*Των Jeffrey D. Sachs και Sybil Fares –
Η επίθεση του Ισραήλ και των ΗΠΑ κατά του Ιράν είχε δύο σημαντικές επιπτώσεις. Πρώτον, έθεσε για άλλη μια φορά στο προσκήνιο τη βασική αιτία της αναταραχής στην περιοχή: το σχέδιο του Ισραήλ να «αναδιαμορφώσει τη Μέση Ανατολή» μέσω αλλαγής καθεστώτος, με στόχο τη διατήρηση της κυριαρχίας του και την παρεμπόδιση της δημιουργίας παλαιστινιακού κράτους. Δεύτερον, ανέδειξε τη ματαιότητα και την απερισκεψία αυτής της στρατηγικής. Ο μόνος δρόμος προς την ειρήνη είναι μια συνολική συμφωνία που θα αντιμετωπίζει το ζήτημα της παλαιστινιακής κρατικής υπόστασης, της ασφάλειας του Ισραήλ, του ειρηνικού πυρηνικού προγράμματος του Ιράν και της οικονομικής ανάκαμψης της περιοχής.
Το Ισραήλ θέλει να ανατρέψει την ιρανική κυβέρνηση επειδή το Ιράν έχει υποστηρίξει συμμάχους/proxies και μη κρατικούς δρώντες που ευθυγραμμίζονται με τους Παλαιστινίους. Το Ισραήλ έχει επίσης υπονομεύσει συστηματικά τη διπλωματία των ΗΠΑ με το Ιράν σχετικά με το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.
Αντί για ατελείωτους πολέμους, η ασφάλεια του Ισραήλ μπορεί να διασφαλιστεί με δύο βασικά διπλωματικά μέτρα: τον τερματισμό της στρατιωτικής δράσης με την ίδρυση ενός παλαιστινιακού κράτους με εγγυήσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και την άρση των κυρώσεων κατά του Ιράν σε αντάλλαγμα για ένα ειρηνικό και επαληθεύσιμο πυρηνικό πρόγραμμα.
Η άρνηση της ακροδεξιάς ισραηλινής κυβέρνησης να αποδεχτεί ένα παλαιστινιακό κράτος είναι η ρίζα του προβλήματος.
Όταν η βρετανική αυτοκρατορία υποσχέθηκε μια εβραϊκή πατρίδα στην Παλαιστίνη υπό βρετανική εντολή το 1917, οι Παλαιστίνιοι Άραβες αποτελούσαν το 90% του πληθυσμού και οι Εβραίοι λιγότερο από το 10% του πληθυσμού. Το 1947, με έντονη πίεση των ΗΠΑ, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ψήφισε να παραχωρήσει το 56% της Παλαιστίνης σε ένα νέο σιωνιστικό κράτος, ενώ οι Εβραίοι αποτελούσαν μόνο το 33% του πληθυσμού. Οι Παλαιστίνιοι απέρριψαν αυτό το σχέδιο ως παραβίαση του δικαιώματός τους στην αυτοδιάθεση. Μετά τον πόλεμο του 1948, το Ισραήλ επεκτάθηκε στο 78% της Παλαιστίνης και το 1967 κατέλαβε το υπόλοιπο 22% -τη Γάζα, τη Δυτική Όχθη, την Ανατολική Ιερουσαλήμ και τα Υψώματα του Γκολάν.
Αντί να επιστρέψουν τα κατεχόμενα εδάφη σε αντάλλαγμα για την ειρήνη, οι ισραηλινοί δεξιοί πολιτικοί επέμειναν στον μόνιμο έλεγχο του 100% της γης, με το ιδρυτικό καταστατικό του Λικούντ να δηλώνει το 1977 ότι θα υπήρχε μόνο ισραηλινή κυριαρχία «από τη Θάλασσα μέχρι τον Ιορδάνη».
Ο Νετανιάχου εκπροσωπεί αυτή την πολιτική κυριαρχίας και έχει διατελέσει πρωθυπουργός για συνολικά 17 χρόνια από το 1996. Όταν ανέλαβε την εξουσία, αυτός και οι νεοσυντηρητικοί σύμμαχοί του στις ΗΠΑ συνέταξαν τη στρατηγική «Clean Break» (Καθαρή Ρήξη) για να εμποδίσουν τη δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους. Αντί να επιδιώξει ειρήνη με αντάλλαγμα εδάφη, το Ισραήλ στόχευσε στην αναδιάρθρωση της Μέσης Ανατολής ανατρέποντας τις κυβερνήσεις που υποστήριζαν την παλαιστινιακή υπόθεση. Οι ΗΠΑ θα ήταν ο εταίρος στην εφαρμογή αυτής της στρατηγικής.
Αυτό ακριβώς συνέβη μετά την 11η Σεπτεμβρίου, όταν οι ΗΠΑ ηγήθηκαν ή χρηματοδότησαν πολέμους εναντίον του Ιράκ (εισβολή το 2003), του Λιβάνου (χρηματοδότηση και εξοπλισμός των ισραηλινών επιθέσεων από τις ΗΠΑ), της Λιβύης (βομβαρδισμοί του ΝΑΤΟ το 2011), της Συρίας (επιχείρηση της CIA κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 2010), του Σουδάν (υποστήριξη των ανταρτών για τη διάσπαση του Σουδάν το 2011) και της Σομαλίας (υποστήριξη της εισβολής της Αιθιοπίας το 2006).
Σε αντίθεση με τις επιπόλαιες υποσχέσεις του Νετανιάχου στο Κογκρέσο των ΗΠΑ το 2002 –ότι η αλλαγή καθεστώτος στο Ιράκ θα έφερνε μια νέα μέρα στη Μέση Ανατολή- ο πόλεμος του Ιράκ το 2003 προανήγγειλε τα γεγονότα που επρόκειτο να συμβούν σε ολόκληρη την περιοχή. Το Ιράκ βυθίστηκε σε αναταραχή και, από τότε, κάθε νέος πόλεμος έφερε θάνατο, καταστροφή και οικονομική αναταραχή.
Αυτόν τον μήνα, το Ισραήλ επιτέθηκε στο Ιράν, ακόμη και ενώ ήταν σε εξέλιξη διαπραγματεύσεις μεταξύ του Ιράν και των ΗΠΑ για να εξασφαλιστεί η ειρηνική χρήση του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν -επαναλαμβάνοντας την ίδια προπαγάνδα για τα όπλα μαζικής καταστροφής που χρησιμοποίησε ο Νετανιάχου για να δικαιολογήσει τον πόλεμο στο Ιράκ.
Το Ισραήλ ισχυρίζεται εδώ και περισσότερα από 30 χρόνια ότι το Ιράν βρίσκεται στα πρόθυρα της απόκτησης πυρηνικών όπλων. Ωστόσο, στις 18 Ιουνίου 2025, ο Γενικός Διευθυντής της ΔΟΑΕ δήλωσε ότι «δεν υπάρχουν αποδείξεις για συστηματική προσπάθεια» εκ μέρους του Ιράν να αναπτύξει πυρηνικά όπλα. Πιο συγκεκριμένα, το Ιράν και οι ΗΠΑ συμμετείχαν ενεργά σε διαπραγματεύσεις σύμφωνα με τις οποίες η ΔΟΑΕ θα παρακολουθούσε και θα επαλήθευε την ειρηνική φύση του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν.
Η επίθεση κατά του Ιράν αποδεικνύει για άλλη μια φορά τη ματαιότητα και τον μηδενισμό της προσέγγισης του Νετανιάχου. Οι επιθέσεις του Ισραήλ και των ΗΠΑ δεν επέφεραν κανένα θετικό αποτέλεσμα. Σύμφωνα με τους περισσότερους αναλυτές, το εμπλουτισμένο ουράνιο του Ιράν παραμένει άθικτο, αλλά βρίσκεται πλέον σε μυστική τοποθεσία και όχι υπό την εποπτεία της ΔΟΑΕ. Εν τω μεταξύ, με τη συνεχιζόμενη γενοκτονία του Ισραήλ στη Γάζα, δεν έχει επιτευχθεί ούτε ειρήνη ούτε ασφάλεια.
Το Ισραήλ έχει οδηγήσει την περιοχή σε μια ζώνη βίας 4.000 χλμ. από τη Λιβύη έως το Ιράν, με τις απερίσκεπτες, παράνομες και πολεμοχαρείς ενέργειές του, που τελικά αποσκοπούν στην αποτροπή της δημιουργίας ενός Παλαιστινιακού Κράτους μέσω της «αναδιαμόρφωσης» της Μέσης Ανατολής.
Η λύση είναι σαφής: είναι καιρός οι Ηνωμένες Πολιτείες να αναγνωρίσουν ότι τα δικά τους στρατηγικά συμφέροντα απαιτούν μια αποφασιστική ρήξη με τη συνεργασία τους στην καταστροφική στρατηγική του Ισραήλ.
Η προτεραιότητα στην επίτευξη πραγματικής ειρήνης στη Μέση Ανατολή δεν είναι μόνο ηθική επιταγή, αλλά και θεμελιώδες συμφέρον των ΗΠΑ, το οποίο μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω μιας συνολικής ειρηνευτικής συμφωνίας. Ο βασικός πυλώνας αυτής της συμφωνίας είναι η Αμερική να άρει το βέτο της για την ίδρυση ενός παλαιστινιακού κράτους στα σύνορα της 4ης Ιουνίου 1967, και να το πράξει στο ξεκίνημα, όχι σε κάποιο αόριστο μακρινό μέλλον που δεν θα έρθει ποτέ.
Για περισσότερα από 20 χρόνια, οι αραβικές χώρες υποστηρίζουν ένα πρακτικό σχέδιο ειρήνης. Το ίδιο έχει κάνει και ο Οργανισμός Ισλαμικής Συνεργασίας (OIC), με τα 57 κράτη μέλη του, και ο Αραβικός Συνδέσμος (LAS), με τα 22 μέλη του. Το ίδιο έχουν κάνει και σχεδόν όλες οι χώρες της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Το ίδιο έχει κάνει και το Διεθνές Δικαστήριο στην απόφασή του το 2024 ότι η ισραηλινή κατοχή είναι παράνομη. Μόνο το Ισραήλ, με την υποστήριξη του βέτο των ΗΠΑ, έχει σταθεί εμπόδιο.
Ακολουθεί ένα σχέδιο ειρήνης επτά σημείων από το οποίο θα επωφεληθούν όλα τα μέρη. Το Ισραήλ θα κερδίσει την ειρήνη και την ασφάλεια. Η Παλαιστίνη θα αποκτήσει κρατική υπόσταση. Το Ιράν θα κερδίσει το τέλος των οικονομικών κυρώσεων. Οι ΗΠΑ θα κερδίσουν το τέλος των δαπανηρών και παράνομων πολέμων που διεξάγονται για λογαριασμό του Ισραήλ, καθώς και τους κινδύνους της διάδοσης των πυρηνικών όπλων, εάν συνεχιστεί η τρέχουσα βία. Η Μέση Ανατολή θα κερδίσει την οικονομική ανάπτυξη, την ασφάλεια και τη δικαιοσύνη.
- Πρώτον, θα ισχύσει άμεση κατάπαυση του πυρός σε ολόκληρη την περιοχή -και η κατάπαυση του πυρός θα περιλαμβάνει την άμεση απελευθέρωση όλων των ομήρων και των κρατουμένων.
- Δεύτερον, το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ θα ψηφίσει εκ των προτέρων την υποδοχή της Παλαιστίνης ως του 194ου κράτους μέλους του ΟΗΕ με τα σύνορα της 4ης Ιουνίου 1967 και πρωτεύουσα την Ανατολική Ιερουσαλήμ. Το Ισραήλ και η Παλαιστίνη θα μπορούν στη συνέχεια να συμφωνήσουν σε αμοιβαία επιθυμητές προσαρμογές των συνόρων.
- Τρίτον, το Ισραήλ θα αποσυρθεί από όλα τα εδάφη που κατέχει από το 1967. Διεθνείς δυνάμεις υπό την αιγίδα του ΟΗΕ θα διασφαλίσουν μια ειρηνική και ομαλή μετάβαση, τη μεταβίβαση των παλαιστινιακών εδαφών στις παλαιστινιακές αρχές και την αμοιβαία ασφάλεια τόσο για το Ισραήλ όσο και για την Παλαιστίνη.
- Τέταρτον, θα διασφαλιστεί η εδαφική ακεραιότητα και η κυριαρχία του Λιβάνου, της Συρίας και όλων των κρατών της περιοχής. Όλες οι μη κρατικές ένοπλες ομάδες θα αποστρατιωτικοποιηθούν και οι ξένες στρατιωτικές δυνάμεις θα αποσυρθούν.
- Πέμπτον, το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ θα υιοθετήσει μια επικαιροποιημένη πυρηνική συμφωνία με το Ιράν, η οποία θα περιλαμβάνει δεσμευτική επαλήθευση, και θα αρθεί κάθε οικονομική κύρωση κατά του Ιράν, εφόσον το Ιράν συμμορφωθεί επαληθεύσιμα με την ειρηνική χρήση του πυρηνικού του προγράμματος.
- Έκτον, το Ισραήλ και όλα τα αραβικά και ισλαμικά κράτη θα καθιερώσουν πλήρεις διπλωματικές σχέσεις μετά την αποδοχή του Κράτους της Παλαιστίνης ως μέλους του ΟΗΕ.
- Έβδομον, τα έθνη της Μέσης Ανατολής θα ιδρύσουν ένα διεθνές ταμείο για την ανοικοδόμηση των περιοχών του Λιβάνου, της Συρίας και της Παλαιστίνης που έχουν καταστραφεί από τον πόλεμο, με συνεισφορές από την περιοχή και από εξωτερικές πηγές.
Κείμενο από: Other News
*Ο Jeffrey D. Sachs είναι καθηγητής οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Columbia, διευθυντής του Κέντρου για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη του ίδιου πανεπιστημίου και πρόεδρος του Δικτύου Λύσεων Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ. Η Sybil Fares είναι ειδική και σύμβουλος σε θέματα πολιτικής της Μέσης Ανατολής και βιώσιμης ανάπτυξης στο Δίκτυο Λύσεων Βιώσιμης Ανάπτυξης (Sustainable Development SolutionsNetwork, SDSN)που δημιουργήθηκε το 2012 από τα Ηνωμένα Έθνη.
ΠΗΓΗ: kosmodromio.gr
