*Του Γιάννη Τσεκούρα –
Πολιτικό σεισμό τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό θα μπορούσε να προκαλέσει το αποτέλεσμα των διπλών εκλογών στη Γαλλία (30 Ιουνίου – 7 Ιουνίου), όπου οι δημοσκοπήσεις προμηνύουν μεγάλη νίκη της ακροδεξιάς της Μαρίν Λεπέν, με τον κύριο αντίπαλό της να μην είναι πλέον ο Μακρόν, αλλά το Νέο Λαϊκό Μέτωπο, ο συνασπισμός της Αριστεράς.
Υπενθυμίζεται πως μετά την συντριπτική ήττα του στις ευρωεκλογές, ο Εμάνουελ Μακρόν προκήρυξε πρόωρες βουλευτικές εκλογές.
Γιατί ο Μακρόν «τράβηξε τη σκανδάλη»;
Επισήμως, ο Μακρόν ζήτησε πρόωρες εκλογές επειδή το κόμμα του Εθνικού Συναγερμού, υπό την ηγεσία της Μαρίν Λεπέν, έλαβε 31,5% των ψήφων στις ευρωεκλογές, ποσοστό υπερδιπλάσιο της υποστήριξης του κεντρώου κόμματος του Μακρόν.
Εξαιτίας αυτού, ο Μακρόν θεώρησε ότι η Εθνοσυνέλευση δεν αντιπροσώπευε πλέον τη βούληση του γαλλικού λαού.
Η κίνηση βέβαια θεωρήθηκε από πολλούς στη Γαλλία και όχι μόνο εξαιρετικά επικίνδυνη, διότι δίνει στην ακροδεξιά την ευκαιρία να κερδίσει εθνικές εκλογές και να σχηματίσει κυβέρνηση. Η τελευταία φορά που η ακροδεξιά ήταν στην εξουσία ήταν στη Γαλλία του Βισύ (η κυβέρνηση συνεργασίας με τους Ναζί κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου).
Όπως σημειώνει ο Romain Fathi, Ανώτερος Λέκτορας Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Αυστραλίας, σε άρθρο του στο Conversation, στην πραγματικότητα πολλοί περίμεναν τη διάλυση της συνέλευσης επειδή η κυβέρνηση είχε αποδυναμωθεί. «Αυτό που εξέπληξε τους ανθρώπους δεν ήταν η ίδια η διάλυση, αλλά η χρονική στιγμή, συγχέοντας την ευρωπαϊκή και τη γαλλική πολιτική, που είναι γενικά αρκετά διακριτά ζητήματα», υπογραμμίζει.
Ο Μακρόν άλλωστε «επιβιώνει» με μια κυβέρνηση μειοψηφίας από το 2022, παρά την επανεκλογή του. Η κυβέρνησή του χρειάστηκε να βρει συμμάχους στην κεντροδεξιά, την αριστερά και ακόμη και την ακροδεξιά τα τελευταία δύο χρόνια μόνο και μόνο για να περάσει νόμους.
Ο αρχηγός του γαλλικού κράτους, η θητεία του οποίου ολοκληρώνεται το 2027, έχει αποκλείσει κατηγορηματικά το ενδεχόμενο να παραιτηθεί, όποια κι αν είναι η έκβαση των βουλευτικών εκλογών. Παγιδευμένο ανάμεσα στον Εθνικό Συναγερμό και το Νέο Λαϊκό Μέτωπο, το προεδρικό στρατόπεδο καλεί σε «δημοκρατικό άλμα» κατά των «άκρων» στον πρώτο γύρο των εκλογών.
Όταν είχε ερωτηθεί για το τι θα κάνει αν ο ακροδεξιός Εθνικός Συναγερμός (RN), σε περίπτωση εκλογικής νίκης, ζητήσει την παραίτησή του, είχε απαντήσει τα εξής: «Δεν είναι ο RN αυτός που ορίζει το Σύνταγμα, ούτε το πνεύμα του. Οι θεσμοί είναι ξεκάθαροι, η θέση του προέδρου επίσης, όποιο και αν είναι το αποτέλεσμα. Για μένα αποτελεί απαραβίαστο».
Μπορεί το Νέο Λαϊκό Μέτωπο να ανακόψει την επέλαση της ακροδεξιάς;
Το Νέο Λαϊκό Μέτωπο είναι ένας συνασπισμός της Aριστεράς που ξεκίνησε από την Ανυπότακτη Γαλλία (La France Insoumise-LFI), τους Σοσιαλιστές, τους Κομμουνιστές και τους Πράσινους, όταν τα τέσσερα κόμματα κατέληξαν σε συμφωνία στις 13 Ιουνίου, για να κατέβουν στις εκλογές υπό κοινή σημαία και να ανακόψουν την επέλαση της ακροδεξιάς.
Συνολικά, το Nouveau Front Populaire, όπως ονομάζεται, θα παρουσιάσει έναν υποψήφιο ανά περιφέρεια σε όλη την Γαλλία με στόχο να ανατρέψει τις προβλέψεις ότι η Εθνική Συσπείρωση (RN) της Λεπέν θα βγει νικητής. Θα πρέπει βασικά να καταφέρει να συσπειρώσει τους ψηφοφόρους της εργατικής τάξης αλλά και να προσελκύσει γενικότερα προοδευτικούς πολίτες, σε ένα πολιτικό τοπίο που μετατοπίζεται ολοένα και περισσότερο στα (ακρο)δεξιά.
Η συμμαχία έχει και την υποστήριξη μεγάλων συνδικάτων, ενώ οι μνήμες των διαδηλώσεων που παρέλυσαν τη Γαλλία ενάντια στο συνταξιοδοτικό πρόγραμμα του Μακρόν είναι ακόμα νωπές. Άλλωστε, στο πρόγραμμά της περιλαμβάνεται η αναθεώρηση του συνταξιοδοτικού, όπως και αύξηση του κατώτατου μισθού, αλλά και το «πάγωμα» των τιμών σε είδη πρώτης ανάγκης.
Στη διεθνή πάντως, το Νέο Λαϊκό Μέτωπο υποστηρίζει ότι θέλει «να υπερασπιστεί την Ουκρανία και την ειρήνη στην ευρωπαϊκή ήπειρο», ενώ αναφέρεται στην «παράδοση των απαραίτητων όπλων».
Την ίδια ώρα, παρότι η κεντρώα συμμαχία του Μακρόν έχει προσπαθήσει να πείσει τους ψηφοφόρους ότι οι ακροδεξιοί και αριστεροί αντίπαλοί της δεν είναι αξιόπιστοι σε βασικά ζητήματα όπως η οικονομία, πρόσφατες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι αυτό το επιχείρημα δεν έχει μεγάλη απήχηση. Μια πρόσφατη δημοσκόπηση του Ipsos έδειξε ότι περισσότεροι ψηφοφόροι εμπιστεύονται το κόμμα της Λεπέν αναφορικά με την οικονομία (25%) απ’ ό,τι την αριστερή συμμαχία (22%) ή την κεντρώα συμμαχία του Μακρόν (20%).
Η Αριστερά βέβαια μπορεί να πέτυχε την ενότητα σε χρόνο ρεκόρ, αλλά υπάρχουν ακόμη κάποια εμπόδια, όπως το ποιος θα αναλάβει την ηγεσία της κυβέρνησης σε περίπτωση νίκης, ωστόσο αυτή η συζήτηση μοιάζει ίσως δευτερεύουσα, εάν λάβουμε υπόψη το πραγματικό διακύβευμα.
Σύμφωνα με δημοσκοπήσεις, η Αριστερά θα μπορούσε να συγκεντρώσει έως και 235 έδρες. Επειδή λοιπόν έτσι δεν θα διαθέτει την απόλυτη πλειοψηφία, θα πρέπει να προτείνει έναν πρωθυπουργό που θα κερδίσει την έγκριση του κοινοβουλίου.
Οι υπολογισμοί αυτοί βέβαια μπορεί να καταλήξουν στο κενό αν ο μετριοπαθής Γκλουκσμάν και ο Μελανσόν – που διαφωνούν σε μια σειρά από θέματα – δεν παραμερίσουν τις διαφορές τους, καθώς το ζητούμενο θα είναι η επίτευξη συναίνεσης.
Γενικότερα, στις εκλογές, 229 από τις 577 έδρες θα έχουν υποψηφίους από την Ανυπότακτη Γαλλία, ενώ θα υπάρχουν 175 υποψήφιοι από το Σοσιαλιστικό Κόμμα, 92 από τους Πράσινους και 50 από το Κομμουνιστικό Κόμμα.
Γαλλικές εκλογές: Τα τρία επικρατέστερα σενάρια
Η προσπάθεια του Μακρόν να εξασφαλίσει μια σαφή πλειοψηφία στην Εθνοσυνέλευση για την φαίνεται απίθανη (τουλάχιστον 289 έδρες).
Ωστόσο, ούτε ο «Εθνικός Συναγερμός» αλλά ούτε το Νέο Λαϊκό Μέτωπο είναι σίγουρο πως θα αποκτήσουν απόλυτη πλειοψηφία.
Σύμφωνα με τον Romain Fathi, τρία είναι τα πιθανά σενάρια:
- Ο Εθνικός Συναγερμός κερδίζει την πλειοψηφία των εδρών και σχηματίζει κυβέρνηση, με τον Μακρόν να παραμένει πρόεδρος. Αυτή η κατάσταση είναι γνωστή ως «συμβίωση», που σημαίνει ότι ο πρόεδρος και ο πρωθυπουργός προέρχονται από δύο διαφορετικά πολιτικά κόμματα.
Ωστόσο, αυτό είναι αρκετά απίθανο να συμβεί. Ο Εθνικός Συναγερμός θα κερδίσει βουλευτές σε αυτές τις εκλογές, αλλά πιθανότατα όχι αρκετούς για να σχηματίσει κυβέρνηση. Και ο ηγέτης του Εθνικού Συναγερμού Τζόρνταν Μπαρδέλα έχει ήδη δηλώσει ότι το κόμμα του δεν θα κυβερνήσει χωρίς σαφή πλειοψηφία. Γενικότερα, στη μεταπολεμική ιστορία της χώρας, η «συμβίωση» έχει συμβεί 3 φορές.
Θεωρητικά, η κυβέρνηση έχει το μεγαλύτερο μέρος της εξουσίας αναφορικά με το εσωτερικό μέτωπο, αλλά ο πρόεδρος είναι επικεφαλής του στρατού και ασκεί επιρροή στην εξωτερική πολιτική, ωστόσο, η κατανομή της εξουσίας δεν είναι ξεκάθαρη και αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει ζήτημα για τη στάση της Γαλλίας σε μια σειρά από θέματα.
Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις ο Εθνικός Συναγερμός θα μπορούσε να πάρει από 195 έως 245 έδρες, μια αύξηση ρεκόρ από τους 89 βουλευτές που έχει σήμερα.
- Ο συνασπισμός του Μακρόν και το Νέο Λαϊκό Μέτωπο θα συνεργαστούν για να σχηματίσουν κυβέρνηση. Αυτό θα ήταν δύσκολο όσον αφορά το ιδεολογικό κομμάτι, αλλά και οι δύο πλευρές ίσως θα το προτιμούσαν από μια εγκαθίδρυση ακροδεξιάς κυβέρνησης.
- Ο συνασπισμός του Μακρόν καταλαμβάνει ένα καλό ποσοστό και μπορεί να σχηματίσει συμμαχία με βουλευτές από τη μετριοπαθή δεξιά και τη μετριοπαθή αριστερά.
Όποιο κι αν είναι βέβαια το αποτέλεσμα, αρκετοί αναλυτές υιοθετούν την άποψη που λέει πως η κυβέρνηση που θα προκύψει θα είναι πιο αδύναμη κι από την σημερινή, με την πολιτική αστάθεια δηλαδή να παραμένει.
Εάν ο σχηματισμός πλειοψηφίας πάντως δεν είναι δυνατός, τότε ο πρόεδρος μπορεί να ορίσει πρωθυπουργό από την κοινοβουλευτική ομάδα με τις περισσότερες έδρες στην Εθνοσυνέλευση. Ωστόσο, ο Εθνικός Συναγερμός έχει ήδη δηλώσει ότι θα απορρίψει μια τέτοια επιλογή, διότι αυτό θα σήμαινε ότι μια ακροδεξιά κυβέρνηση θα μπορούσε σύντομα να ανατραπεί μέσω μιας ψήφου δυσπιστίας, εάν άλλα πολιτικά κόμματα ενωθούν.
Αξίζει να σημειωθεί επίσης πως ο Μακρόν δεν μπορεί να διαλύσει ξανά την Εθνοσυνέλευση πριν από τον Ιούλιο του 2025, σύμφωνα με τους κανόνες του Συντάγματος, πράγμα που σημαίνει ότι σε ένα δυσοίωνο σενάριο, θα μπορούσε η χώρα να βιώσει ένα χρόνο κρίσης ακυβερνησίας και αδιεξόδου, εάν δεν σχηματιστεί με κάποιο τρόπο κυβέρνηση.
Θα μπορούσε ακόμη ο Μακρόν να προσπαθήσει να δημιουργήσει έναν ευρύ συνασπισμό από την αριστερά έως τη δεξιά, επιλογή όμως που μοιάζει απίθανη να καρποφορήσει.
Η Λεπέν, ο Μακρόν και η Ευρώπη
Η έξοδος από την Ευρωπαϊκή Ένωση και την ευρωζώνη δεν περιλαμβάνεται πλέον στις προεκλογικές διακηρύξεις της Λεπέν, αφού το πρώην Εθνικό Μέτωπο «αποδαιμονοποίησε» την εικόνα του, κι από ένα περιθωριακό ακροδεξιό κόμμα μετατράπηκε σε κύριο «παίχτη» της γαλλικής πολιτικής σκηνής.
Το κόμμα παραμένει πάντως έντονα αντιμεταναστευτικό. Οι πολιτικές του περιλαμβάνουν τη μείωση ή την ακύρωση της πρόσβασης των μεταναστών στην κοινωνική πρόνοια και την υγειονομική περίθαλψη, αλλά και την κατάργηση του αυτόματου δικαιώματος των παιδιών που γεννιούνται στη Γαλλία από γονείς που έχουν γεννηθεί στο εξωτερικό να λαμβάνουν την Γαλλική υπηκοότητα. Ταυτόχρονα βέβαια, η Λεπέν υποστηρίζει πως μάχεται για τα συμφέρονται της εργατικής τάξης…
Μια νίκη ωστόσο της ακροδεξιάς, ακόμη κι αν δεν σημαίνει έξοδο από το μπλοκ, θα μπορούσε να αποδειχθεί σχεδόν εξίσου επιζήμια για την ΕΕ, θέτοντας υπαρξιακά ερωτήματα σχετικά με τον ρόλο της Γαλλίας και περιορίζοντας την δύναμη της Ένωσης.
Άλλωστε, η Γαλλία, ως μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ που διαθέτει πυρηνικό εξοπλισμό, διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην παγκόσμια ασφάλεια και οικονομία, ενώ είναι η έβδομη μεγαλύτερη στον κόσμο.
Μια νίκη της Λεπέν «θα σηματοδοτήσει την επιστροφή της Γαλλίας στην ευρωπαϊκή σκηνή – για να υπερασπιστούμε τα συμφέροντά της», όπως υποσχέθηκε ο Ζορντάν Μπαρντελά, πρόεδρος του κόμματος και πιθανός πρωθυπουργός, αν κερδίσει την απόλυτη πλειοψηφία, με τον ίδιο να προσθέτει πως η χώρα είναι έτοιμη να διαπραγματευτεί «εξαιρέσεις» σε μια σειρά από κανόνες της ΕΕ.
Επιπλέον, μια μεγάλη νίκη της ακροδεξιάς θεωρείται πως μπορεί να ενισχύσει τις πιθανότητες άλλων ακροδεξιών, ευρωσκεπτικιστικών κομμάτων, όπως στις περιφερειακές εκλογές στην ανατολική Γερμανία και στις εθνικές εκλογές στην Αυστρία, οι οποίες θα διεξαχθούν αργότερα φέτος.
Με ένα ασταθές κοινοβούλιο, η Γαλλία «αντιμετωπίζει την προοπτική μιας μακράς περιόδου χωρίς πλήρως λειτουργική κυβέρνηση – με ανυπολόγιστες συνέπειες για την ικανότητά της να συμμετέχει εποικοδομητικά στην ΕΕ», δήλωσε στον Guardian ο Mujtaba Rahman της εταιρείας συμβούλων Eurasia Group.
Από τότε που ανέβηκε στην εξουσία, με μια εκστρατεία υπέρ της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο Μακρόν αποτελεί σημαντική πηγή ιδεών για την Ένωση, όπως η πρότασή του για μια Ευρωπαϊκή Πολιτική Κοινότητα ή για κοινό δανεισμό για να βγουν οι οικονομίες της Ευρώπης από την ύφεση που προκλήθηκε από την πανδημία, υπογραμμίζει ο Guardian στο σχετικό θέμα.
Ακόμη και χωρίς απόλυτη πλειοψηφία, η ακροδεξιά στο γαλλικό κοινοβούλιο θα προσπαθήσει να προωθήσει το δικό της ευρωπαϊκό όραμα: μια «Ευρώπη των εθνών», με περισσότερη εξουσία να επιστρέφει στις πρωτεύουσες.
Επίσης, στόχος της είναι να νομοθετήσει για μια «εθνική προτίμηση» στις γαλλικές επιχειρήσεις και τη γεωργία, κατά παράβαση των κανόνων της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς, να αναθεωρήσει τις συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου της ΕΕ που δεν «σέβονται» τη Γαλλία και να αποτρέψει κάθε περαιτέρω διεύρυνση της ΕΕ.
Ακόμη κι αν ο Μακρόν παραμείνει πρόεδρος και θεωρητικά υπεύθυνος για την εξωτερική πολιτική, στην πράξη, οι υπουργοί της κυβέρνησης διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο στην κατάρτιση των νόμων της ΕΕ, είτε πρόκειται για πράσινες πολιτικές είτε για τη μετανάστευση.
Η γαλλική εθνοσυνέλευση ελέγχει επίσης το «βιβλίο επιταγών» της χώρας, πράγμα που σημαίνει ότι μια κυβέρνηση του RN θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τη μελλοντική βοήθεια της Γαλλίας προς την Ουκρανία, μια από τις βασικές επιδιώξεις του Μακρόν, για την οποία είχε προκαλέσει και διπλωματική αναταραχή, όταν είχε πει πως δεν αποκλείει την αποστολή δυτικών στρατευμάτων στην περιοχή. Ο Μπαρντελά υποσχέθηκε πάντως την περασμένη εβδομάδα να μην θέσει υπό αμφισβήτηση τις αμυντικές δαπάνες της Γαλλίας, αλλά αντιτίθεται στην αποστολή στρατευμάτων ή όπλων μεγάλου βεληνεκούς στην Ουκρανία.
Ας μην ξεχνάμε επίσης πως οι οίκοι αξιολόγησης πρόσφατα υποβάθμισαν την πιστοληπτική ικανότητα της χώρας, κάτι που δεν έχει ξανασυμβεί ποτέ στο παρελθόν.
Τέλος, σε άρθρο που δημοσιεύθηκε στη Le Monde και το οποίο συνυπέγραφαν 170 εν ενεργεία και πρώην διπλωμάτες, σημείωναν μεταξύ άλλων πως «Οι εχθροί μας θα διαβάσουν τη νίκη της ακροδεξιάς ως γαλλική αποδυνάμωση και ως μια πρόσκληση: για παρέμβαση στην εθνική μας πολιτική, για επιθετικότητα κατά της Ευρώπης, μεταξύ άλλων στρατιωτικής, για οικονομική υποτέλεια της Γαλλίας και της ηπείρου».
Το εκλογικό σύστημα της Γαλλίας
Η Γαλλία διαθέτει 49 εκατομμύρια εγγεγραμμένους ψηφοφόρους. Υπάρχουν ουσιαστικά 577 εκλογικές αναμετρήσεις, μία για κάθε έδρα στην Εθνοσυνέλευση, την κάτω βουλή του κοινοβουλίου.
Οι υποψήφιοι που συγκεντρώνουν την απόλυτη πλειοψηφία των ψήφων στην εκλογική τους περιφέρεια εκλέγονται στον πρώτο γύρο. Στις περισσότερες περιπτώσεις, κανένας υποψήφιος δεν πληροί αυτό το κριτήριο και διεξάγεται δεύτερος γύρος.
Για να προκριθούν στον επαναληπτικό γύρο, οι υποψήφιοι χρειάζεται να συγκεντρώσουν στον πρώτο γύρο τουλάχιστον 12,5%. Στον δεύτερο γύρο κερδίζει αυτός που συγκεντρώνει τα περισσότερα ποσοστά.
Ο πρόεδρος διορίζει τον πρωθυπουργό, συνήθως από το κόμμα με τις περισσότερες έδρες, ωστόσο φέτος η κατάσταση είναι αρκετά περίπλοκη, με όλα τα σενάρια ανοιχτά..
Πηγή: tvxs.gr
