*Συνέντευξη του καθηγητή στον Βασίλη Σκουρή –
Ο ΣΥΡΙΖΑ απασχολεί περισσότερο την κοινή γνώμη ως κοσμικό γεγονός παρά ως πολιτικό κόμμα – Ο Τσίπρας είναι σημείο αναφοράς στη λαϊκή συνείδηση, τον αριστερό κόσμο – Ο μεγάλος ωφελημένος στις ευρωεκλογές θα είναι η ακροδεξιά
Ο ΣΥΡΙΖΑ ως κόμμα εξουσίας έχει τελειώσει, εκτιμά με συνέντευξή του στο Dnews o Νίκος Μαραντζίδης, ενώ ιδιαίτερο ενδιαφέρον εμφανίζει η απάντησή του στο ερώτημα αν έχει κριθεί η δεύτερη θέση με το ΠΑΣΟΚ στις ευρωεκλογές:
“Δύσκολο να απαντήσει κανείς, όμως σίγουρα το ερώτημα αφορά περισσότερο την δυναμική ανόδου του ΠΑΣΟΚ, παρά τις μάλλον ισχνές δυνατότητες του ΣΥΡΙΖΑ να ανακάμψει καθώς ο ΣΥΡΙΖΑ ως κόμμα εξουσίας έχει τελειώσει. Κατά τη γνώμη μου, θα πρέπει να αυτοκτονήσει πολιτικά το ΠΑΣΟΚ για να χάσει τη δεύτερη θέση, έχει μια αργή αλλά διαρκής ανοδική τάση. Σε αντίθεση με το ΣΥΡΙΖΑ που διαρκώς πέφτει. Δεν θα με παραξενέψει πλέον αν αρχίζει να ανησυχεί και για την τέταρτη θέση. Ήδη δημοσκοπήσεις δείχνουν πως η κοινή γνώμη θεωρεί πιο αξιόπιστη αντιπολίτευση το ΚΚΕ από το ΣΥΡΙΖΑ. Όμως αυτό καθόλου δεν του εξασφαλίζει μια προοπτική επιστροφής του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία σε ορατό χρονικό διάστημα. Ο κίνδυνος για το ΠΑΣΟΚ είναι να γίνει μέρος του προβλήματος της αδυναμίας της Αντιπολίτευσης να ορθώσει κεφάλι, παρά μέρος της λύσης”.
Ο γνωστός καθηγητής και συγγραφέας εκτιμά πως ο μεγάλος ωφελημένος στις ευρωεκλογές θα είναι η ακροδεξιά, ότι η Νέα Αριστερά έχει να ανέβει βουνό προς το παρόν και πως “εκλογικά να πετύχει τουλάχιστον το μίνιμουμ και πολιτικά να πείσει πως φέρνει μια φρέσκια και αξιόπιστη εναλλακτική στην Αριστερή πλευρά του πολιτικού άξονα”, ενώ για τον ΣΥΡΙΖΑ αναφέρει πως απασχολεί περισσότερο την κοινή γνώμη ως κοσμικό γεγονός παρά ως πολιτικό κόμμα.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον εμφανίζει η απάντησή του για το ρόλο του Αλέξη Τσίπρα. “Ο Τσίπρας είναι ένα σημείο αναφοράς στη λαϊκή συνείδηση, στον αριστερό κόσμο. Ακόμη και πολλοί από αυτούς που του κάνουν σκληρή κριτική κάθε μέρα, τον αγαπούν γνήσια, προσδοκούν από αυτόν να πάρει πρωτοβουλίες και να γεννήσει νέες ελπίδες. Το χαμόγελο του Τσίπρα μπορεί να γεννήσει χαμόγελα σε έναν ολόκληρο κόσμο που βρίσκεται σε διαρκές πένθος και θλίψη εδώ και πολύ καιρό αρκεί να το θέλει ο ίδιος βεβαίως”, επισημαίνει μεταξύ άλλων.
-Ο γάμος των ομοφύλων δείχνει να κλονίζει το πολιτικό σκηνικό. Τι δείχνει αυτό κ. Μαραντζίδη; Τόσο σαθρό είναι;
Δεν θα το έλεγα πως κλονίζει το πολιτικό σκηνικό με την έννοια πως αλλάζει δραματικά τους συσχετισμούς. Προς το παρόν, τουλάχιστον δεν φαίνεται αυτό, για τη συνέχεια θα δούμε, βεβαίως. Όμως σίγουρα το ζήτημα αγγίζει οριζόντια το κομματικό σύστημα, για να ακριβολογώ τα τρία μεγαλύτερα κόμματα ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ. Θα έλεγα πως τα κόμματα αυτά ζουν μια “σύγκρουση πολιτισμών” στο συγκεκριμένο ζήτημα. Δεν με παραξενεύει, δεν είναι η πρώτη φορά που βλέπουμε διαφοροποιήσεις οριζόντιου χαρακτήρα στο κομματικό σύστημα, δείγμα πως τα κόμματα εξουσίας ενώνουν διαφορετικούς κόσμους τόσο σε αξιακό επίπεδο, όσο και σε επίπεδο συμφερόντων.
-Την κυβέρνηση, ενόψει και των ευρωεκλογών, πόσο θα την επηρεάσει το γεγονός; Δείχνει να έχουμε την πρώτη “ανταρσία” επί ηγεσίας Μητσοτάκη. Και κινδυνεύει με περαιτέρω διαρροές προς την ακροδεξιά;
Σίγουρα θα την επηρεάσει. Θα εκπλαγώ αν δεν την επηρεάσει αρνητικά. Περιμένω πράγματι πως ο μεγάλος ωφελημένος θα είναι η άκρα δεξιά. Σε ποιο βαθμό μένει να φανεί. Δυστυχώς δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο αυτό που συμβαίνει με την Άκρα Δεξιά. Όλη η ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή διαμορφώνεται σε μεγάλο βαθμό από την άνοδο της άκρας δεξιάς.
-Η μάχη ΣΥΡΙΖΑ-ΠΑΣΟΚ στις ευρωεκλογές για τη δεύτερη θέση εκτιμάτε πως έχει κριθεί; Και τι θα σηματοδοτεί η δεύτερη θέση αν το δεύτερο κόμμα δεν αναδεικνύεται σε πόλο έναντι της ΝΔ- να αγγίζει δηλαδή ή να ξεπερνάει το 20%;
Δύσκολο να απαντήσει κανείς, όμως σίγουρα το ερώτημα αφορά περισσότερο την δυναμική ανόδου του ΠΑΣΟΚ, παρά τις μάλλον ισχνές δυνατότητες του ΣΥΡΙΖΑ να ανακάμψει καθώς ο ΣΥΡΙΖΑ ως κόμμα εξουσίας έχει τελειώσει. Κατά τη γνώμη μου, θα πρέπει να αυτοκτονήσει πολιτικά το ΠΑΣΟΚ για να χάσει τη δεύτερη θέση, έχει μια αργή αλλά διαρκής ανοδική τάση. Σε αντίθεση με το ΣΥΡΙΖΑ που διαρκώς πέφτει.
Δεν θα με παραξενέψει πλέον αν αρχίζει να ανησυχεί και για την τέταρτη θέση.
Ήδη δημοσκοπήσεις δείχνουν πως η κοινή γνώμη θεωρεί πιο αξιόπιστη αντιπολίτευση το ΚΚΕ από το ΣΥΡΙΖΑ. Όμως αυτό καθόλου δεν του εξασφαλίζει μια προοπτική επιστροφής του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία σε ορατό χρονικό διάστημα. Ο κίνδυνος για το ΠΑΣΟΚ είναι να γίνει μέρος του προβλήματος της αδυναμίας της Αντιπολίτευσης να ορθώσει κεφάλι, παρά μέρος της λύσης.
-Θα ήθελα την εκτίμησή σας για τον ΣΥΡΙΖΑ και τον Στέφανο Kασσελάκη. Πού οδηγείται και τι προοπτικές έχει;
Ο ΣΥΡΙΖΑ απασχολεί πλέον την κοινή γνώμη περισσότερο ως κοσμικό γεγονός παρά ως πολιτικό φαινόμενο. Ελάχιστοι έχουν απομείνει που ενδιαφέρονται πραγματικά για τον ΣΥΡΙΖΑ ως παραγωγό πολιτικών προτάσεων. Ως κοσμικό γεγονός, μια χαρά καλύπτεται θαυμάσια από τις πρωινές εκπομπές της ελληνικής τηλεόρασης. Ποτέ δεν θυμάμαι τον ΣΥΡΙΖΑ να απασχολεί περισσότερο την ελληνική τηλεόραση.
-Και το ΠΑΣΟΚ γιατί δεν κερδίζει ουσιαστικά, τη στιγμή μάλιστα που ο ΣΥΡΙΖΑ έχει τόσο μεγάλες απώλειες;
Για να μην είμαστε αυστηροί, αυτό που κάνει το ΠΑΣΟΚ δεν είναι συχνό στην πολιτική ζωή διεθνώς, είναι μάλλον σπάνιο. Ένα κόμμα που έφτασε μια ανάσα από το να εξαφανιστεί το 2015, μια ανάσα από το να μην περάσει το κατώφλι του ελληνικού κοινοβουλίου, μετά από σχεδόν δέκα χρόνια να έχει τριπλασιάσει τα ποσοστά του και να βαδίζει να γίνει δεύτερο κόμμα. Δεν είναι απλή υπόθεση, γιατί οι συσχετισμοί δυνάμεων δεν αλλάζουν τόσο απλά. Όμως, από την άλλη δεν χωρά αμφιβολία πως το ΠΑΣΟΚ ελάχιστα εκμεταλλεύτηκε την κρίση στο ΣΥΡΙΖΑ και την δραματική του πτώση (ο ΣΥΡΙΖΑ έχει χάσει από το 2015 δημοσκοπικά περίπου 25 μονάδες και μόνο 7-8 από αυτές πηγαίνουν στο ΠΑΣΟΚ).
Είμαι σίγουρος πως πολλοί είναι οι παράγοντες που συνδιαμορφώνουν αυτή την αδυναμία και θα χωρούσε μια ξεχωριστή συνέντευξη για αυτούς. Για την οικονομία της συζήτησης θα σταθώ σε δύο από αυτούς: α) η τάση του ΠΑΣΟΚ προς το κέντρο, συχνά προς την κεντροδεξιά, δεν το κάνει ελκυστικό για μεγάλη κατηγορία των ψηφοφόρων που ριζοσπαστικοποιήθηκαν στην περίοδο της κρίσης και η απογοήτευση από τον ΣΥΡΙΖΑ τους οδήγησε είτε προς τα Αριστερά είτε προς την Αποχή (αυτήν την στιγμή αριστερά του ΣΥΡΙΖΑ καταγράφεται τουλάχιστον ένα 15% αν αθροίσουμε Νέα Αριστερά, Μέρα 25 και ΚΚΕ μόνο).
Συμπερασματικά, δεν πείθομαι πως οι σοσιαλιστές για να κυβερνήσουν πρέπει να πλησιάσουν την κεντροδεξιά, β) ο Νίκος Ανδρουλάκης δεν πείθει ένα σημαντικό τμήμα της κοινωνίας πως έχει τα απαραίτητα ηγετικά χαρακτηριστικά, αυτό το χάρισμα που αναγνωρίζαμε στον Τσίπρα. Βέβαια, αυτό διορθώνεται με τον καιρό, αλλά πάντως προς στιγμήν δείχνει πως χρειάζεται να βελτιώσει το δημόσιο προφίλ του.
-Η Νέα Αριστερά; Τι μέλλον μπορεί να έχει;
Η Νέα Αριστερά έχει ένα βουνό να ανέβει προς το παρόν. Εκλογικά να πετύχει τουλάχιστον το μίνιμουμ και πολιτικά να πείσει πως φέρνει μια φρέσκια και αξιόπιστη εναλλακτική στην Αριστερή πλευρά του πολιτικού άξονα. Ο αριστερός χώρος έχει τραυματιστεί από την έλλειψη αξιοπιστίας, τις αλλεπάλληλες “κωλοτούμπες” και την έλλειψη σοβαρότητας, το τελευταίο μάλιστα σε ακραίο βαθμό. Αν η Νέα Αριστερά πείσει ένα μικρό αλλά κρίσιμο κομμάτι εκλογέων στις ευρωεκλογές να την εμπιστευθεί θα έχει κάνει ένα πρώτο βήμα. Στη συνέχεια, θα τεθούν νέα ερωτήματα τόσο στην ηγεσία όσο και στα μέλη της, αλλά νομίζω ένα βήμα τη φορά.
-Ο ρόλος του Αλέξη Τσίπρα;
Για να έχει ρόλο ο Αλέξης Τσίπρας πρέπει να αποφασίσει ο ίδιος ότι θέλει να έχει ρόλο. Προς το παρόν ακολουθεί τα χνάρια του Κώστα Καραμανλή. Δεν συμφωνώ καθόλου με αυτό. Στην δική μου αντίληψη, άνθρωποι σαν τον Τσίπρα πρέπει να παίρνουν ρίσκα, να είναι παρόντες ακόμη κι όταν δεν έχουν με τη στενή έννοια τη θεσμική ευθύνη των πραγμάτων και όχι να μένουν σιωπηλοί και να επιμελούνται την υστεροφημία τους.
Το να παρακολουθεί σιωπηλός ο Τσίπρας την απόλυτη ακύρωση και γελοιοποίηση του ΣΥΡΙΖΑ, να βλέπει απαθής το πολιτικό κόμμα που υπό την δική του ηγεσία πριν μερικά χρόνια συγκλόνισε τη χώρα να μετατρέπεται σε κοσμικό γεγονός και να βυθίζεται στις δημοσκοπήσεις, εμένα προσωπικά με βρίσκει αντίθετο. Ελάχιστοι σε αυτή τη χώρα έχουν τα ηγετικά χαρίσματα του Αλέξη Τσίπρα αλλά όποιος νομίζει πως το χάρισμα είναι σαν το φαγητό που το βάζεις στη κατάψυξη για να το βγάλεις όποτε σου κάνει κέφι και όρεξη κάνουν λάθος.
Βεβαίως, υπήρξαν περιπτώσεις στην ελληνική και στη διεθνή πολιτική ζωή που πολιτικοί ηγέτες που θεωρούνταν τελειωμένοι επέστρεψαν αλλά αυτό είναι τυχαίο ή προϊόν πολύπλοκων συγκυριών. Πολλοί άλλοι, έφυγαν, και δεν επέστρεψαν ποτέ και απλώς “ρομαντικοποιήθηκαν” στη μνήμη όσων τους αγάπησαν ή απλώς ξεχάστηκαν. Ο Τσίπρας στα 50 του χρόνια αποφάσισε να γίνει συνταξιούχος; αποφάσισε να γίνει συγγραφέας; Για να γράψει τι; ένα βιβλίο που θα έχει τίτλο “γιατί άφησα να ξεφτιλιστεί ο ΣΥΡΙΖΑ”;
Ο Τσίπρας είναι ένα σημείο αναφοράς στη λαϊκή συνείδηση, στον αριστερό κόσμο. Ακόμη και πολλοί από αυτούς που του κάνουν σκληρή κριτική κάθε μέρα, τον αγαπούν γνήσια, προσδοκούν από αυτόν να πάρει πρωτοβουλίες και να γεννήσει νέες ελπίδες. Το χαμόγελο του Τσίπρα μπορεί να γεννήσει χαμόγελα σε έναν ολόκληρο κόσμο που βρίσκεται σε διαρκές πένθος και θλίψη εδώ και πολύ καιρό αρκεί να το θέλει ο ίδιος βεβαίως.
-Εκτιμάτε ότι την επομένη των ευρωεκλογών θα τεθεί θέμα ανασύνθεσης του πολιτικού σκηνικού; Και προς ποια κατεύθυνση;
Θα δούμε, ας δούμε τα αποτελέσματα πρώτα.
-Εκτιμάτε επίσης ότι μπορεί να επανέλθει ο δικομματισμός ή θα κυριαρχήσει το σύστημα του “ενάμισι κόμματος”, όπως πχ στην Ουγγαρία του ‘Ορμπαν;
Ήδη από το 2019-20 μιλούσα πως βαδίζουμε σε μια κατάσταση Ουγγαρίας. Αυτό ακριβώς περιέγραφα. Μια κυβέρνηση που ελέγχοντας τους βασικούς θεσμούς που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως αντίβαρο, ειδικά τα ΜΜΕ, αλλά όχι μόνο αυτά, θα υπονόμευε το κράτος δικαίου και μαζί με αυτό την αντιπολίτευση και την δημοκρατία ως ένα σύστημα εναλλαγής κομμάτων στην εξουσία. Φοβάμαι πως πέντε χρόνια μετά ακόμη και οι πλέον απαισιόδοξοι όπως ήμουν εγώ τότε, δεν φαντάζονταν μια τέτοια κυριαρχία της Δεξιάς στη χώρα.
*Ο Νίκος Μαραντζίδης είναι πολιτικός επιστήμονας, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας στην Θεσσαλονίκη και επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Καρόλου στην Πράγα, στο Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας και στο Πανεπιστήμιο της Κεράλα στην Ινδία και συγγραφέας
Πηγή: dnews.gr
