Στα βιβλιοπωλεία θα βρίσκεται, από τη Δευτέρα 2 Δεκεμβρίου, το βιβλίο του ιστορικού Σπύρου Αλεξίου προς τιμήν των 100 χρόνων του Ολυμπιακού. Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Τόπος με τίτλο «Ένας Θρύλος με πολλά πρόσωπα». Ο πρόλογος έχει την υπογραφή του καθηγητή του Ιονίου Πανεπιστημίου, Γιώργου Κεντρωτή.
Προχωράμε σε προδημοσίευση, με χαρακτηριστικά αποσπάσματα του βιβλίου:
«Η ιδιοµορφία του Πειραιώς»
Μία βδοµάδα πριν τις δηµοτικές εκλογές του 1982, στις 10 Οκτωβρίου, ο Ολυµπιακός αγωνιζόταν στο «Καραϊσκάκης» µε αντίπαλο την Παναχαϊκή και, ως συνήθως, από τα µεγάφωνα ακούγονταν διαφηµίσεις. Ανάµεσα σε διαφηµίσεις για αντιπροσωπείες αυτοκινήτων και πολυκαταστήµατα ακούστηκε διαφήµιση για τον υποψήφιο ∆ήµαρχο στον κεντρικό δήµο του Πειραιά, Αριστείδη Σκυλίτση. Για ελάχιστα δευτερόλεπτα επικράτησε σιωπή και στη συνέχεια το γήπεδο σείστηκε από το σύνθηµα «Έξω η Χούντα από τον Πειραιά». Το σύνθηµα ξεκίνησε από τη Θύρα 7 και απλώθηκε σε όλο το γήπεδο. Όλο;
{…} Ο Αριστείδης Σκυλίτσης ήταν ο ∆ήµαρχος της Χούντας και στις εκλογές κατέβαινε ως ανεξάρτητος, χωρίς να υποστηρίζεται ούτε από τη Νέα ∆ηµοκρατία! Κι όµως ψηφιζόταν από τους µισούς Πειραιώτες, τους οποίους σε καµία περίπτωση δεν θα µπορούσαµε να χαρακτηρίσουµε «χουντικούς».
{…} ∆όθηκαν πολλές εξηγήσεις για αυτό το παράδοξο, βάσιµες στην πλειοψηφία τους, αλλά όχι επαρκείς: η οικογένεια του Σκυλίτση είχε ισχυρή παράδοση στον Πειραιά. Ο παππούς του, επίσης Αριστείδης, είχε διατελέσει ∆ήµαρχος την περίοδο 1883-1887, ενώ ο πατέρας του, ∆ηµοσθένης-Οµηρίδης, την περίοδο 1907-1914. Ο ίδιος διορίστηκε ∆ήµαρχος το 1967 από τη Χούντα, θέση που διατήρησε µέχρι την πτώση της. Πρωταγωνίστησε σε µεγάλα οικονοµικά σκάνδαλα, αλλά και στην καταστροφή σηµαντικών κτηρίων όπως του περίφηµου Ρολογιού του Πειραιά και της Ραλλείου, πράξεις που έκρυβε πίσω από φαντασµαγορικούς στολισµούς (ειδικά την περίοδο των Χριστουγέννων), την κατασκευή υπαίθριων θεάτρων, το θέµα της Τρούµπας και άλλα. Ας ξαναγυρίσουµε στον Τσοκόπουλο:
Η ιδιοµορφία που γνώριζε ο Σκυλίτσης ήταν το ψυχολογικό τραύµα που προκάλεσε η απότοµη πτώση του Πειραιά µετά την αλλαγή από τον 19ο προς τον 20ό αιώνα. Τον 19ο αιώνα ο Πειραιάς ήταν η πρότυπη, µοντέρνα πόλη του ελληνικού κράτους. […] Από τις αρχές του 20ού αιώνα η εικόνα άλλαξε ριζικά. Η εθνική εικόνα της πόλης-πρότυπο κατέρρευσε και πήρε τη θέση της η σύνδεση του Πειραιά µε την περιθωριακότητα και µε ό,τι αυτό περιλαµβάνει: την εγκληµατικότητα, την παραβατικότητα, την κοινωνική κρίση, την έκρηξη της χρήσης των ναρκωτικών ουσιών, την κατάρρευση της πολιτιστικής ζωής. Η ζωή των µικρών αστών του Πειραιά άλλαξε δραµατικά στη διάρκεια µιας γενιάς και οι µαγαζάτορες της δεκαετίας του 1970 κουβαλούσαν την ανάµνηση ως τραύµα και ως νοσταλγία από τους γονείς τους.
Πρώτος ύµνος στον Μουράτη
Αν έπρεπε να επιλέξουµε ένα πρόσωπο που να συµπυκνώνει όλα όσα συµβολίζει διαχρονικά ο «Ολυµπιακός» για χιλιάδες και χιλιάδες ανθρώπους, θα δυσκολευόµασταν· οι υποψήφιοι είναι πολλοί: Ανδριανόπουλος, Βάζος, Χέλµης, Γόδας, ∆αρίβας· ο Μπέµπης, ο Θεοδωρίδης, ο Υφαντής, ο Σιδέρης, ο Σιώκος· οι Αναστόπουλος, Καραταΐδης, Καραπιάλης, Τζόρτζεβιτς, Ζιοβάνι και τόσοι ακόµα. Έστω και αδικώντας όλους αυτούς τους θρύλους του Θρύλου, η πλειοψηφία θα κατέληγε στο πρόσωπο αυτού του αγράµµατου εργάτη, του µαχητή του ΕΛΑΣ, του υποδειγµατικά τίµιου ανθρώπου, του κορυφαίου αµυντικού που έχει αναδείξει το ελληνικό ποδόσφαιρο. Θα κατέληγε στον Ανδρέα Μουράτη· το δικό του «πρόσωπο» είχε και έχει ο «δικός» µας Ολυµπιακός.
{…} Γεννήθηκε το 1926, φτωχόπαιδο, γιος Μικρασιατών προσφύγων που ζούσαν σε ξύλινη καλύβα στα παλιά Λεµονάδικα του Νέου Φαλήρου. Ξεκίνησε να παίζει µπάλα στους χωµατόδροµους δίπλα στο «Καραϊσκάκη» και να αγωνίζεται στην ΑΕ Χρωµατουργείων, συνέχισε στην Προοδευτική και από το 1943 αγωνιζόταν στην οµάδα της ΕΠΟΝ Πειραιά καθώς εντάχθηκε και στον εφεδρικό ΕΛΑΣ. Παράλληλα µε το ποδόσφαιρο δούλευε σκληρά, ήταν φορτοεκφορτωτής στον ΟΛΠ και σήκωνε στην πλάτη του εκατοντάδες κολόνες της ∆ΕΗ.
Σπάνια µιλούσε δηµόσια, το 1987 έδωσε µια συνέντευξη στον αξέχαστο δηµοσιογράφο (και µέγα λάτρη του Ολυµπιακού) Πάνο Γεραµάνη, που δηµοσιεύτηκε στην εφηµερίδα Πρώτη. Ο αγράµµατος Μουράτης, που βέβαια δεν είχε διαβάσει µαρξιστικά εγχειρίδια, είπε την αλήθεια του µε τον δικό του τρόπο: «Πήγα στον ΕΛΑΣ για να ζουν όλοι οι άνθρωποι ίσα!».
Στη µάχη έξω από το εργοστάσιο της Ηλεκτρικής ήταν ακροβολιστής. Έριξε βολές εναντίον γερµανικού τανκ κι ενώ οι Γερµανοί ετοιµάζονταν να ανταποδώσουν τα πυρά ο Μουράτης πήρε την οµάδα του και έφυγαν µέσα σε κλάσµατα του δευτερολέπτου, σώζοντας τους συντρόφους του γιατί οι κατακτητές έριξαν οβίδες.
{…} Προς το παρόν ας µείνουµε στα λόγια µε τα οποία έκλεισε τη συνέντευξη στον Πάνο Γεραµάνη, λόγια που θα έπρεπε να είναι χαραγµένα σε µια µεγάλη πλάκα έξω από το «Καραϊσκάκης»: «Εγώ γεννήθηκα και θα πεθάνω σ’ αυτή τη γειτονιά. Ζω για τον Ολυµπιακό. Σε µία ακτίνα πεντακοσίων µέτρων είναι όλη µου η ζωή. Από του Κεράνη έως το Καραϊσκάκη. Ήµουν µία ζωή φτωχός, αλλά πάντα τίµιος, γεια σου φίλε…». Θα έπρεπε, δεν είναι όµως…
«Του Μπούκοβι την oµαδάρα, τη λένε Ολυµπιακάρα…»
Από τον πάγκο του Ολυµπιακού έχουν περάσει 76 προπονητές (ο αριθμός δίνεται µε επιφύλαξη λόγω των πολλών υπηρεσιακών), ουδείς, όµως, λατρεύτηκε όπως ο Μπούκοβι. Έτυχε υποδοχής Μεσσία στο αεροδρόµιο από χιλιάδες φιλάθλους και πρόλαβε σε τριάντα έναν µήνες παραµονής στον Πειραιά να γίνει τραγούδι και σύνθηµα.
{…} Στις 5 Ιανουαρίου ο Ολυµπιακός υπέβαλε αίτηµα για πρόσληψη του Χιντεγκούτι. Στις συζητήσεις που ακολούθησαν (καθοριστικός ο ρόλος του οµογενή δηµοσιογράφου Καραγιαννόπουλου), έπεσε στο τραπέζι το όνοµα του Μπούκοβι, το οποίο οι διοικούντες τον Ολυµπιακό ως τότε ούτε που τολµούσαν να το σκεφτούν. Χρειάστηκε και πάλι η βοήθεια της «Αριστεράς» του Ολυµπιακού, και ιδιαίτερα του Μίκη Θεοδωράκη και του ∆. Γλέζου (ξάδερφου του Μανώλη).
{…} Εύκολα χρησιµοποιούνται, ειδικά στον αθλητισµό, χαρακτηρισµοί όπως «πρωτοφανές», «ανεπανάληπτο», «µοναδικό». Στην περίπτωση αυτή ισχύουν απόλυτα, καθώς πάνω από 5.000 οπαδοί (σύµφωνα µε τη φιλοπαναθηναϊκή Αθλητική Ηχώ) περίµεναν ως τις πρώτες πρωινές ώρες τον προπονητή στο αεροδρόµιο και τον συνόδεψαν ως το ξενοδοχείο του στην Καστέλλα. Ο Μπούκοβι δήλωσε: «Η υποδοχή των οπαδών του Ολυµπιακού είναι το µεγαλύτερο γεγονός της ζωής µου»!
{…} Σήµερα είναι ίσως δύσκολο να συνειδητοποιήσουµε το σκηνικό που είχε διαµορφωθεί: σε ένα κράτος για το οποίο οι πολιτικοί πρόσφυγες ήταν «συµµορίτες» κι απαγορευόταν η επιστροφή τους, χιλιάδες άνθρωποι τραγουδούσαν κάθε Κυριακή το όνοµα ενός πολιτικού πρόσφυγα, του Γιούτσου, που µάλιστα σε κάθε συνέντευξή του κατέρριπτε τον κρατικό µύθο του «κοµµουνιστικού παιδοµαζώµατος». Στο ίδιο κράτος που το Κοµµουνιστικό Κόµµα κι άλλες οργανώσεις ήταν παράνοµες, και ο αντικοµµουνισµός ήταν η επίσηµη ιδεολογία, εκατοµµύρια άνθρωποι λάτρευαν έναν οργανωµένο κοµµουνιστή, τον Μπούκοβι, που σε κάθε ευκαιρία το δήλωνε και υπερηφανευόταν και για την ιδεολογία του και για τα επιτεύγµατα της πατρίδας του. Μάλιστα, αυτοί είχαν έρθει στην Ελλάδα µε την αρωγή εµβληµατικών µορφών της ελληνικής Αριστεράς, όπως του Θεοδωράκη και του Γλέζου, και οδηγούσαν τον Ολυµπιακό από θρίαµβο σε θρίαµβο και τα ονόµατά τους γίνονταν τραγούδια στις γειτονιές, στα γιαπιά και στα εργοστάσια. Μόνο ένας αφελής θα πίστευε πως υπήρχε περίπτωση η Χούντα να ανεχθεί κάτι τέτοιο.
«Πράσινος» απατεώνας – «Ερυθρόλευκη» αφασία
Έχει τεθεί πολλές φορές το ερώτηµα αν ήταν µια βολική συγκυρία ή αν «δηµιουργήθηκε» η συγκυρία, ώστε να έρθει πάνω σε άσπρο άλογο ο Κοσκωτάς. Η οµάδα είχε αποδυναµωθεί σε όλα τα επίπεδα, ειδικά σε σχέση µε τον ΠΑΟ, όµως τόσο το έµψυχο υλικό όσο και το ειδικό της βάρος δεν δικαιολογούσε αυτήν την εικόνα. Σαν µια αόρατη δύναµη να ετοίµαζε το προξενιό που λίγες ηµέρες αργότερα έγινε γάµος: στις 18 Νοεµβρίου του 1987 ο Κοσκωτάς αγοράζει την ΠΑΕ από τον Σταύρο Νταϊφά.
{…} Τον Μάρτιο του 1989, ο υπόδικος πια Κοσκωτάς έδωσε συνέντευξη στο περιοδικό Time, το οποίο κυκλοφόρησε µε τη φωτογραφία του και τίτλο «Η λεηλασία της Ελλάδας». Η συνέντευξη ήταν εµφανώς στηµένη, «αντάλλαγµα» για ευνοϊκή µεταχείριση. Ο Κοσκωτάς, υποστήριξε ότι ο Ανδρέας Παπανδρέου τον παρότρυνε το 1987 να αγοράσει τον Ολυµπιακό, παρότι γνώριζε πως υποστήριζε τον Παναθηναϊκό. Το αντίπαλο στρατόπεδο υποδέχτηκε µε οργή και ειρωνεία την είδηση. Τα Νέα, η «ναυαρχίδα» του ∆ΟΛ, κυκλοφόρησαν µε οκτάστηλο τίτλο και σχόλιο: «ΜΕΛΟΣ ΤΟΥ ΠΑΟ – Ο Γ. Κοσκωτάς αγόρασε τον Ολυµπιακό αντί 300 εκ. Ο νέος πρόεδρος των Ερυθρολεύκων είναι πάρεδρο µέλος του ερασιτέχνη ΠΑΟ στον οποίο έδωσε φέτος 13 εκ. δραχµές».
{…} Αν κάποιος ήθελε ιδανικές συνθήκες για να γίνει ένας επιχειρηµατίας –ύποπτος για απάτες και µέλος του ΠΑΟ– πρόεδρος του Ολυµπιακού, αυτός ο «κάποιος» τις πέτυχε! Τα λόγια του Βαρδή Βαρδινογιάννη ήταν χαρακτηριστικά: «Ο Κοσκωτάς θα αποτύχει, είναι σαν να πήγε ο Φλωράκης αρχηγός της Νέας ∆ηµοκρατίας».
ΠΗΓΗ: imerodromos.gr
