Το πόρισμα του καθηγητή του ΕΜΠ, Δημήτρη Καρώνη, κατατέθηκε στον εφέτη ανακριτή Σωτήρη Μπακαΐμη.
Πρόκειται για το πόρισμα που είχε παραγγελθεί στο πλαίσιο της δικαστικής διερεύνησης της εθνικής τραγωδίας στα Τέμπη προκειμένου να απαντηθεί το μέγα ερώτημα από τι προκλήθηκε η τρομακτική έκρηξη και η πυρόσφαιρα αμέσως μετά τη μετωπική σύγκρουση των δύο αμαξοστοιχιών με αποτέλεσμα επιβάτες να καούν ζωντανοί.
Σε τι κατά την γνώμη του οφείλεται το καταγραφέν από τις κάμερες φαινόμενο «πύρινης σφαίρας» («fireball ») και με ποιο μηχανισμό εκδηλώθηκε αυτό, o Δημήτρης Καρώνης αναφέρει:
«Η πύρινη σφαίρα ορίζεται ως “φωτιά, που καίγεται επαρκώς γρήγορα ώστε η καιόμενη μάζα να ανυψωθεί στον αέρα ως νέφος ή σφαίρα”. Μια πύρινη σφαίρα λαμβάνει χώρα όταν ένα εύφλεκτο υγρό, αέριο ή σκόνη απελευθερώνεται ξαφνικά και έχει περιορισμένη ανάμιξη με
τον αέρα πριν από την ανάφλεξη. Αυτό το γεγονός διαφέρει από μια ταχεία ανάφλεξη (flash fire που παρατηρείται όταν ένα εύφλεκτο νέφος στον ανοικτό αέρα βρει μια πηγή ανάφλεξης ), ή μια έκρηξη νέφους ατμών (vapor cloud explosion VCE ) στο ότι η έκλυση του εύφλεκτου υλικού αναφλέγεται πριν από την ανάμιξη με τον εξωτερικό αέρα.
Το συμβάν της καύσης με πύρινη σφαίρα περιλαμβάνει επομένως την παράσυρση και ανάμιξη με τον περιβάλλοντα αέρα καθώς καίγεται. Η καύση λαμβάνει χώρα κυρίως στο εξωτερικό στρώμα της πύρινης σφαίρας, όπουτο πλούσιο σε καύσιμα νέφος αναμιγνύεται με τον περιβάλλοντα αέρα. Καθώς τα αέρια στο εσωτερικό της πύρινης σφαίρας θερμαίνονται, η άνωση αυξάνεται και η πύρινη σφαίρα ανυψώνεται καθώς διαστέλλεται.
Υπάρχουν διάφορα σενάρια που μπορούν να οδηγήσουν σε μια πύρινη σφαίρα, όπως:
• Η ανάφλεξη μιας έκλυσης εύφλεκτου υλικού κατάτη διάρκεια ενός συμβάντος BLEVE. Η ανάφλεξη ενός νέφους ατμών πλούσιου σε καύσιμο.
• Η ανάφλεξη μιας έκλυσης υγροποιημένου αερίου εντός αγωγού , όπου του πίδακα φωτιάς (jet fire) προηγείται μια πύρινη σφαίρα
• Η ανάφλεξη μιας ξαφνικής απελευθέρωσης εύφλεκτου υλικού μετά από συμβάν έντονου βρασμού .
• Μια απελευθέρωση εύφλεκτων ατμών σε ένα κτίριο και επακόλουθη ανάφλεξη .
• Ανάφλεξη εκρηκτικών ή προωθητικών υλικών.
• Εκτόνωση μιας ανάφλεξης μέσα σε ένα κλειστό χώρο.
Ο τύπος καύσης της πύρινης σφαίρας είναι σχετικά αργός, δεδομένου ότι η ταχύτητα της καύσης περιορίζεται από το χρόνο παρασυρόμενου αέρα και το χρόνο ανάμιξης. Συνεπώς, δεν υπάρχει σχετικό κύμα έκρηξης. Η πύρινη σφαίρα , ωστόσο , ενέχει κίνδυνο ακτινοβολίας , καθώς η θερμική ενέργεια που απελευθερώνεται κατά την καύση εκπέμπεται ακτινικά.
Στη συνέχεια αναπτύσσεται εν συντομία η πιθανότητα σχηματισμού πύρινης σφαίρας, ξεκινώντας από τα υλικά τα οποία βρίσκονταν με βεβαιότητα πάνω στους συρμούς που ενεπλάκησαν στο τραγικό συμβάν .
Έλαιο Σιλικόνης
Τα έλαια σιλικόνης είναι υγρά με πολύ υψηλό σημείο ανάφλεξης (άνω των 300 °C), τα οποία σε φυσιολογικές συνθήκες αναφλέγονται δύσκολα , και σε συνθήκες καύσης σε συνθήκες ακινησίας χαρακτηρίζονται έως και αυτοσβενόμενα λόγω του σχηματισμού στερεού οξειδίου του πυριτίου (SiO2) στην επιφάνεια του υγρού που δεν επιτρέπει στο οξυγόνο να έρθει σε επαφή με το φλεγόμενο υγρό για να συντηρήσει την καύση (Fire hazard classification to IEC 61100 : Κ3).
Οι συνθήκες σχηματισμού πύρινης σφαίρας απαιτούν σημαντική ποσότητα υλικού που μπορεί να εξατμιστεί ή να σχηματίσει σταγονίδια κατάλληλου μεγέθους που θα δημιουργήσουν με τον αέρα αναφλέξιμο μίγμα που από τη στιγμή που θα πραγματοποιηθεί η έναυση θα υπάρξει ανύψωση της καύσιμης ύλης που θα διαρκέσει μέχρι να καταναλωθεί όλη η διαθέσιμη ποσότητα . Οι παράμετροι που χρησιμοποιούνται για τον προσδιορισμότης πτητικότητας ενός υλικού είναι το σημείο βρασμού (ή η περιοχή βρασμού για μίγματα) και η τάση ατμών . Τόσο στο MSDS όσο και στο Τεχνικό Φυλλάδιο Bayer Silicones Baysilone Fluids δεν παρέχονται στοιχεία για την περιοχή βρασμού του ελαίου σιλικόνης M50 EL. Το MSDS δίνει τιμή τάσης ατμών < 0.1 mbar στους 20 °C, τιμή πάρα πολύ χαμηλή , η οποία σημαίνει πως το έλαιο σιλικόνης M50 EL δεν μπορεί να εξατμιστεί σε θερμοκρασία περιβάλλοντος .
Επίσης στο Τεχνικό Φυλλάδιο δίνονται στοιχεία για την απώλεια εξάτμισης στους 250 °C, με τη δοκιμή Noack (θέρμανση 65 g δείγματος για μία ώρα σε ατμοσφαιρική πίεση στους 250 °C), η οποία ήταν < 5% . Και αυτή η τιμή είναι ένδειξη υλικού με πολύ χαμηλή πτητικότητα .
Μία ακόμη σημαντική παράμετρος είναι το ενεργειακό περιεχόμενο του καυσίμου, που εκφράζεται με τη θερμογόνο δύναμή του. Με βάση τη βιβλιογραφία , η κατώτερη θερμογόνος δύναμη ενός ελαίου σιλικόνης cSt είναι 24,8 MJ/ kg και η θερμότητα εξάτμισης περίπου 3,3
MJ / kg.132 Η θερμογόνος δύναμη του ελαίου σιλικόνης είναι σημαντικά χαμηλότερη αυτής των υδρογονανθράκων. Για παράδειγμα, η κατώτερη θερμογόνος δύναμη ενός ορυκτελαίου είναι της τάξης των 42,5 MJ/ kg. Με βάση τα ανωτέρω χαρακτηριστικά , το έλαιο σιλικόνης M50 EL σε φυσιολογικές συνθήκες δεν μπορεί να σχηματίσει πύρινη σφαίρα».
Υπενθυμίζεται ότι ο καθηγητής του εργαστηρίου Τεχνολογίας Καυσίμων και Λιπαντικών της Σχολής Χημικών Μηχανικών, Δημήτρης Καρώνης, κλήθηκε να απαντήσει σε επτά ερωτήματα και συγκεκριμένα:
1] Δικαιολογούνται τα ευρήματα των αναλύσεων του Γενικού Χημείου του Κράτους (Γ.Χ.Κ.) από την ίδια τη σύσταση των υλικών των δειγμάτων που αναλύθηκαν;
2] Δικαιολογούνται τα ευρήματα των αναλύσεων του Γενικού Χημείου του Κράτους (Γ.Χ.Κ.) από τα φορολογικά και λοιπά στοιχεία-έγγραφα φόρτωσης της εμπορικής αμαξοστοιχίας;
3] Δικαιολογούνται τα ευρήματα των αναλύσεων του Γενικού Χημείου του Κράτους (Γ.Χ.Κ.) από τα υλικά κατασκευής των συγκρουσθεισών επιβαταμαξών, φορταμαξών και ηλεκτραμαξών;
4] Δικαιολογούνται τα ευρήματα των αναλύσεων του Γενικού Χημείου του Κράτους (Γ.Χ.Κ.) από τη σύσταση και τα ειδικότερα χαρακτηριστικά του ελαίου (σιλικόνης) ψύξης των μετασχηματιστών (Μ/Σ) των Ηλεκτραμαξών των συγκρουσθεισών αμαξοστοιχιών;
5] Σε τι κατά την γνώμη του οφείλεται το καταγραφέν από τις κάμερες φαινόμενο «πύρινης σφαίρας» («fireball») και με ποιο μηχανισμό εκδηλώθηκε αυτό;
6] Είναι δυνατή η καύση του ελαίου (σιλικόνης) ψύξης των μετασχηματιστών (Μ/Σ) των Ηλεκτραμαξών των συγκρουσθεισών αμαξοστοιχιών; Εάν ναι, υπό ποιες συνθήκες;
7] Να επισημάνει – υποδείξει ό,τι άλλο κρίνει βάσει των επιστημονικών του γνώσεων και των διαπιστώσεών του ως σημαντικό.
Δείτε εδώ την πραγματογνωμοσύνη του Δημήτρη Καρώνη.
ΠΗΓΗ: avgi.gr
