*Του Χρήστου Τράμπα –
Ίσως να μην είναι είδηση ότι η Μίνα Ματσίνι, αυτό το κορυφαίο κεφάλαιο του ιταλικού τραγουδιού γνωστό παγκοσμίως ως Mina, κυκλοφόρησε πριν λίγες μέρες ακόμα ένα άλμπουμ. Άλλωστε, κάθε ένα με δύο χρόνια επανέρχεται με μια ακόμα δισκογραφική δουλειά. Λίγο νωρίτερα, κυκλοφόρησε και μια συλλογή με τραγούδια της σε συνεργασία με τον οίκο μόδας Balenciaga η οποία επεκτείνεται και σε άλλα προϊόντα της φίρμας, ύστερα από δεκατρία χρόνια συζητήσεων. Και η οποία περιλαμβάνει ένα σινγκλ ως προπομπό από το Gassa D’ Amante, που σημαίνει «καντηλίτσα». Ο ναυτικός κόμπος που χρησιμοποιείται ως τίτλος για να υπαινιχθεί το δέσιμο ή και το κόμπιασμα του έρωτα. Αλλά και την αντοχή του. Στο εξώφυλλο, αυτή τη φορά κυριαρχεί μια γαλέρα που στην πλώρη της έχει το πρόσωπό της, αυτό το τόσο χαρακτηριστικό πρόσωπο-σήμα κατατεθέν με τα ξυρισμένα φρύδια και τη μαύρη σκιά γύρω από τα μάτια.
Όπως κάθε φορά, στα εξώφυλλα των δίσκων της επανεφευρίσκει τον ίδιο της τον εαυτό. Πότε είναι ένας body builder με το κεφάλι της, πότε έχει γενειάδα, άλλοτε είναι βγαλμένη από έναν αναγεννησιακό πίνακα, άλλοτε μια εξωγήινη με επίμηκες κεφάλι και τη μαύρη σκιά γύρω από τα μάτια. Παλιότερα κυριαρχούσε αυτός ο χείμαρρος από μπούκλες και τα μάτια της, όσο μεγάλωνε οι μπούκλες πιάστηκαν κοτσίδα αλλά τα μάτια παρέμεναν να σε κοιτάζουν σαν ξίφη από το μπροστινό μέρος του εκάστοτε δίσκου. Τώρα είναι μια γαλέρα. Ή, μάλλον, ναυαρχίδα. Της ταιριάζει απόλυτα. Άλλωστε, το δικαιούται.
Αλλά, αν το καλοσκεφτούμε, ίσως και να είναι τελικά είδηση ότι η Mina κυκλοφόρησε ακόμα ένα άλμπουμ. Και γιατί όχι; Όταν είσαι 85 ετών, αυτό από μόνο του είναι ένας άθλος. Κι ας μην σταμάτησες ποτέ να παράγεις έργο. Οι περισσότεροι στην ηλικία της έχουν προ πολλού περάσει σε μια άλλη κατάσταση, μακριά από κάθε έννοια δουλειάς ή δημιουργίας. Πολλοί, έχουν παραιτηθεί από όλα αυτά. Άλλοι, επαναπαύονται στο έργο που παρήγαγαν όταν ήταν νεότεροι. Και το αναμασούν. Άλλοι δεν το θυμούνται καν. Μπορεί να μην θυμούνται καν ποιοι είναι. Έτσι, λοιπόν, το γεγονός ότι μια 85χρονη τραγουδίστρια, όσο πολυγραφότατη και σε καλλιτεχνική ετοιμότητα κι αν είναι, κυκλοφορεί μια νέα δισκογραφική δουλειά είναι σπουδαίο από μόνο του. Πόσο μάλλον, σε εποχές σαν τη σημερινή, που μπορεί οι γυναίκες να αφήνουν τα μαλλιά τους στο φυσικό τους γκρι ή ασημί και να είναι κούκλες, που μπορεί τα μοντέλα πάνω από 50 ετών να κυριαρχούν στις πασαρέλες, οι άντρες να είναι πιο fit και ευειδείς σε μεγαλύτερες ηλικίες απ’ ό,τι ήταν στα νιάτα τους, αλλά το ageism καραδοκεί.
Ο ηλικιακός ρατσισμός περιμένει στη γωνία για το πρώτο στραβοπάτημα που θα υποδηλώνει αδυναμία λόγω ηλικίας. Το κοινό, διψά για κάτι τέτοιο. Κοιτάζει τα πόδια των αλόγων, για να τα πυροβολήσει ανά πάσα στιγμή. Αυτό που δοξάζει, θα το χλευάσει την ίδια στιγμή που θα καταρρεύσει. Τα σχόλια που κυριάρχησαν στο διαδίκτυο, για παράδειγμα, όταν η Μαρινέλλα κατέρρευσε στο Ηρώδειο από εγκεφαλικό επεισόδιο, περιγράφουν με τον πλέον απόλυτο τρόπο αυτή τη διάθεση των ανθρώπων να κατακρημνίσουν και να φτύσουν κάθε είδωλο όταν αυτό καταστεί ανήμπορο. Ή, η Μαντόνα, ας πούμε. Είτε συμφωνούμε είτε όχι με την καλλιτεχνική της ποιότητα ή την προσωπική της αισθητική, δεν παύει να είναι μια γυναίκα που ήδη δέχεται τη χλεύη του παγκόσμιου κοινού ενώ πασχίζει να μην γίνει βορά κρατώντας όσο πιο γερά μπορεί τις κουπαστές από τις σκάλες που κατεβαίνει, μην τυχόν τσακιστεί και γίνει αυτή η τελευταία σκηνή που θα διαδοθεί αστραπιαία σε κάθε είδους οθόνη.
Η Μίνα, όμως, δεν κινδυνεύει από κάτι τέτοιο. Σταμάτησε τις ζωντανές εμφανίσεις της το 1978. Αργότερα παντρεύτηκε έναν Ελβετό κι αποσύρθηκε στην Ελβετία. Από εκεί δουλεύει, όλα αυτά τα χρόνια, έχοντας στο πλευρό της αλλά κι ως παραγωγό της τον γιο της Μασιμίλιανο Πάνι, καρπό της σχέσης της με τον Κοράντο Πάνι που σκανδάλισε την Καθολική Ιταλία του 1963, καθώς εκείνος ήταν παντρεμένος αν και σε διάσταση με τη σύζυγό του κι έκανε την ιταλική τηλεόραση RAI να την κόψει από το πρόγραμμά της και να την καλέσει πίσω μετά από δύο χρόνια κατόπιν έντονων διαμαρτυριών κι απαίτησης του κοινού. Τότε ήταν που η Ιταλίδα τραγουδίστρια ξύρισε τα φρύδια της, ως αντίδραση κι ως υιοθέτηση μιας εικόνας «κακού κοριτσιού».
Έκτοτε, θα άφηνε εποχή στα περίφημα ιταλικά τηλεοπτικά βαριετέ. Ο Φεντερίκο Φελίνι ήδη είχε πλέξει το εγκώμιο της, ο Άλφρεντ Χίτσοκ ήθελε να τραγουδήσει για μία από τις ταινίες του, η Σάρα Βον είχε δηλώσει ότι αν δεν είχε τη φωνή με την οποία γεννήθηκε, θα ήθελε να είχε τη φωνή της Mina και o Πολ Μακάρτνι της είχε στείλει επιστολή στην οποία έγραφε ότι η δική της εκδοχή του τραγουδιού “Michelle” ήταν η καλύτερη που είχε ακούσει (επιστολή που, σύμφωνα με τον μύθο, η τραγουδίστρια πέταξε αφού πρώτα αναφώνησε ένα σκέτο «καλά»). Δεν έκανε ποτέ μεγάλες συναυλίες με τεράστια πλήθη. Οι εμφανίσεις της ήταν πάντα συγκεκριμένες και ελεγχόμενες. Με κοινό ή βιντεοσκοπημένες συναυλίες σε στούντιο. Έκανε πολύ ραδιόφωνο, επίσης, κάτι που οι μεγαλύτεροι σε ηλικία Ιταλοί αναπολούν ακόμα.
Η περσόνα της, μια εικόνα ανεξίτηλη στον χρόνο, μεταλλασσόμενη και παγιωμένη συγχρόνως σαν μια αισθητική συμπύκνωση, έμοιαζε πάντα ως ένα σκεύος για τη διοχέτευση της φωνής της. Αυτό το εύρος των τριών οκτάβων, ή τεσσάρων κατ’ άλλους, που μπορούσε να ντύσει από τις ταινίες του είδους musicarello τις οποίες άφησε πίσω της σε νεαρή ήδη ηλικία μέχρι τα τζαζ ηχοτοπία που θα την έκαναν παγκοσμίως γνωστή. Και, κυρίως, να ντύσει τις περιπέτειες του έρωτα, τα πάθη, τις συντριβές και τις ανατάσεις του. Όπως κάνει και στο καινούριο της άλμπουμ όπου, όσα τεχνολογικά βοηθήματα κι αν διαθέτει κάποιος στις σύγχρονες παραγωγές, δεν παύει να εκπλήσσει με τις φωνητικές της δυνατότητες και το ασίγαστο πάθος. Ένα παλίμψηστο που πάνω του γράφονται οι ίδιες ιστορίες, σβήνονται, ξαναγράφονται ακολουθώντας τους ρυθμούς της καρδιάς.
Θα κινδύνευε η Μίνα από τον ηλικιακό ρατσισμό αν δεν είχε σταματήσει τις ζωντανές εμφανίσεις την μακρινή εκείνη εποχή των τελών της δεκαετίας του 1970; Τον ηλικιακό ρατσισμό από ένα κοινό που θα παρακολουθούσε με μια κάποια ηδονή τον χρόνο να αφήνει τα σημάδια πάνω της; Αυτόν που ανθεί ειδικά σήμερα στο περιβάλλον των μέσων κοινωνικής δικτύωσης; Ειδικά σε μια τόσο προχωρημένη ηλικία; Θα την προστάτευε το πολιτιστικό υπόβαθρο τόσο της ίδιας όσο και του κοινού της; Ή, θα την έβλεπαν σαν ένα γερασμένο πια αλλοτινό σύμβολο του σεξ (μιας κι υπήρξε τέτοιο, με τον δικό της ιδιαίτερο τρόπο), σαν μια τραγουδίστρια από το παρελθόν που κρατιέται με το ζόρι στο σήμερα (όπως τόσες και τόσες άλλες); Δεν μπορεί να το απαντήσει κάποιος αυτό.
Η ίδια δεν εξήγησε ποτέ γιατί σταμάτησε τις ζωντανές της εμφανίσεις, με τελευταία εκείνη της 23ης Αυγούστου του 1978 στο La Bussola στο Λίντο ντι Καμαϊόρε, ένα θέρετρο στα παράλια της Τοσκάνης και πιο συγκεκριμένα στην επαρχία της Λούκκα. Επρόκειτο για ένα σύνολο δεκατριών συναυλιών, το οποίο διακόπηκε εξαιτίας μιας ασθένειας. Γιατί, όμως δεν τις συνέχισε; Πώς γίνεται αυτή η αγαπημένη της τηλεόρασης να αποτραβηχτεί από τα φώτα της δημοσιότητας, σε ό,τι αφορά τη ζωντανή της παρουσία τουλάχιστον; Απηύδησε; Με την τηλεόραση, την μουσική βιομηχανία, τις δισκογραφικές; Κουράστηκε; Θέλησε να κρατήσει την τέχνη της σε ένα επίπεδο που ήθελε εκείνη χωρίς να κάνει την παραμικρή έκπτωση; Φοβήθηκε το γήρας; Την εικόνα της; Διαισθάνθηκε το μέλλον; Είδε πώς θα εξελισσόταν το κοινό και τι απαιτήσεις αυτό θα είχε με τη διεισδυτικότητα που διακρίνει κάποιους μεγάλους καλλιτέχνες; Θέλησε να εξαιρέσει τον εαυτό της από ένα τέτοιο μέλλον, σμιλεύοντας την περίπτωση της ως ένα έργο τέχνης; Ή, άρχισε να φοβάται την έκθεση; Μήπως είχε ανέκαθεν τρακ, όσο κι αν αυτό ακούγεται παράδοξο; Ούτε αυτό μπορεί να το απαντήσει κάποιος.
Από το 2010 μέχρι το 2015, για λογαριασμό του ιταλικού Vanity Fair απαντούσε σε γράμματα αναγνωστών στην στήλη «Η Μίνα για εσάς/Mina per voi». Οι απαντήσεις της ήταν πάντα ευαίσθητες κι είχαν μια ευθραυστότητα, γι’ αυτό κι αναγνώριζες σε όλες ένα προσωπικό όριο. Πάντα, όμως, γλυκές και συνήθως με ένα φιλί στο τέλος. Σε έναν από τους εκατοντάδες εκστατικούς αναγνώστες που όπως ανέφερε την θυμόταν από τότε που εμφανιζόταν ζωντανά στο κοινό και πόσο την λάτρευε με όλα τα paraphernalia ενός σωστού θαυμαστή και πόσο λείπει σε όλους, όταν της έγραψε ότι όταν βρεθούμε όλοι μαζί «εκεί πάνω» ή «εκεί πέρα» όλο και κάποιος θα της ζητήσει να τραγουδήσει, ακόμη κι οι άγιοι κι οι άγγελοι, εκείνη απάντησε:
Γλυκύτατε Ιωσήφ, ακόμα κι αν υποθέσουμε ότι υπάρχει ένα ‘εκεί πάνω’ ή ένα ‘εκεί πέρα’ θα ήταν καλύτερο για αυτή την μικρή τραγουδίστρια από την Κρεμόνα να σιωπήσει όταν φτάσει εκεί. Υπάρχουν πολλοί εκεί τριγύρω που κάνουν τα χέρια σου να τρέμουν. Κι ο κατάλογος είναι ατέλειωτος. Θα ακούσουμε μαζί, εγώ κι εσύ. Θα το ήθελες;
ΠΗΓΗ: kosmodromio.gr
