Η αναφορά στην ενταξιακή διαδικασία της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η αναβάθμιση των F-16 και η καταπολέμηση της «τρομοκρατίας».
Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ ανακοίνωσε αργά το βράδυ της Δευτέρας ότι ο πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, συμφώνησε να προχωρήσει η διαδικασία για την προσχώρηση της Σουηδίας στη Βορειοατλαντική Συμμαχία.
«Αυτό είναι ένα ιστορικό βήμα που κάνει τους συμμάχους του ΝΑΤΟ πιο ισχυρούς και ασφαλείς» γράφει στο twitter ο επικεφαλής του ΝΑΤΟ.
Glad to announce that after the meeting I hosted with @RTErdogan & @SwedishPM, President Erdogan has agreed to forward #Sweden's accession protocol to the Grand National Assembly ASAP & ensure ratification. This is an historic step which makes all #NATO Allies stronger & safer. pic.twitter.com/D7OeR5Vgba
— Jens Stoltenberg (@jensstoltenberg) July 10, 2023
Διευκρίνισε ωστόσο ότι δεν μπορεί να δώσει ο ίδιος λεπτομέρειες για το χρονοδιάγραμμα που θα ακολουθήσει η τουρκική πλευρά, αλλά επέμεινε ότι πρόκειται για μια «σαφή δέσμευση» και ότι ο Ερντογάν είπε ότι θα συμβεί «το συντομότερο δυνατόν».
Όσον αφορά την Ουγγαρία, που επίσης δεν έχει επικυρώσει την ένταξη της Σουηδίας, υπενθύμισε ότι η κυβέρνηση του Βίκτορ Όρμπαν έχει ξεκαθαρίσει πως δεν θα είναι η τελευταία χώρα που θα εγκρίνει το πρωτόκολλο.
Όροι και ανταλλάγματα
Πριν από την επίτευξη συμφωνίας και το «ναι» του Τούρκου προέδρου, προηγήθηκε σκληρό παζάρι μεταξύ των εμπλεκομένων πλευρών. Σύμφωνα με το ΝΑΤΟ, η Σουηδία θα υποστηρίξει ενεργά τις προσπάθειες για την αναζωογόνηση της διαδικασίας ένταξης της Τουρκίας στην Ε.Ε., συμπεριλαμβανομένου του εκσυγχρονισμού της τελωνειακής ένωσης Ε.Ε.-Τουρκίας και της απελευθέρωσης των θεωρήσεων (βίζα).
Ο Στόλτενμπεργκ διευκρίνισε πολλές φορές ότι το θέμα της ενταξιακής πορείας της Άγκυρας και τα υπόλοιπα παραπάνω ζητήματα δεν αφορούν το ίδιο το ΝΑΤΟ.
Σημειώνεται ότι ανάμεσα σε αυτούς τους όρους που έθεσε ο Ερντογάν, μερικές ώρες πριν απ’ τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους της Λιθουανίας, ήταν και η διασύνδεση της ευρωπαϊκής πορείας της Τουρκίας με την είσοδο της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.
«Πρώτα ανοίξτε τον δρόμο για την ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και μετά θα ανοίξουμε τον δρόμο στην Σουηδία» είπε μιλώντας με δημοσιογράφους για να προσθέσει ότι η ένταξη της Σουηδίας εξαρτάται από την εφαρμογή συμφωνίας που επετεύχθη το περσινό καλοκαίρι κατά τη διάρκεια της συνόδου κορυφής της συμμαχίας στη Μαδρίτη και πρόσθεσε ότι κανένας δεν θα πρέπει να περιμένει συμβιβασμούς από την Άγκυρα.
Το αίτημα αυτό το απέρριψαν ο Γερμανός καγκελάριος και η αναπληρώτρια εκπρόσωπος της Κομισιόν πριν απ’ τη Σύνοδο, όμως στη συνέχεια ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ άφησε ανοιχτό κάποιο παραθυράκι, δίχως να προσδιορίσει τι ακριβώς εννοεί. «Καλή η συνάντηση με τον πρόεδρο Ερντογάν στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ», έγραψε στο Twitter o Σαρλ Μισέλ. «Εξερευνήσαμε τις ευκαιρίες ώστε η συνεργασία μας να ξαναγίνει σημαντική και να ενεργοποιήσουμε εκ νέου τις σχέσεις μας», πρόσθεσε.
Ένας άλλος όρος που είχε θέσει ήταν η αναβάθμιση των F-16, κάτι το οποίο συζήτησε την Κυριακή, τηλεφωνικά με τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν. Μιλώντας σχετικά χθες ο Μπάιντεν στο τηλεοπτικό δίκτυο CNN, ενέπλεξε και την Ελλάδα στο όλο θέμα, λέγοντας:
«Η Τουρκία αναζητά τον εκσυγχρονισμό των αεροσκαφών F-16. Και ο (σ.σ.: Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος) Μητσοτάκης στην Ελλάδα αναζητά επίσης κάποια βοήθεια. Άρα λοιπόν, αυτό που προσπαθώ να κάνω ειλικρινά είναι να πετύχω μια συνεργασία, στην οποία ενισχύουμε το NATO όσον αφορά την στρατιωτική ικανότητα τόσο της Ελλάδας όσο και της Τουρκίας ώστε να επιτρέψουμε στη Σουηδία να ενταχθεί στη Συμμαχία».
Σύμφωνα με πληροφορίες ο Ερντογάν εξασφάλισε την αναβάθμιση των F-16.
Επίσης, στην ανακοίνωση του ΝΑΤΟ αναφέρεται ότι η Σουηδία θα παρουσιάσει έναν οδικό χάρτη ως τη βάση της συνεχιζόμενης καταπολέμησης της τρομοκρατίας σε όλες τις μορφές και εκδηλώσεις της. Υπενθυμίζεται ότι ο Ερντογάν αρνούνταν για να συναινέσει στη διεύρυνση του ΝΑΤΟ με την εισδοχή της Σουηδίας, την οποία απ’ την αρχή απέρριπτε κατηγορώντας τη Στοκχόλμη ότι υποθάλπτει «τρομοκράτες», αναφερόμενος στο PKK.
Δηλώσεις ικανοποίησης
Η Σουηδία έκανε ένα «μεγάλο βήμα» προς την ένταξή της στο ΝΑΤΟ, δήλωσε ο Σουηδός πρωθυπουργός Ουλφ Κρίστερσον. «Αισθάνομαι πολύ ωραία, αυτός ήταν ο στόχος μου εδώ και πολύ καιρό και πιστεύω ότι είχαμε μια πολύ καλή ανταπόκριση σήμερα και κάναμε ένα πολύ μεγάλο βήμα» προς την ένταξη, είπε ο Κρίστερσον σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε μετά τη συνάντηση που είχε νωρίτερα με τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ και τον Ερντογάν. «Είναι μια καλή ημέρα για τη Σουηδία», πρόσθεσε.
Ο Κρίστερσον είπε ότι δεσμεύτηκε να εκπληρώσει όλα τα μέρη του τριμερούς μνημονίου με την Τουρκία και τη Φινλανδία. «Δεν δώσαμε καμία άλλη δέσμευση πέραν αυτών που περιγράφονται στην τριμερή συμφωνία και στη νέα διμερή συμφωνία ασφαλείας», τόνισε.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν χαιρέτισε την απόφαση του Τούρκου ομολόγου του, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, να στηρίξει την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Ο Μπάιντεν δήλωσε «έτοιμος» να εργαστεί με τον Ερντογάν για την προαγωγή της άμυνας και της αποτροπής στην ευρωατλαντική περιοχή, προσθέτοντας ότι «ανυπομονεί» να υποδεχτεί τη Σουηδία ως το 32ο μέλος του ΝΑΤΟ.
Από το Βερολίνο, η υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Αναλένα Μπέρμποκ χαιρέτισε επίσης τη συμφωνία, σημειώνοντας ότι «άνοιξε επιτέλους ο δρόμος» για την επικύρωση του ενταξιακού πρωτοκόλλου της Σουηδίας από το τουρκικό κοινοβούλιο.
Ο Ερντογάν συνδέει την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ με την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ
Μιλώντας ενόψει της αναχώρησής του για την σύνοδο κορυφής της συμμαχίας στο Βίλνιους, ο Ερντογάν δήλωσε ότι η Άγκυρα θα υποστηρίξει την ένταξη της Σουηδίας στο NATO, αν οι Βρυξέλλες ξαναρχίσουν τις διαπραγματεύσεις ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ.
«Πρώτα ανοίξτε τον δρόμο για την ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και μετά θα ανοίξουμε τον δρόμο στην Σουηδία» είπε, παραμονή της έναρξης της ετήσιας συνόδου κορυφής του NATO στη Λιθουανία και ενώ επίκειται συνάντησή του με τον Σουηδό πρωθυπουργό και τον ΓΓ της Συμμαχίας, Γενς Στόλτενμπεργκ.
Ο Τούρκος πρόεδρος πρόσθεσε επίσης ότι η ένταξη της Σουηδίας εξαρτάται από την εφαρμογή συμφωνίας που επιτεύχθηκε το περσινό καλοκαίρι, στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη και επανέλαβε ότι κανένας δεν θα πρέπει να περιμένει συμβιβασμούς από την Άγκυρα.
Σημειώνεται ότι μέχρι χθες ο Ερντογάν έβαζε ζήτημα για την Σουηδία, τονίζοντας ότι παρά τα μέτρα που έλαβε, δηλαδή τον αντιτρομοκρατικό νόμο, μέλη του Κουρδικού Εργατικού Κόμματος, PKK, εξακολουθούν να κάνουν εκδηλώσεις στην σκανδιναβική χώρα.
Σήμερα, ο Τούρκος πρόεδρος αποσύνδεσε το θέμα της Σουηδίας και από την προμήθεια νέων αμερικανικών F-16 στην Τουρκία, για τα οποία είπε ότι θα συζητήσει με τον Μπάιντεν στην κατ’ ιδίαν συνάντησή τους στο Βίλνιους.
Για το θέμα αυτό, έξι Αμερικανοί βουλευτές χτύπησαν χθες καμπανάκι, ζητώντας, από τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών, Άντονι Μπλίνκεν, τη δημιουργία μηχανισμού επιτήρησης που θα διασφαλίζει ότι αυτά δεν θα χρησιμοποιηθούν σε βάρος της ελληνικής κυριαρχίας στο Αιγαίο.
Ο Ερντογάν αναμένεται να συναντηθεί απόψε στο Βίλνιους με τον Σουηδό πρωθυπουργό και τον γραμματέα του ΝΑΤΟ, ο οποίος ανέφερε ότι είναι ακόμη πιθανό η Σουηδία να μπορέσει να ενταχθεί στη συμμαχία κατά την σύνοδο κορυφής. Ο Γενς Στόλτενμπεργκ επανέλαβε παραλλήλως, ότι η Σουηδία έχει εκπληρώσει τις προϋποθέσεις που απαιτούνται για να ενταχθεί στην 31μελή, πλέον, συμμαχία.
Πηγή: Efsyn.gr, politicus.gr.
