Δεν το βάζουν κάτω οι κάτοικοι των Εξαρχείων. Επιμένουν απέναντι σε μια καθημερινότητα που διαταράσσεται. Με μηχανήματα και τρυπάνια που εμφανίζονται ξαφνικά στα παρμπρίζ των αυτοκινήτων τους, όταν τα οχήματα ανεβαίνουν ανάποδα τη Στουρνάρη, δρόμο που καταλήγει στην πλατεία. Μια καθημερινότητα που έχει διαταραχθεί από καιρό με την εγκατάσταση του εργοταξίου και ισχυρών αστυνομικών δυνάμεων περιμετρικά του χώρου.
Κάτω από την ιστορική μπλε πολυκατοικία δεν κάθονται παρέες, αλλά στέκονται στη γωνία αστυνομικοί με χακί. Και δεν είναι μόνο η παρουσία βαριά οπλισμένων ανθρώπων από τη μία άκρη στην άλλη, είναι και οι διαρκείς προκλήσεις στις οποίες επιδίδονται και αφορούν τους πάντες και τα πάντα. Τελευταίο δείγμα, το πικάρισμα από αστυνομικούς σε μηχανές που φώναζαν σε μέλη του κινήματος «τα δέντρα, τα δέντρα θα κόψουμε… Πάνε τα δέντρα». Ακόμη και σκυλιά έχουν συλληφθεί να κοροϊδεύουν οι περιπολίες, με επιθετικές ματιές στους κατοίκους και απομιμήσεις των γαβγισμάτων των ζώων που είχαν βγάλει μαζί τους βόλτα.
Απέναντι σ’ αυτή την πραγματικότητα, οι κάτοικοι των Εξαρχείων αντιπαραθέτουν έναν πλήρη αγώνα. Ενδεικτικά, στις 23 Οκτωβρίου πραγματοποιήθηκε ολοήμερη δράση υπεράσπισης στην πλατεία, όπου όλη τη μέρα γίνονταν εκδηλώσεις περιμετρικά του εργοταξίου, με αποκορύφωμα την περικύκλωσή της από δεκάδες ανθρώπους που κρατιόντουσαν χέρι-χέρι. Χθες είχε προγραμματιστεί ακόμη μία μεγάλη πορεία στο κέντρο με αφετηρία στα Προπύλαια και στις 26 Οκτωβρίου, ο αγώνας εκτός του δρόμου μεταφερόταν και στα δικαστικά έδρανα με προσφυγή στο ΣτΕ και κεντρικό αίτημα την ακύρωση-αναστολή (έως ότου βγει η απόφαση τον Μάιο) των εργασιών στην πλατεία, καθώς υπάρχουν προφανείς ελλείψεις σε μελέτες και μέτρα για την προστασία του πρασίνου και των γύρω ιστορικών κτηρίων.
Τσεκούρι σε δέντρα και μνήμες
Ειδικότερα, με την προσφυγή τους στο ΣτΕ οι κάτοικοι προσβάλλουν την απόφαση του ΥΠΕΝ να εγκρίνει την τεχνική περιβαλλοντική μελέτη που «καλύπτει» τη διενέργεια των εργοταξιακών εργασιών επί της πλατείας. Κι αυτό γιατί αψηφά, όπως συνολικότερα το έργο, την ταυτότητα και την αξία του σημείου. Όπως εξήγησε στην ΑΥΓΗ ο δικηγόρος Γιάννης Κιάτος, που ανέλαβε την υπόθεση, «η πλατεία Εξαρχείων παρουσιάζει, το δίχως άλλο, ιδιαίτερη οικολογική και πολιτιστική αξία για την πόλη της Αθήνας. Η αστική βλάστηση, που φύεται επί της πλατείας, αποτελείται από δεκάδες δέντρα μεγάλης ηλικίας, τα οποία συγκροτούν ένα ιδιαίτερο οικοσύστημα κρίσιμης σημασίας για την ποιότητα ζωής των κατοίκων. Εξάλλου, γύρω από την πλατεία υφίστανται σπουδαία στοιχεία της νεότερης αρχιτεκτονικής και εν γένει πολιτιστικής κληρονομιάς (μπλε πολυκατοικία, κινηματογράφος ΒΟΞ, Πολυτεχνείο), τα οποία υπόκεινται σε ιδιαίτερο καθεστώς έννομης προστασίας».
Κανονικά η Πολιτεία θα όφειλε, πριν γίνει η εγκατάσταση του εργοστασίου, να συνεκτιμήσει το οικολογικό και πολιτιστικό κεφάλαιο της περιοχής και «να διασφαλίσει την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων και την πλήρη αποκατάσταση του τοπίου μετά την ολοκλήρωση των εργασιών». Ήτοι να μην επιτρέψει ελαφρά την καρδία το ξερίζωμα 72 μεγάλων δέντρων και 100 φυτικών ειδών, να καταρρεύσει το μικροκλίμα της περιοχής και να σκάβουν μεγάλα τρυπάνια σε απόσταση αναπνοής από οικήματα αιώνων χωρίς να εξεταστεί πρώτα η εύρεση των καλύτερων δυνατών λύσεων.
Αντίθετα, όπως τονίζει ο Γ. Κιάτος, «η επιστημονική μελέτη που εκπονήθηκε ενόψει της εγκατάστασης και της θέσης σε λειτουργία του εργοταξίου παρουσιάζει σοβαρά ελλείμματα και άρα δεν δύναται να εκπληρώσει την αποστολή τής πρόληψης των κινδύνων για το αστικό πράσινο και την πολιτιστική κληρονομιά».
Αδεια κατόπιν εορτής
Ενδεικτικό της ανεπάρκειας της μελέτης, αλλά και της έλλειψης πραγματικού ενδιαφέροντος για την περιοχή, είναι ότι αυτή εγκρίθηκε στις 7 Οκτωβρίου, «σε χρόνο κατά τον οποίο είχαν ήδη ξεκινήσει οι κατασκευαστικές εργασίες επί της πλατείας Εξαρχείων». Δηλαδή «όταν είχε περιφραχθεί από τον Αύγουστο, είχαν μπει λαμαρίνες, είχαν ξεκινήσει τρυπάνια, είχε αφαιρεθεί το άγαλμα».
«Πρόκειται, με άλλα λόγια, για μια μελέτη που ήρθε να “επικυρώσει” ήδη διαμορφωμένες καταστάσεις και όχι για μια μελέτη που επιχειρεί να φωτίσει με επιστημονικά έγκυρο τρόπο τη βέλτιστη από περιβαλλοντικής απόψεως λύση», συμπληρώνει ο Γ. Κιάτος, που δεν κατεβάζει νομικά επιχειρήματα από το μυαλό του, καθώς υπάρχει ήδη κατοχυρωμένο πλαίσιο.
Ειδικότερα, κατά τις διατάξεις του άρθρου 24 παρ. 1 και 2 του συντάγματος, το φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον είναι αξία που προστατεύεται. Συνεπώς, κάθε παρέμβαση που γίνεται πρέπει να βρίσκεται σε συνάρτηση «με τη φυσιογνωμία, τις ιδιαιτερότητες και τις ανάγκες κάθε περιοχής και να αποσκοπεί στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης του πληθυσμού». Την πολυδιάστατη σημασία τής προστασίας του πρασίνου μέσα στην πόλη έχει αναγνωρίσει και το ΣτΕ με νομολογία που αναφέρει ειδικότερα ότι «καθοριστική παράμετρος για τη διασφάλιση των βέλτιστων συνθηκών διαβίωσης των κατοίκων των πόλεων είναι η ύπαρξη κοινόχρηστων χώρων πρασίνου, οι οποίοι αποτελούν το αναγκαίο υποκατάστατο της φύσης εντός του πολεοδομικού ιστού και κατά τούτο επηρεάζουν ευμενώς τη σωματική υγεία και την ψυχική ισορροπία του πληθυσμού».
Πολιτικά τα κίνητρα
Για την Ανοιχτή Συνέλευση των κατοίκων η επιδεικτική αδιαφορία για τον νόμο εξηγείται από τα κυρίαρχα πολιτικά κίνητρα που έχει η καταστροφή της μοναδικής πλατείας της γειτονιάς τους. «Στοχεύουν στην αλλαγή φυσιογνωμίας τόσο της γειτονιάς όσο και συνολικά του κέντρου της πόλης, γι’ αυτό και ο σχεδιασμός φαίνεται ξεκάθαρα ότι δεν σέβεται τις ανάγκες κατοίκων, εργαζομένων και θαμώνων της περιοχής σε επίπεδο οικιστικό, περιβαλλοντικό και συγκοινωνιολογικό».
Και είναι χαρακτηριστικό, όπως τονίζουν, ότι μοναδική απάντηση στα ερωτήματα, στις διαμαρτυρίες και τις κινητοποιήσεις τους είναι η άγρια καταστολή. Που συνιστά και ισχυρή ταυτόχρονα απόδειξη «ότι το έργο στερείται της αποδοχής και της νομιμοποίησης του κόσμου των Εξαρχείων και όχι μόνο».
*Του Κώστα Παπαντωνίου
Πηγή: avgi.gr
