Πώς εξηγείται το «φαινόμενο Κασσελάκη»; Πού οφείλεται η φρενίτιδα που επικράτησε στα ΜΜΕ, τα social media και σε κάθε γωνιά της χώρας για τον Στέφανο Κασσελάκη; Είναι αποτέλεσμα μιας πολιτικής συνωμοσίας ή του χαρίσματος ενός νέου και άφθαρτου προσώπου; Πρόκειται για έναν επικοινωνιακό Blitzkrieg; Είναι μια ακραία επίπτωση της κρίσης των δυτικών δημοκρατιών και της μεταδημοκρατίας; Πώς σχετίζεται με τις μεταλλάξεις των πολιτικών κομμάτων σε όλη την Ευρώπη και στις ΗΠΑ; Αποτελεί τη μεσσιανική όψη της μεταπολιτικής; Στα ερωτήματα αυτά απαντά ο συνταγματολόγος, καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Ξενοφών Κοντιάδης, στο βιβλίο του που κυκλοφορεί την ερχόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Καστανιώτη.
Η τραχιά, ανεπεξέργαστη, εριστική γλώσσα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, τα fake news, οι κενές διακηρύξεις, η επιμονή στην εικόνα και στο ύφος αντί για το περιεχόμενο και την ουσία των πολιτικών μηνυμάτων, η διασύνδεση και η ομογενοποίηση του τρόπου παροχής της πολιτικής επικοινωνίας ανάμεσα στην τηλεόραση και τον ηλεκτρονικό υπολογιστή, η πλήρης υποταγή στους κινδύνους του τηλεθεάματος, η ακύρωση των διαμεσολαβητικών θεσμών ανάμεσα στον ηγέτη και το πλήθος συνθέτουν το τοπίο της μεταπολιτικής. Η εκπόρθηση του ΣΥΡΙΖΑ από τον Κασσελάκη έγινε με τη χρήση αυτών ακριβώς των εργαλείων
Η περσόνα Κασσελάκη οικοδομείται με τρόπο που ορισμένοι προσομοιάζουν με την κατασκευή ενός άβαταρ από την τεχνητή νοημοσύνη. Κάποιος θα μπορούσε, με λίγη φαντασία, να ισχυριστεί ότι ο Κασσελάκης επιλέχτηκε ακριβώς προκειμένου να «ταυτιστεί» με μια συγκεκριμένη περσόνα που ενδεχομένως είχε προκατασκευαστεί, με μια δημόσια εικόνα που συστηματικές έρευνες είχαν καταλήξει ότι είναι ελκυστική για ένα συγκεκριμένο κοινό
Πώς εξηγείται το «φαινόμενο Κασσελάκη»; Πού οφείλεται η φρενίτιδα που επικράτησε στα ΜΜΕ, τα social media και σε κάθε γωνιά της χώρας για τον Στέφανο Κασσελάκη; Είναι αποτέλεσμα μιας πολιτικής συνωμοσίας ή του χαρίσματος ενός νέου και άφθαρτου προσώπου; Πρόκειται για έναν επικοινωνιακό Blitzkrieg; Είναι μια ακραία επίπτωση της κρίσης των δυτικών δημοκρατιών και της μεταδημοκρατίας; Πώς σχετίζεται με τις μεταλλάξεις των πολιτικών κομμάτων σε όλη την Ευρώπη και στις ΗΠΑ; Αποτελεί τη μεσσιανική όψη της μεταπολιτικής; Στα ερωτήματα αυτά απαντά ο συνταγματολόγος, καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Ξενοφών Κοντιάδης, στο βιβλίο του που κυκλοφορεί την ερχόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Καστανιώτη.
Πριν από τη δυναμική του εμφάνιση ως υποψήφιος πρόεδρος, από την παραίτηση Τσίπρα στις 29 Ιουνίου μέχρι την ανακοίνωση της υποψηφιότητάς του ακριβώς δύο μήνες αργότερα, ο Κασσελάκης προετοιμάστηκε συστηματικά και έκανε ορισμένες επιλεκτικές εμφανίσεις για να οικοδομήσει την «περσόνα» του, την ταυτότητά του στη δημόσια σφαίρα και τον κοινωνικό του ρόλο, αυτό που περιγράφεται στην κοινωνική ψυχολογία και την επικοινωνία ως «στρατηγικό προσωπείο ταυτότητας στη δημοσιότητα».
Η κατασκευή «στρατηγικών προσωπείων» έχει εξελιχθεί σε αυτοτελές πεδίο διεπιστημονικής έρευνας και εφαρμογών τα τελευταία είκοσι περίπου χρόνια, με έμφαση στη λεγόμενη «κουλτούρα του διαδικτύου». Για ένα πρόσωπο όπως ο Κασσελάκης, που μέχρι τον περασμένο Μάιο ήταν παντελώς άγνωστος στη δημόσια σφαίρα, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στις ΗΠΑ, όπου τα ψηφιακά του ίχνη ήταν επίσης υποτυπώδη και η δημόσια παρουσία του περιοριζόταν στα σποραδικά άρθρα του στον «Εθνικό Κήρυκα», η οικοδόμηση μιας «περσόνας» διέθετε τεράστια περιθώρια ευελιξίας. Αυτό σημαίνει ότι ο ίδιος και οι επαγγελματίες κατασκευαστές της εικόνας του μπορούσαν να διαλέξουν από μια ευρεία παλέτα για να φιλοτεχνήσουν τη δημόσια προσωπικότητά του, το επικοινωνιακό του προσωπείο στη δημόσια σφαίρα.
Η περσόνα Κασσελάκη οικοδομείται με τρόπο που ορισμένοι προσομοιάζουν με την κατασκευή ενός άβαταρ από την τεχνητή νοημοσύνη. Κάποιος θα μπορούσε, με λίγη φαντασία, να ισχυριστεί ότι ο Κασσελάκης επιλέχτηκε ακριβώς προκειμένου να «ταυτιστεί» με μια συγκεκριμένη περσόνα που ενδεχομένως είχε προκατασκευαστεί, με μια δημόσια εικόνα που συστηματικές έρευνες είχαν καταλήξει ότι είναι ελκυστική για ένα συγκεκριμένο κοινό.
Υποστηρίζεται η εκδοχή ότι ο Κασσελάκης ήρθε στην Ελλάδα έχοντας ήδη στη βαλίτσα του το σενάριο του ρόλου που είχε συμφωνήσει να παίξει στην πολιτική ζωή. Αν τα «δοκιμαστικά» πήγαιναν καλά, αν βοηθούσε και η συγκυρία, θα συνέχιζε μέχρι την κορυφή, όπως και έγινε. Μια άλλη εκδοχή υποστηρίζει ότι κάποιοι τον ανακάλυψαν αφού προσγειώθηκε στην Ελλάδα, εκείνα τα σκοτεινά κέντρα που πάντα παρεμβαίνουν στα πολιτικά πράγματα, ξεχωρίζοντάς τον για να εκτελέσει μια συγκεκριμένη αποστολή.
Ποιοι κρύβονται πίσω από τον Κασσελάκη; Οικονομικοί-μιντιακοί ολιγάρχες, πρεσβείες, διαπλεκόμενα συμφέροντα; Ισως, λένε, δεν το μάθουμε ποτέ. Στο καθαρό πρόσωπο του επικοινωνιακού, άφθαρτου νέου άντρα κάποιοι είδαν εκείνον που θα μπορούσε να εξυπηρετήσει τις επιδιώξεις τους.
Ποιες είναι αυτές οι κρυφές επιδιώξεις; Να διαλύσουν τον ΣΥΡΙΖΑ ή, ακριβώς αντίστροφα, να τον ενδυναμώσουν ως αντίπαλο δέος στον Κυριάκο Μητσοτάκη; Να ελέγξουν την πολιτική ζωή, να επιβάλουν ένα καθεστώς «μεταπολιτικής»; Να θρυμματίσουν τις αντιστάσεις της ελληνικής κοινωνίας ή να την «εκμοντερνίσουν» ως προς τις αντιλήψεις της για τον στρατό, την Εκκλησία, την οικογένεια; Μήπως να ανανεώσουν ένα πληκτικό και τελματωμένο πολιτικό σύστημα; Ενδεχομένως, να συμπράξει η αξιωματική αντιπολίτευση με τον πρωθυπουργό σε μια συμφωνία για τη συνεκμετάλλευση του Αιγαίου; Ή πίσω από τον ανεπεξέργαστο Κασσελάκη με τον επιφανειακό λόγο κρύβεται ο απερχόμενος αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ, εκδικούμενος τους παλιούς συντρόφους του και σχεδιάζοντας από το παρασκήνιο τις εξελίξεις της επόμενης μέρας; Η φαντασία των συνωμοσιολόγων δεν είχε ποτέ όρια.
Η τραχιά, ανεπεξέργαστη, εριστική γλώσσα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, τα fake news, οι κενές διακηρύξεις, η επιμονή στην εικόνα και στο ύφος αντί για το περιεχόμενο και την ουσία των πολιτικών μηνυμάτων, η διασύνδεση και η ομογενοποίηση του τρόπου παροχής της πολιτικής επικοινωνίας ανάμεσα στην τηλεόραση και τον ηλεκτρονικό υπολογιστή, η πλήρης υποταγή στους κινδύνους του τηλεθεάματος, η ακύρωση των διαμεσολαβητικών θεσμών ανάμεσα στον ηγέτη και το πλήθος συνθέτουν το τοπίο της μεταπολιτικής. Η εκπόρθηση του ΣΥΡΙΖΑ από τον Κασσελάκη έγινε με τη χρήση αυτών ακριβώς των εργαλείων.
Η μεταπολιτική προσφέρει τη γοητεία μιας αλλαγής θολής, απευθυνόμενης σε κοινωνίες χωρίς έρμα, όπου η πραγματοποίηση του απίθανου, της ανατροπής δεν φοβίζει αλλά μοιάζει με μια λυτρωτική φυγή προς τα εμπρός, προς μια άγνωστη γη της επαγγελίας. Ανώνυμα πλήθη του διαδικτύου, χωρίς πρόσωπο και συγκροτημένες ιδέες, εμφορούνται από την ψευδαίσθηση ότι τα πάντα μπορούν να αλλάξουν διά συνοπτικών διαδικασιών, πέρα από κάθε αρχή του ορθού λόγου. Με μια φαουστική συμφωνία, ο ηγέτης που ξεπροβάλλει μέσα από τα ερείπια ενός παλιού κόσμου καλείται να διώξει από τον ναό τους εχθρούς του λαού και να φέρει το φως. Αν αποτύχει, είναι αναμενόμενο ότι μπορεί να κατασκευαστεί ένας επόμενος.
Η πολιτική μηχανική της διαμόρφωσης γνώμης έχει αποσυναρμοστεί στον εικονιστικό κόσμο. Υπό αυτές τις συνθήκες η αντιπροσωπευτική δημοκρατία εκτρέπεται χωρίς να γίνει αντιληπτό σε εκλεγμένη ολιγαρχία. Το «φαινόμενο Κασσελάκη» μπορεί μεν να προέκυψε μέσα από μια πολύ συγκεκριμένη συναστρία κομματικών συσχετισμών, συγκρούσεων και συγκυριών, όμως δεν είναι μόνο αποτέλεσμα της ιδεολογικής σύγχυσης και της χρεοκοπίας κομματικών στρατηγικών ή προσώπων του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά εκκολάφθηκε μέσα στο ευρύτερο πλαίσιο της μεταπολιτικής στιγμής.
Πηγή: efsyn.gr
