*Της Αφροδίτης Τζιαντζή
Η φράση «κρίση του κόστους ζωής» που αποτυπώθηκε στις έρευνες του Ευρωβαρόμετρου έχει εδραιωθεί το πρώτο εξάμηνο του 2023, παρά την αποκλιμάκωση του πληθωρισμού. Τα τελικά στοιχεία της Εurostat για τον πληθωρισμό του Μαΐου επιβεβαιώνουν ότι οι ανατιμήσεις στα τρόφιμα κινούνται δυο φορές ταχύτερα από τον γενικό δείκτη τιμών, στο 12,5% έναντι 6,1% στην ευρωζώνη. Στην Ελλάδα η ψαλίδα είναι ακόμα μεγαλύτερη, με τον πληθωρισμό τροφίμων να κινείται στο 11,6% έναντι 2,8% του εθνικού πληθωρισμού.
Τις επιπτώσεις της παρατεταμένης ακρίβειας στην καταναλωτική συμπεριφορά καταγράφουν δύο νέες μελέτες από την εταιρεία έρευνας αγοράς Circana (πρώην ΙRI) και το Ινστιτούτο Μάρκετινγκ του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Οπως είπε ο διευθύνων σύμβουλος της Circana, Παναγιώτης Μπορέτος, στην ετήσια συνέλευση του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Βιομηχανίας Τροφίμων, οι οικονομικές πιέσεις διαμορφώνουν ένα νέο πρότυπο καταναλωτή, που αποδίδεται με τον αγγλόφωνο νεολογισμό prosumer. Πρόκειται για τον «επαγγελματία» καταναλωτή που συγκρίνει προσεκτικά τις τιμές, μειώνει τις επισκέψεις στο σουπερμάρκετ, περιορίζει τα ψώνια στα πλέον απαραίτητα και επιλέγει όλο περισσότερο προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας.
Η ίδια τάση καταγράφεται στις έρευνες της Circana στις μεγαλύτερες οικονομίες της Ευρώπης, με ανώτερα στελέχη της εταιρείας να προβαίνουν σε ιστορικές συγκρίσεις με την ανέχεια που βίωναν πλατιά λαϊκά στρώματα στη βικτωριανή Αγγλία. «Αυτό που πλέον μετατρέπεται σε κρίση του επιπέδου διαβίωσης, απαιτεί από τους αγοραστές να αλλάξουν το πώς δοκιμάζουν, αγοράζουν και χρησιμοποιούν τα καθημερινά αγαθά», δηλώνει η διεθνής αντιπρόεδρος του τμήματος ερευνών στρατηγικής ανάπτυξης της Circana, Αμάντα Ρόι. «Δυστυχώς ολοένα περισσότεροι αναγκάζονται να ελαχιστοποιήσουν τις αγορές τους, επιστρέφοντας σε ένα σχεδόν “ντικενσιανό” επίπεδο διαβίωσης. Ψάχνουν τα εκπτωτικά στίκερ, ακόμα και σε προϊόντα που λήγουν, βασίζονται όλο και περισσότερο στις τράπεζες τροφίμων, ενώ αυξάνονται οι αναφορές για κλοπές λόγω ανάγκης, σε όλες τις αλυσίδες σουπερμάρκετ». Η περιγραφή της ανταποκρίνεται κυρίως στα δεδομένα της Μεγάλης Βρετανίας, όπου διαδραματίζονται καθημερινά σκηνές βγαλμένες από ταινίες του Κεν Λόουτς. Ομως δεν είναι πολύ μακριά από την Ελλάδα των κουπονιών και των «marketpass», της χώρας της Ε.Ε. με το υψηλότερο ποσοστό πληθυσμού σε κίνδυνο φτώχειας μετά τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία.
Ενδεικτική της στροφής των καταναλωτών στις φθηνότερες λύσεις είναι η άνοδος των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας (Private Label – PL), τα οποία κινούνται με ανάπτυξη διπλάσια από το σύνολο της αγοράς μέσα στο 2023, με αύξηση αξίας πωλήσεων σχεδόν 20% έναντι 9,3% για όλα τα ταχυκίνητα αγαθά. Οι τιμές των PL στις 60 δημοφιλέστερες κατηγορίες έχουν αυξηθεί κατά 14,4% εντός του 2023, ενώ των επώνυμων προϊόντων κατά 9,3%.
Φέτος το καλάθι με τις 60 κορυφαίες κατηγορίες επώνυμων αγαθών κοστίζει 207 ευρώ, από 190 πέρυσι, ενώ το αντίστοιχο καλάθι με PL έφτασε τα 139 από 131, διατηρώντας την ελκυστικότητά του από άποψη κόστους.
Αντίστοιχα η έρευνα του Οικονομικού Πανεπιστημίου Aθηνών για το ECR Hellas (οργανισμός που έχουν συστήσει σουπερμάρκετ και βιομηχανίες) εμφανίζει τους καταναλωτές να στρέφονται έντονα σε φθηνότερες επιλογές, στα χαρτικά, είδη νοικοκυριού, συσκευασμένα τρόφιμα, γαλακτοκομικά, κατεψυγμένα και απορρυπαντικά, σε ποσοστό έως 30%. Σχεδόν 6 στους 10 αγοράζουν καθαριστικά και είδη προσωπικής φροντίδας μόνο σε προσφορές ή εκπτώσεις, ενώ μειώνουν την κατανάλωση έως και 50% σε προϊόντα που θεωρούνται λιγότερο αναγκαία, όπως τα έτοιμα γεύματα, κρασιά-μπίρες-οινοπνευματώδη, φυτικά ροφήματα και vegan παρασκευάσματα, βιολογικά προϊόντα, γλυκά και αλμυρά σνακ.
Η συμφέρουσα σχέση ποιότητας – τιμής είναι το νούμερο ένα κριτήριο επιλογής για το 53% των αγοραστών, ενώ μόλις το 7% δίνει προτεραιότητα στην υγεία και την ασφάλεια. Οπως είπε ο διευθυντής μεταπτυχιακών σπουδών του εργαστηρίου Μάρκετινγκ του ΟΠΑ, καθηγητής Γιώργος Μπαλτάς, παρουσιάζοντας τα συμπεράσματα της έρευνας, «οι καταναλωτές αλλάζουν αγοραστικές συνήθειες και προσαρμόζονται στο υψηλότερο κόστος διαβίωσης», ενώ «η τιμή είναι το πρώτο σε σημαντικότητα κριτήριο αξιολόγησης τόσο για τους retailers όσο για τα brands στον συγκεκριμένο κλάδο».
Πηγή: efsyn.gr
Φωτογραφία: EUROKINISSI
