για το σκάνδαλο.
«Υπάρχει ένα σαφές μοτίβο που ακολουθήθηκε μετά το τέλος της «νόμιμης» επισύνδεσης δημοσιογράφων και της έναρξης της χρήσης του παράνομου λογισμικού Predator, που δείχνει σαφή συντονισμό από την πλευρά κρατικών αρχών», υπογραμμίζει, στηλιτεύοντας το γεγονός πως οι ποινικές έρευνες για το θέμα «δεν έχουν καταφέρει τίποτα μέχρι σήμερα».
«Αν και η ελληνική κυβέρνηση έχει παραπονεθεί για την κακή κατάταξή της ως η χειρότερη χώρα για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης στην Ε.Ε., κάτω από την Πολωνία και την Ουγγαρία, η πραγματικότητα είναι ότι σε καμία από αυτές τις χώρες δεν δολοφονήθηκε δημοσιογράφος στο φως της ημέρας τα τελευταία χρόνια.
»Ούτε οι δημοσιογράφοι εκεί αντιμετώπισαν ένα τέτοιο τοξικό φάσμα πιέσεων, από παρακολουθήσεις έως αγωγές SLAPP και σωματικές επιθέσεις. Στην Ε.Ε., μόνο η Ουγγαρία έχει βιώσει περισσότερες περιπτώσεις παρακολούθησης δημοσιογράφων με χρήση κατασκοπευτικού λογισμικού κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου», σημειώνει ο Ευρωπαίος διευθυντής του IPI.
Για τη δολοφονία Καραϊβάζ σημειώνεται πως, ενώ η κυβέρνηση υποσχέθηκε γρήγορη εξιχνίαση, πέρασαν περισσότερα από δύο χρόνια μέχρι τις περσινές συλλήψεις δύο Ελλήνων ως υπόπτων, οι οποίες δεν είχαν συνέχεια. «Μέχρι σήμερα, κανένας φερόμενος ως μεσάζων ή «εγκέφαλος» δεν έχει αναγνωριστεί ή συλληφθεί και δεν έχει υπάρξει καμία καταδίκη».
Στην έκθεση περιγράφονται ακόμα οι εμπρηστικές επιθέσεις στον όμιλο της Real Group, το συμβόλαιο θανάτου εναντίον αρχισυντάκτη καθημερινής εφημερίδας, τα γκαζάκια σε σπίτια δημοσιογράφων, η επίθεση που δέχτηκε ο Γιώργος Παπαχρήστος από εφοπλιστή, ενώ υπενθυμίζεται και η ανεξιχνίαστη δολοφονία του Σωκράτη Γκιόλια από το 2011. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στις αναίτιες σωματικές επιθέσεις και στους τραυματισμούς δημοσιογράφων από τα ΜΑΤ κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων.
Προσεγγίζοντας τον πυρήνα του προβλήματος, o Wiseman κάνει λόγο για βαθύτερα συστημικά ζητήματα, συμπεριλαμβανομένων της έλλειψης πολυφωνίας, των απειλών για την ανεξαρτησία των ΜΜΕ που πηγάζουν από την ολιγαρχική ιδιοκτησία («από οικογενειακές δυναστείες και ναυτιλιακούς μεγιστάνες, πολλοί από τους οποίους έχουν πολιτικές διασυνδέσεις και συμφέροντα πολλαπλής ιδιοκτησίας σε βιομηχανίες που εξαρτώνται από κρατικές συμβάσεις»), της αδύναμης ρύθμισης του Τύπου, της πτώσης της διαφημιστικής δαπάνης εξαιτίας της κρίσης, της υποχρηματοδότησης του δημοσιογραφικού επαγγέλματος και της εκτεταμένης αυτολογοκρισίας.
Στη συνέχεια καρφώνει την κυβέρνηση για την ΕΡΤ και το Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, τα οποία παραμένουν υπό την άμεση εποπτεία του γραφείου του πρωθυπουργού. «Αυτή η απόφαση να επιβληθεί στενότερος πολιτικός έλεγχος στα δημόσια μέσα ενημέρωσης ήταν μια από τις πρώτες πράξεις του Μητσοτάκη όταν ανέλαβε την εξουσία. Η ανεξαρτησία της ρυθμιστικής αρχής του ΕΣΡ παραμένει επίσης αμφίβολη», σημειώνει.
Στα θετικά που καταγράφει η έκθεση, αναφέρεται η ύπαρξη μιας «μικρής αλλά άκρως επαγγελματικής» κοινότητας ανεξάρτητων ΜΜΕ και ομάδων ερευνητικής δημοσιογραφίας για το δημόσιο συμφέρον, τα οποία όμως «παραμένουν απομονωμένα και στερούνται υποστήριξη. Οι αποκαλύψεις-βόμβες που γίνονται από αυτά τα ερευνητικά μέσα αγνοούνται ή διαστρεβλώνονται (spin) συστηματικά ώστε να μειωθεί η πιθανή ζημιά για την κυβέρνηση».
Το IPI χαρακτηρίζει θετικό βήμα προς την ενίσχυση της διαφάνειας τη δημιουργία των νέων Μητρώων Εντυπου και Ηλεκτρονικού Τύπου. Σημειώνει πως τα MME που δεν είναι εγγεγραμμένα σε αυτά δεν μπορούν να επωφεληθούν από κρατικές διαφημίσεις, ενώ δεν παραλείπει να αναφέρει πως αυτά τα μέτρα άρχισαν να λαμβάνονται μετά το «σκάνδαλο της λίστας Πέτσα. Αν και αυτές οι αλλαγές φαίνονται καλές στα χαρτιά, ο αντίκτυπός τους δεν έχει ακόμη φανεί».
Υπενθυμίζεται πως το IPI εξέφρασε πρόσφατα έντονες ανησυχίες για την επίπτωση που θα έχουν οι προτεινόμενες τροποποιήσεις στον ελληνικό Ποινικό Κώδικα στην ελευθερία του Τύπου.
Πηγή: kamini.gr
