*Του Μαρουάν Τουμπάσι –
Για σχεδόν επτά δεκαετίες, οι αραβικές χώρες έχουν βιώσει μια σειρά από σωρευτικές ήττες μετά την υποτιθέμενη ανεξαρτησία τους. Αυτές οι ήττες εκτείνονται πέρα από τις στρατιωτικές συγκρούσεις, επηρεάζοντας βαθιά το αραβικό εθνικιστικό σχέδιο. Δεν είναι απλώς το αποτέλεσμα αποικιακών σχεδίων ή ισραηλινής κυριαρχίας, αλλά προέρχονται επίσης από εσωτερικές κρίσεις και πολιτικές και οικονομικές αποτυχίες που προκαλούνται από τα κυβερνώντα καθεστώτα. Σήμερα, αντιμετωπίζουμε μια πραγματικότητα που απαιτεί αναγνώριση του μεγέθους του προβλήματος πριν αναζητήσουμε λύσεις.
Τα αραβικά κράτη του Μασρίκ (σ.μτφρ. αραβικές χώρες της Δυτικής Ασίας και Βόρειας Αφρικής) υφίστανται, εδώ και δεκαετίες, συνεχείς πιέσεις στις πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές τους δομές. Αυτές οι προσπάθειες αποτελούν μέρος ενός προχωρημένου σταδίου του ανανεωμένου αποικιακού σχεδίου με επικεφαλής τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ. Επιδιώκει όχι μόνο να αναδιαμορφώσει τον χάρτη της περιοχής, αλλά και να υπονομεύσει και να νικήσει τον ρόλο του σύγχρονου έθνους-κράτους, που προέκυψε μετά την ανεξαρτησία αραβικών χωρών. Έκτοτε, αυτά τα κράτη αντιμετώπισαν κυρώσεις και απόπειρες υποταγής από τη Δύση εν απουσία μιας ενοποιημένης και υπεύθυνης αραβικής δημοκρατικής αντιπολίτευσης.
Στην εποχή μετά την ανεξαρτησία τους, τα αραβικά έθνη-κράτη μετέφεραν τις ελπίδες των λαών τους για ενότητα και αυτονομία. Ωστόσο, αυτές οι ελπίδες γρήγορα έσβησαν λόγω πολλών παραγόντων, όπως:
1. Πολιτικός αυταρχισμός: Η κυριαρχία των κυβερνώντων κομμάτων, τα επαναλαμβανόμενα στρατιωτικά πραξικοπήματα και οι προσωπικοί ή κομματικοί ανταγωνισμοί διάβρωσαν τη δημοκρατία και την κοινωνική δικαιοσύνη, αφήνοντας τα κράτη πιο ευάλωτα στις εξωτερικές πιέσεις.
2. Αποτυχία αντιμετώπισης του Ισραήλ: Παρά τους επαναλαμβανόμενους πολέμους και συγκρούσεις, τα αραβικά κράτη απέτυχαν να περιορίσουν τις επεκτατικές αποικιακές φιλοδοξίες του Ισραήλ στην ιστορική Παλαιστίνη και πέρα από αυτήν.
3. Έλλειψη οικονομικής ανεξαρτησίας και ανάπτυξης: Αυτά τα κράτη δεν κατάφεραν να οικοδομήσουν ισχυρές, ανεξάρτητες οικονομίες που θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν αξιοπρέπεια για τους πολίτες τους. Παρά τους τεράστιους φυσικούς και ανθρώπινους πόρους, δεν μπορούσαν να δημιουργήσουν μια οικονομική βάση ικανή να αντέξει τις κρίσεις. Αυτή η αποτυχία, σε συνδυασμό με τη φτώχεια, την ανεργία και την απουσία δικαιοσύνης, αποδυνάμωσαν την κοινωνική συνοχή και διάβρωσαν την εμπιστοσύνη μεταξύ του κράτους και των πολιτών του.
4. Έλλειψη Ενιαίου Οράματος για την Ισραηλινή Σύγκρουση: Τα κυβερνώντα καθεστώτα έδωσαν προτεραιότητα στα προσωπικά ή κομματικά συμφέροντα έναντι των εθνικών προτεραιοτήτων.
5. Ομαλοποίηση και πολιτική προκατάληψη: Η βιασύνη ορισμένων κρατών προς την εξομάλυνση των σχέσεων με το Ισραήλ αποδυνάμωσε το ενιαίο αραβικό μέτωπο και έδωσε στο Ισραήλ περιφερειακή νομιμότητα.
Η Νέα Μέση Ανατολή…
Υπό αυτές τις συνθήκες, η λεγόμενη «Νέα Μέση Ανατολή» φαίνεται να είναι ένα υπολογισμένο σχέδιο που στοχεύει στη δημιουργία αδύναμων και εύθραυστων οντοτήτων χωρίς κυριαρχία και ανεξάρτητη λήψη αποφάσεων, διασφαλίζοντας τη συνεχιζόμενη δυτική και ισραηλινή κυριαρχία. Αυτό είναι εμφανές στα συνεχιζόμενα ισραηλινά πλήγματα στη Συρία και την κατοχή των εδαφών της.
Η συστηματική διάλυση των εθνικών κρατών και η επιμονή στην ήττα τους έχουν γίνει βασικά εργαλεία για την υλοποίηση αυτού του σχεδίου.
Η Συρία και το Ιράκ βρίσκονται στην πρώτη γραμμή, όπου οι ένοπλες συγκρούσεις και οι σεχταριστικές και εθνοτικές διαιρέσεις αξιοποιήθηκαν για να αποδυναμώσουν αυτά τα έθνη. Τέτοιες διαιρέσεις δεν ήταν απλώς εσωτερικά υποπροϊόντα, αλλά τροφοδοτούνταν και συντηρούνταν από περιφερειακούς περισπασμούς, αποσπώντας την εστίαση από τον κεντρικό εχθρό της αραβικής υπόθεσης. Ο στόχος ήταν ξεκάθαρος: να αποτραπεί η ανάδυση οποιουδήποτε αραβικού κράτους σε περιφερειακή δύναμη ικανή να αμφισβητήσει τα ισραηλινά ή αμερικανικά συμφέροντα.
Μέσα σε αυτό το χάος, έχουν προκύψει στρατηγικές για την επανασχεδίαση περιφερειακών χαρτών. Αυτό που ξεκίνησε ως η «Αραβική Άνοιξη» σταδιακά μετατράπηκε σε ένα σχέδιο για τη διαίρεση των κρατών σε μικρότερες, συγκρουόμενες οντότητες που εξαρτώνται από τις αποικιακές δυνάμεις. Αυτό το μοντέλο ενισχύει την ισραηλινή ηγεμονία, καθιστώντας το την πιο σταθερή και ισχυρότερη δύναμη σε μια κατακερματισμένη περιοχή.
Η ομαλοποίηση με το Ισραήλ έχει γίνει στρατηγικός στόχος αυτού του έργου. Τα αραβικά κράτη πιέζονται να εγκαταλείψουν τις θέσεις τους για την παλαιστινιακή υπόθεση, χρησιμοποιώντας το χάος ως απειλή για να αποδυναμώσουν οποιοδήποτε ενιαίο αραβικό μέτωπο ή μία σχετικά σταθερή οντότητα. Αυτό αναγκάζει τα κράτη να κάνουν πολιτικές και οικονομικές παραχωρήσεις, μετατρέποντας το Ισραήλ σε περιφερειακό εταίρο ενώ εκμεταλλεύεται τους πόρους, ιδιαίτερα το φυσικό αέριο και την ενέργεια, παρά τη συνεχιζόμενη κατοχή και την κλιμάκωση των εγκλημάτων κατά των Παλαιστινίων.
Ταυτόχρονα, ένοπλες ομάδες, ιδιαίτερα οι ισλαμιστικές, έχουν χρησιμοποιηθεί ως αποτελεσματικά εργαλεία για την αποστράγγιση των αραβικών κρατών. Είτε υποστηρίζονται είτε αντιμετωπίζονται, αυτές οι ομάδες αναγκάζουν τις κεντρικές κυβερνήσεις να εκτρέπουν πόρους από αναπτυξιακά έργα σε στρατιωτικές δαπάνες και δαπάνες ασφάλειας. Αυτή η συνεχής εξάντληση πόρων αποδυναμώνει τα κράτη και τα καθιστά πιο ευάλωτα στις εξωτερικές πιέσεις.
Η συνεχιζόμενη γενοκτονία στη Γάζα αποτελεί παράδειγμα μιας άλλης πτυχής αυτής της στρατηγικής. Με ρητή αμερικανική υποστήριξη, το Ισραήλ εκμεταλλεύεται τις περιφερειακές συγκρούσεις για να επιβάλει το όραμά του, ενώ η Ουάσιγκτον εμποδίζει τις προσπάθειες να σταματήσει την επιθετικότητα υπό το πρόσχημα της κατάπαυσης του πυρός. Αυτές οι πολιτικές διαιωνίζουν την αστάθεια στην περιοχή, εξυπηρετώντας τα ισραηλινά συμφέροντα σε βάρος της ασφάλειας και του μέλλοντος των λαών.
Εν τω μεταξύ, περιφερειακές δυνάμεις όπως το Ιράν και η Τουρκία παίρνουν αντικρουόμενες θέσεις. Παρά τις προσπάθειές τους να διεκδικήσουν επιρροή, ο χειρισμός των κρίσεων συχνά τροφοδοτεί παρά επιλύει τις περιφερειακές διαιρέσεις, όπως φαίνεται στην προσάρτηση των βόρειων συριακών εδαφών από την Τουρκία. Μεγάλες δυνάμεις όπως η Ρωσία και η Κίνα, παρά την αυξανόμενη παρουσία τους, παραμένουν απασχολημένες με τις δικές τους εσωτερικές και εξωτερικές προκλήσεις, καθυστερώντας την ικανότητά τους να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά την αμερικανική κυριαρχία στην περιοχή.
Δεδομένης αυτής της δυναμικής, το μέλλον φαίνεται ζοφερό, εκτός και αν σταματήσουν οι επιταχυνόμενοι παράγοντες του χάους. Ωστόσο, αυτό το σενάριο παραμένει πιθανό για άλλες γειτονικές αραβικές χώρες, δεδομένης της σιωνιστικής ατζέντας.
Δυσοίωνη προοπτική
Όλα αυτά δείχνουν μια δυσοίωνη προοπτική. Εάν αυτή η τροχιά συνεχίσει ανεξέλεγκτη, θα οδηγήσει σε περισσότερο αυταρχισμό, ομογενοποίηση της κοινωνίας και επιβεβλημένη συμμόρφωση, ιδιαίτερα στη Συρία και σε άλλες χώρες.
Αυτό που χρειάζεται επειγόντως σήμερα είναι μια νέα στρατηγική που αποκαθιστά την έννοια του σύγχρονου πολιτικού έθνους-κράτους και ενισχύει την εσωτερική ενότητα στις πληγείσες χώρες. Οι συνειδητές περιφερειακές συμμαχίες ικανές να ξεπεράσουν τις σεχταριστικές και εθνοτικές διαιρέσεις θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην αποκατάσταση της ισορροπίας στην περιοχή. Η μόχλευση διεθνών αλλαγών, όπως η αυξανόμενη επιρροή της Κίνας και της Ρωσίας, θα μπορούσε να ενισχύσει την ικανότητα της περιοχής να αντισταθεί στη δυτική ηγεμονία.
Ωστόσο, το ερώτημα παραμένει: Διαθέτουν τα αραβικά και ισλαμικά κράτη την πολιτική βούληση και τη λαϊκή συνείδηση να διαλύσουν αυτό το σχέδιο; Η απάντηση θα διαμορφώσει το μέλλον της Μέσης Ανατολής για τις επόμενες δεκαετίες. Το στοίχημα στο χάος δεν είναι πλέον μια επιλογή, αλλά μια υπαρξιακή απειλή που απαιτεί γνήσια αντιπαράθεση και ριζικές λύσεις για την αποκατάσταση της κυριαρχίας και του κύρους της περιοχής.
Η ήττα δεν είναι μια αναπόφευκτη μοίρα. Ωστόσο, το να το αναγνωρίσεις αυτό το γεγονός είναι το πρώτο βήμα για να το ξεπεράσεις.
Η ανοικοδόμηση του έθνους-κράτους απαιτεί πολιτική και λαϊκή βούληση ικανή να διαλύσει τα αποικιακά σχήματα διορθώνοντας παράλληλα εσωτερικά μονοπάτια. Ένα άλλο πιεστικό ερώτημα προκύπτει: Θα αντιμετωπίσουμε την αλήθεια με θάρρος ή θα συνεχίσουμε σε έναν κύκλο αποτυχίας, κυνηγώντας ψευδαισθήσεις και αρνούμαστε την πραγματικότητα; Η απάντηση θα καθορίσει επίσης το μέλλον της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης και του παλαιστινιακού λαού για τις επόμενες δεκαετίες.
*Ο Μαρουάν Τουμπάσι είναι πρώην πρέσβης της Παλαιστίνης στην Ελλάδα και συνιδρυτής του Προοδευτικού Φόρουμ για την Ελληνοπαλαιστινιακή Αλληλεγγύη.
ΠΗΓΗ: kosmodromio.gr
