Μια νέα προσπάθεια να διεισδύσει η σημερινή κυβερνητική εξουσία βαθύτερα στα πεδία της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης φαίνεται πως αποσοβήθηκε: ο Υπουργός Δικαιοσύνης ανακοίνωσε ότι αποσύρει από το νομοσχέδιο που εκκρεμεί τη ρύθμιση («βουτιά στην επετηρίδα») που θα προέβλεπε τη δυνατότητα προαγωγής απλών (όχι Προέδρων) Εφετών στη θέση Αρεοπαγίτη. Δικαστικές Ενώσεις είχαν αντιδράσει σφοδρά και με το δίκιο τους (κυριολεξία!). Συνεχίζουν άλλωστε να αντιδρούν για ρυθμίσεις που παραμένουν και φαίνονται να αντιμετωπίζουν τη Δικαιοσύνη σαν ιδιωτική επιχείρηση, προσφεύγοντας σε καθαρά τεχνοκρατικούς – οικονομικούς όρους επιθεώρησης, χωρίς να αναγνωρίζουν την προτεραιότητα της ορθοδικίας.
Η νέα αυτή εξέλιξη μου θύμισε μια πρόσφατη εμπειρία. Γερμανός συνάδελφος με ρώτησε, χαμογελαστός και φιλικός, «πώς συμβαίνει εσείς οι Έλληνες, με την ιστορική παράδοση κοιτίδας της Δημοκρατίας, να υποτιμάτε σήμερα τόσο τη Δικαιοσύνη;». Ζήτησα… ζόρικες εξηγήσεις και διευκρίνισε πως αναφέρεται στις μεγάλες καθυστερήσεις της εκδίκασης υποθέσεων στη χώρα μας, στις διώξεις σε βάρος εισαγγελέων που χειρίζονται υποθέσεις διαφθοράς, στην αποδοκιμασία προστατευόμενων μαρτύρων από κυβερνητικούς παράγοντες και σε άλλα τινά. Ευτυχώς, δεν γνώριζε και την αφαίρεση της αρμοδιότητας για τις φυλακές από το πεδίο της Δικαιοσύνης.
Η αλήθεια είναι πως όποιος χρόνια ασχολείται με μια επιστήμη συνηθίζει το χαρακτηρισμό του ειδικού σαν φωτοστέφανο, και πιστεύει πως είναι σε θέση με άνεση να απαντά στα δύσκολα. Μέχρις ότου αίφνης προκύπτει μια απλή ερώτηση από απρόσμενη οπτική γωνία, με την καθαρή ματιά ενός ξένου ή ενός μη ειδικού συμπολίτη, και τότε προσγειώνεται απότομα εκεί που πρέπει, στο έδαφος της ταπεινότητας.
Δεν αμφισβήτησα τα τωρινά, η κριτική του ήταν βάσιμη. Η συνοπτική ερώτησή του με ώθησε όμως σε μια –αναγκαστικά μικρότερης συντομίας- αναδρομή στο παρελθόν. Του απάντησα, περίπου, τα ακόλουθα.
Η αρχαιοελληνική δημοκρατία είναι το σημαντικότερο πολιτικό δημιούργημα της ανθρωπότητας και η Δικαιοσύνη χάρη σ’ αυτήν ξέφυγε από την εκδίκηση του αίματος. Όμως στην ελληνική ιστορία συνυπάρχουν διαρκώς και συγκρούονται δυο πολιτισμοί. Ο ένας είναι ο δημοκρατικός, ο άλλος είναι ο στηριγμένος στα γένη: στην πατριαρχική καταγωγή.
Οι δυο πολιτισμοί διαφέρουν στις αξίες, στις κοινωνικές δομές, στην πολιτική, στην τέχνη, σε όλα. Απέναντι στη Δικαιοσύνη η στάση τους είναι επίσης διαφορετική. Η Δημοκρατία επιδιώκει αναλογική ισότητα και κύρωση, διαδικαστικές εγγυήσεις καθώς και επιείκεια. Η πατριαρχία προτιμά την εύνοια προς τον ομοαίματο, τις απλές λύσεις και τη δαμόκλεια σπάθη. Στη νεότερη εποχή συμμαχεί με την αγορά. Είναι φυσικό, αποτελούν τα δυο βασικά είδη ολιγαρχίας.
Εξίσου φυσικό είναι εντωμεταξύ μέσα στο κλίμα της εποχής να αγκομαχά και η Δικαιοσύνη της Δημοκρατίας. Οι δίκες να καθυστερούν, οι ισχυροί να γίνονται διώκτες αδυνάτων. Οι λίγοι να βολεύονται. Η Δικαιοσύνη για τους πολλούς «να θέλει δουλειά πολλή».
Ύψωσε το ποτήρι ο συνάδελφος λέγοντας «στην υγειά!».
* Ο Νίκος Παρασκευόπουλος είναι ομότιμος καθηγητής ΑΠΘ, πρώην υπουργός Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρώπινων Δικαιωμάτων.
Πηγή: news247.gr