*Της Παναγιώτας Μπίτσικα –
Την τροχιά «Βρυξέλλες-Αθήνα» διέτρεξαν οι βολές της Χαριλάου Τρικούπη κατά του βουλευτή του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ Ανδρέα Λοβέρδου, ο οποίος για μια ακόμα φορά επέλεξε να διαφοροποιηθεί από την ηγεσία του κόμματός του. Πίσω από τις διαρροές δυσαρέσκειας της Χαριλάου Τρικούπη για την προπέτεια Λοβέρδου να συντονιστεί με τη ΝΔ απορρίπτοντας τη «γραμμή» του ΠΑΣΟΚ για τις μετεκλογικές συνεργασίες, είναι ο ίδιος ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ Νίκος Ανδρουλάκης, ο οποίος από την Τετάρτη το πρωί βρίσκεται στο Βέλγιο, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του ως ευρωβουλευτή, και της συμμετοχής του στην προσύνοδο του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος (PES).
Ο Νίκος Ανδρουλάκης έστειλε ουσιαστικά μήνυμα προς τον Ανδρέα Λοβέρδο ότι τελειώνει η ανοχή της Χαριλάου Τρικούπη στην αμφισβήτηση της ηγεσίας της, η οποία μάλιστα μια ανάσα πριν από τις κάλπες λαμβάνει μορφή εκλογικής υπονόμευσης του ΠΑΣΟΚ. Επιστρέφει στην Ελλάδα την Παρασκευή και μένει να φανεί αν υπάρξουν εξελίξεις.
Τα στελέχη της Χαριλάου Τρικούπη δεν βιάζονται να προδικάσουν το τι μέλλει γενέσθαι. Δεν λείπουν εκείνοι που θεωρούν ότι ο Ανδρέας Λοβέρδος ξεπέρασε τα εσκαμμένα για μια ακόμα φορά –ύστερα από μικρό διάστημα… αγρανάπαυσης στην κριτική του – και προβληματίζονται για τη στάση του στην νέα κοινοβουλευτική ομάδα, εφόσον εκλεγεί και το ενδεχόμενο νέων διαφοροποιήσεων , αποστασιοποιήσεων ή και αποσχιστικών τάσεων. Βέβαια, την ίδια ώρα, ως μείζον εμφανίζεται η συσπείρωση της κομματικής βάσης στο δρόμο προς τις κάλπες για θετικά εκλογικά αποτελέσματα. Η στάση Λοβέρδου εκλαμβάνεται από κάποιους και ως προσπάθεια συγκράτησης των ψηφοφόρων που επιθυμούν τη συγκυβέρνηση με τη ΝΔ και θεωρούν ότι ο Νίκος Ανδρουλάκης κόβει τη γέφυρα, προβάλλοντας ότι δεν θα δεχτεί να αναλάβει την πρωθυπουργία ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Πάντως, μέχρι το βράδυ της Πέμπτης, σύμφωνα με πληροφορίες από τη Χαριλάου Τρικούπη, δεν υπήρξε επικοινωνία Ανδρουλάκη-Λοβέρδου.
Είναι αξιοσημείωτο ότι μετά τα πυρά της Χαριλάου Τρικούπη, δεν πέρασε απαρατήρητο ότι η τοποθέτηση Λοβέρδου στη βουλή, στο πλαίσιο της συζήτησης νομοσχεδίου του υπουργείου Οικονομικών, την Πέμπτη, είχε έντονα αντικυβερνητική χροιά. Κάποιοι διείδαν μια προσπάθεια να πέσουν εσωκομματικά οι εντάσεις, με δεδομένο κιόλας ότι υπήρχε η σαφής αιχμή των διαρροών της Χαριλάου Τρικούπη για τη φιλοΝΔ στάση του. Παράλληλα, δεν έλειψαν σκέψεις, ειδικά για το δεύτερο σκέλος της τοποθέτησης Λοβέρδου, πως υπό μία έννοια είπε αυτό που δεν μπορεί να πει ο Νίκος Ανδρουλάκης, ότι δηλαδή θα μπορούσε ο ίδιος ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ να ηγηθεί μιας τρικομματικής συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΝΔ –ΠΑΣΟΚ…
Στην πορεία θα φανεί πού σταματά η τακτική και ξεκινούν τα πολιτικά διακυβεύματα. Έχει σημασία να κρατήσει κανείς μια σημαντική επισήμανση: Οι προϋποθέσεις για τις μετεκλογικές συνεργασίες όπως τέθηκαν από τον Νίκο Ανδρουλάκη αφορούν μόνο τις πρώτες εκλογές. Μετά, τα δεδομένα μπορούν να ανατραπούν.
Οι διαφοροποιήσεις Λοβέρδου έχουν πλούσιο παρελθόν αλλά υπάρχουν και προειδοποιήσεις από την ηγεσία της Χαριλάου Τρικούπη. Ο Ανδρέας Λοβέρδος, από τον περασμένο Σεπτέμβριο και πριν, είχε διαφοροποιηθεί κριτικάροντας αρνητικά τον Νίκο Ανδρουλάκη για την ασάφεια περί συνεργασιών και τον καλούσε με συνεχείς δημόσιες παρεμβάσεις του, όταν προκηρυχθούν οι εκλογές, να πει με ποιους θα συγκυβερνήσει.
Τον Δεκέμβριο του 2022, μετά το ξέσπασμα του σκανδάλου διαφθοράς (Qatargate) στο ευρωκοινοβούλιο, όταν ο Νίκος Ανδρουλάκης είχε καλέσει την Εύα Καϊλή να παραδώσει την έδρα της, είχε βρεθεί ξανά απέναντι από τον Ανδρέα Λοβέρδο, με αφορμή δηλώσεις νομικού χαρακτήρα. «Η αντίθετη άποψη, που άκουσα να διατυπώνεται ακόμη και με νομικούς όρους, είναι απαράδεκτη και θολώνει το μήνυμα μας απέναντι σε αυτά τα φαινόμενα». Η αναφορά αυτή του Νίκου Ανδρουλάκη «έδειχνε», αν και δεν κατονόμαζε, τον Ανδρέα Λοβέρδο.
Μάλιστα, την ίδια περίοδο, Δεκέμβριο 2022, ακόμα ηχούν οι προειδοποιήσεις του προέδρου του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, στην ομιλία του στην Κεντρική Πολιτική Επιτροπή. «Συμπεριφορές που φρενάρουν τη πορεία ανόδου της παράταξης, δεν θα γίνουν ανεκτές. Όποιος δεν έχει τη διάθεση για κοινό αγώνα, δεν θα είναι στη πρώτη γραμμή της μάχης της παράταξης στις εκλογές», είχε πει ο Νίκος Ανδρουλάκης.
Και σήμερα, το μυαλό κάποιων πήγε στο ενδεχόμενο να κινηθούν πειθαρχικές κομματικές διαδικασίες ή ακόμα η ρήξη Ανδρουλάκη-Λοβέρδου να φτάσει ως τα ψηφοδέλτια.
Η νέα αντιπαράθεση εκδηλώθηκε μετά τις τοποθετήσεις του προέδρου του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ περί συνεργασιών, σε μαγνητοσκοπημένη συνέντευξή του στην ΕΡΤ1, το βράδυ της Τετάρτης, στην οποία ο Νίκος Ανδρουλάκης ξεκαθάρισε και πάλι ότι δεν θα στηρίξει κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Κυριάκο Μητσοτάκη (ούτε και με πρωθυπουργό τον Αλέξη Τσίπρα). Την επομένη ο Ανδρέας Λοβέρδος έκανε “θόρυβο”, εκφράζοντας, σε συνέντευξή του στο Σκάι, τη διαφωνία του και προβάλλοντας ότι ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ πρέπει να κατονομάσει, πριν από τις εκλογές, το πρόσωπο που θα προτείνει μετά τις εκλογές για την πρωθυπουργία. Η διαφωνία Λοβέρδου ήταν ουσιαστικά ευθυγραμμισμένη με τις δημόσιες παρεμβάσεις κατά Ανδρουλάκη που έγιναν από ηγετικά στελέχη της ΝΔ.
Η δυσαρέσκεια της ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ αποτυπώθηκε το ίδιο ηχηρά. Διαρροές από τη Χαριλάου Τρικούπη ανέφεραν: «Πολιτικά παράδοξο ο Ανδρέας Λοβέρδος να έχει κοινές αγωνίες με τον Γιάννη Οικονόμου και τον Άκη Σκέρτσο». Αυτή ήταν η φράση που συμπύκνωσε την αποδοκιμασία του Νίκου Ανδρουλάκη, εκπέμποντας ψυχρότητα/ ψυχραιμία αλλά και υπονοούμενα για την εδώ και καιρό φιλοΝΔ στάση του Ανδρέα Λοβέρδου.
Η «γραμμή» Ανδρουλάκη για συγκυβέρνηση και οι παρενέργειές τους
Τρία είναι τα προαπαιτούμενα που θέτει το ΠΑΣΟΚ και συναποτελούν προϋπόθεση για κυβέρνηση συνεργασίας για την πρώτη Κυριακή (εκλογές απλής αναλογικής) -το ένα συμπληρώνει το άλλο και αν κάποιο από αυτά δεν υπάρχει, τότε το ΠΑΣΟΚ δεν θα προχωρήσει σε μετεκλογική συνεργασία. Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ Νίκος Ανδρουλάκης ξεκαθάρισε ότι για να προχωρήσει το ΠΑΣΟΚ σε μετεκλογική συνεργασία απαιτείται ως καίρια και βασική προϋπόθεση ισχυρό διψήφιο ποσοστό στις εκλογές. Ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ Κώστας Σκανδαλίδης έβαλε ένα σχηματικό όριο 12% και άνω αν και από το ηγετικό επιτελείο της Κουμουνδούρου αποφεύγουν να προσδιορίζουν, σημειώνοντας ότι είναι συνάρτηση και των ποσοστών που θα λάβουν και τα άλλα δυο κόμματα. Εφ΄όσον υπάρχει ισχυρό διψήφιο ποσοστό η Χαριλάου Τρικούπη, όταν το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ λάβει την τρίτη διερευνητική εντολή θα κάνει πρόταση συνεργασίας σε άλλα κόμματα, περιλαμβάνοντας το ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ (απέκλεισε τον Γιάννη Βαρουφάκη/ΜέΡΑ25 καθώς, όπως είπε ο Νίκος Ανδρουλάκης, «πρόσωπα τα οποία έπαιζαν με τη δραχμή, δεν νομίζω ότι μπορούν να γίνουν κομμάτι ενός μακροπρόθεσμου σχεδίου για τη χώρα»). Ο τρίτος όρος που θέτει το ΠΑΣΟΚ είναι ότι για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας σε προγραμματική βάση δεν θα είναι για τη θέση του πρωθυπουργού ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Αλέξης Τσίπρας. Προσοχή , όμως. Ο Νίκος Ανδρουλάκης έθεσε αυτούς τους όρους για την εκλογική συνεργασία για τις πρώτες κάλπες της απλής αναλογικής. Αν δεν γίνει εφικτή μια συγκυβέρνηση, τότε με την προσφυγή σε δεύτερες κάλπες, όλα αλλάζουν.
Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ διατύπωσε την κομβική θέση του σχετικά με το ποιος θα αναλάβει πρωθυπουργός σε περίπτωση συγκυβέρνησης προσδιορίζοντας ότι θα είναι πολιτικός, εννοώντας προφανώς ότι δεν θα είναι τεχνοκράτης.
Παράλληλα, με δηκτικό τρόπο ιδιαίτερα για την εν γένει πολιτική τακτική του Κυριάκου Μητσοτάκη, ανέλυσε ως εξής τα περί πρωθυπουργίας σε κυβέρνηση συνεργασίας: «Δεν θα αποφασίσει κανείς στο παρασκήνιο, ούτε πολιτικοί ούτε ολιγάρχες. Ο λαός θα ψηφίσει και, εγώ προσωπικά, με αίσθημα ευθύνης, θα αναλάβω τις πρωτοβουλίες που πρέπει για να έχουμε και σταθερότητα και προοπτική μόνο από την πρώτη Κυριακή. Η πρώτη Κυριακή είναι η ημερομηνία-κλειδί για να πετύχουμε όσα λέω. Εάν μας οδηγήσουν σε αστάθεια, τότε δυστυχώς θα αλλάξει το περιβάλλον των πολιτικών αποφάσεων. Όταν εργαλειοποιείς την αστάθεια, υπονομεύοντας την προοπτική της χώρας, για να εκβιάσεις “ή εγώ ή ο Τσίπρας”, εγώ δεν θα γίνω μέρος αυτού του παιχνιδιού. Το θεωρώ καταστροφικό. Είναι εγωιστής ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ που λέει “ούτε ο ένας ούτε ο άλλος” αλλά δεν είναι εγωιστές αυτοί που λένε “ή εγώ ή αυτός”;».
Οι αντιδράσεις ήρθαν έντονες από την πλευρά της Πειραιώς, την επόμενη μέρα, με κορυφαία στελέχη της ΝΔ να εξαπολύουν πυρά κατά του προέδρου του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ Νίκου Ανδρουλάκη. Στο ίδιο μήκος κύματος για τα περί πρωθυπουργού ήταν ουσιαστικά και ο Ανδρέας Λοβέρδος, ο οποίος το πρωί της Πέμπτης είπε στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΪ ότι «όταν πάμε στις εκλογές και απορρίπτουμε πρόσωπα, πρέπει και να προτείνουμε πρόσωπα- για να έχουν ξεκάθαρη εικόνα οι πολίτες» . Επίσης, ο Ανδρέας Λοβέρδος σημείωσε ότι το ΠΑΣΟΚ έχει αρχηγό, «άρα όποιος το ψηφίζει, το ψηφίζει για να είναι αυτός ο ηγέτης χώρας».
Πάντως για συγκριτική προσέγγιση έχει σημασία ότι ο υπουργός Επικρατείας Ακης Σκέρτσος σε δημόσιες τοποθετήσεις του εξέφρασε την άποψη ότι η θέση Ανδρουλάκη για μετεκλογικές συνεργασίες με συνδυασμό με το “όχι” σε Κυριάκο Μητσοτάκη και Αλέξη Τσίπρα για την πρωθυπουργία σε περίπτωση συγκυβέρνησης εντείνει τον κίνδυνο αστάθειας και ακυβερνησίας στη χώρα. Στο ίδιο μήκος κύματος ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γιάννης Οικονόμου χαρακτήρισε πρόκληση στην κοινή λογική και πρόκληση στη δημοκρατική τάξη με την έννοια ότι οι πολίτες με την ψήφο τους θα επιλέξουν αυτοί ποιος θα είναι ο πρωθυπουργός της χώρας. Παράλληλα, σημείωσε ότι δεν μπορεί κάποιος να είναι ασαφής και να παραπέμπει στον άγνωστο Χ, εκτός αν θεωρεί ότι το κόμμα του είναι ένα κόμμα που δεν θέλει να παίξει ρόλο στην πορεία της χώρας την επόμενη μέρα.
Τις παρεμβάσεις τους δεν τις άφησε αναπάντητες, ο εκπρόσωπος Τύπου του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ Δημήτρης Μάντζος. Σχολιάζοντας την επίθεση που εξαπέλυσαν προς τον Νίκο Ανδρουλάκη επεσήμανε ότι «το σύστημα Μητσοτάκη αντιδρά λυσσαλέα, γιατί μοναδικός του στόχος είναι η διατήρηση της εξουσίας. Είναι το ίδιο σύστημα που έχει τις καθοριστικές ευθύνες για την τραγωδία των Τεμπών.
Είναι το σύστημα Μητσοτάκη, που οργάνωσε το παρακράτος των υποκλοπών και τη συγκάλυψη των υπευθύνων στιγματίζοντας τη χώρα διεθνώς. Είναι το σύστημα, που έχει ταυτιστεί με το πελατειακό και βαθύ κράτος του αναχρονισμού διορίζοντας σχεδόν παντού κομματικά στελέχη χωρίς ίχνος αξιοκρατίας.
Είναι το σύστημα, που επί των ημερών του, διευρύνθηκαν οι κοινωνικές ανισότητες γιατί στηρίχθηκαν προνομιακά και συνειδητά τα μεγάλα και ισχυρά συμφέροντα. Ακόμη και με τους πολύτιμους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης». Για να καταλήξει ο Δημήτρης Μάντζος :
«Προφανώς στις κυβερνήσεις συνεργασίας τόσο το πρόσωπο του Πρωθυπουργού όσο και η σύγκλιση σε προγραμματικές θέσεις, είναι θέμα συζήτησης μεταξύ των κομμάτων, που προτίθενται να συμφωνήσουν. Η Κυβέρνηση και ο Πρωθυπουργός θα πρέπει να είναι σε σαφή αντιστοιχία με το διογκούμενο ρεύμα των πολιτών, που έχει ως αίτημα το: “Αρκετά ως εδώ, τώρα είναι η ώρα για αλλαγή σελίδας”. Να διασφαλίζουν τις προοπτικές της χώρας και του λαού. Αυτό οφείλουν να το καταλάβουν όλοι».
