*Του Ανδρέα Πετρόπουλου –
Έστω και 1 ευρώ περισσότερο από τον κατώτατο μισθό να λαμβάνει ο εργαζόμενος, δεν δικαιούται την καταβολή του επιδόματος τριετίας (προϋπηρεσίας), εκτός αν το προβλέπει η κλαδική ή επιχειρησιακή του σύμβαση.
Η συγκεκριμένη επισήμανση από νομικούς και εργατολόγους αποκαλύπτει, αφενός, την «οχύρωση» των εργοδοτών πίσω από επιχειρησιακές συμβάσεις εργασίας προκειμένου να μην καταβάλλουν αυξήσεις από 10% έως 30% στους εργαζόμενους με βάση την εργασιακή τους διαδρομή, αφετέρου, το βάθος του θεσμικού και μισθολογικού «ντάμπινγκ» που ακολούθησε τις μνημονιακές παρεμβάσεις από το 2012.
Το αποτέλεσμα είναι, δεκατρία χρόνια μετά, μόλις το 25% των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα να καλύπτεται από κάποιου είδους Συλλογική Σύμβαση Εργασίας (με βάση τα επίσημα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής), ενώ στις αρχές του 2024 οι ενεργές Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας δεν ξεπερνούν τις 18!
Αναλύοντας τα στοιχεία του Συστήματος Εργάνη, η ΤτΕ (Τράπεζα της Ελλάδος) επιβεβαιώνει ότι η συντριπτική πλειονότητα των μισθωτών εργαζομένων (πάνω από 70%) δεν καλύπτεται από συλλογικές συμβάσεις. Μόλις 740.000 εργαζόμενοι (επί συνόλου 2.419.200 απασχολούμενων στον ιδιωτικό τομέα) βρίσκονται κάτω από την ομπρέλα κάποιας μορφής συλλογικής σύμβασης (κλαδική, ομοιοεπαγγελματική και επιχειρησιακή).
Με άλλα λόγια οι τριετίες που περίμεναν οι εργαζόμενοι για περισσότερα από 12 χρόνια να επανέλθουν δεν εφαρμόζονται σε μεγάλο βαθμό λόγω (και) της απουσίας Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, ενώ οι ατομικές ή οι επιχειρησιακές συμβάσεις εργασίας που επιβλήθηκαν τα τελευταία χρόνια είναι το ασφαλέστερο όχημα για τους εργοδότες να μην εφαρμοστούν οι τριετίες και να μην δοθούν τα επιδόματα προϋπηρεσίας.
Τα εργοδοτικά τρικ
Παρά το γεγονός ότι η επαναφορά των τριετιών σύμφωνα με το άρθρο 33 του Ν. 5053/23 προβλέπει για όσους εργαζόμενους αμείβονται με τον κατώτατο μισθό ή ημερομίσθιο ότι «ως χρόνος προϋπηρεσίας αναγνωρίζεται ο χρόνος εξαρτημένης σύμβασης ή σχέσης εργασίας που έχει διανυθεί σε οποιονδήποτε εργοδότη και σε οποιαδήποτε ειδικότητα πριν από τις 14/2/2012 και μετά την 1η/1/2024», οι εργοδότες ερμηνεύουν αυθαίρετα τη συγκεκριμένη διάταξη: Είτε θεωρούν ότι η προϋπηρεσία πρέπει να αφορά τον χρόνο εργασίας που διανύθηκε μόνο στη δική τους επιχείρηση είτε η προϋπηρεσία του εργαζομένου να αφορά τον συγκεκριμένο κλάδο.
Αν και αυτή η ερμηνεία θα μπορούσε να ξεπεραστεί σχετικά εύκολα με την παρέμβαση της Επιθεώρησης Εργασίας και την εφαρμογή της πρόσφατης εγκυκλίου από το υπουργείο Εργασίας, η οποία προβλέπει και πρόστιμα για επιχειρήσεις και εργοδότες που δεν συμμορφώνονται, οι τελευταίοι καταφεύγουν σε παροχές σε είδος (κουπόνι σίτισης, καυσίμων, κάλυψη εξόδων του κινητού τηλεφώνου, παροχή εταιρικού αυτοκινήτου, μπόνους δεξιοτήτων) για να αποφύγουν την καταβολή των τριετιών.
Σύμφωνα με συνδικάτα και εργατολόγους, οι εργοδότες μέσω ατομικών συμβάσεων εργασίας που υπογράφτηκαν σε χρόνο προγενέστερο από την επανέναρξη καταβολής των τριετιών έχουν προβλέψει μια μορφή «ρήτρας» που διατηρεί το ίδιο ύψος αποδοχών για κάθε άλλη μισθολογική μεταβολή που μπορεί να πραγματοποιηθεί σε μελλοντικό χρόνο.
Αυτό πρακτικά σημαίνει τον δραστικό περιορισμό όχι μόνο των αυξήσεων που προκύπτει από τις τριετίες, αλλά και την ακύρωση βασικών επιδομάτων που προβλέπονται ακόμα και από την Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση, όπως για παράδειγμα το επίδομα γάμου.
Παράνομοι όροι
Τα συνδικάτα μιλούν ευθέως για παράνομους όρους που εντάχθηκαν σε επιχειρησιακές συμβάσεις και οι οποίοι ακυρώνουν βασικά εργασιακά και μισθολογικά δικαιώματα.
«Πολλές εταιρείες καταστρατηγούν τον πρόσφατα ψηφισθέντα Ν. 5053/2023 που προβλέπει την από 1η/1/2024 επαναφορά και χορήγηση των τριετιών προϋπηρεσίας που έχουν διανυθεί από τους εργαζόμενους προ του 2012. Σε κλάδους όπως η φύλαξη-security, η καταστρατήγηση της υποχρέωσης καταβολής των τριετιών γίνεται με παράνομους όρους σε επιχειρησιακές Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας, όπου η προσμέτρηση των τριετιών ξεκινά από την εργασία στον κλάδο και όχι στις άλλες κατοχυρωμένες (πριν από το 2012) τριετίες προϋπηρεσίας ανεξαρτήτως εργοδότη, όπως ορίζει ρητά ο Ν. 5093/2023, παράγοντας αμοιβές μικρότερες από τις νόμιμες» σημειώνει η Ομοσπονδία Ιδιωτικών Υπαλλήλων.
Οπως έχει αναφέρει η ΑΥΓΗ, οι εργοδότες καταφεύγουν ακόμα και σε ακραίες πρακτικές και εκβιασμούς για να αποφύγουν την καταβολή των τριετιών:
* Προχωρούν σε αυθαίρετες και αδικαιολόγητες απολύσεις εργαζομένων που είχαν εργασιακή προϋπηρεσία πριν από το 2012, που πάγωσε με την περιβόητη ΠΥΣ 6/2012, οι οποίοι μόλις εμφανίζουν τα ένσημά τους ώστε να εφαρμοστεί ο νόμος και να λάβουν τη σχετική αύξηση βρίσκονται με συνοπτικές διαδικασίες απολυμένοι.
* Εταιρείες εφαρμόζουν την πρακτική της τροποποίησης των ατομικών συμβάσεων εργασίας, βάσει της οποίας ως βασικός μισθός ορίζεται ο κατώτατος μισθός χωρίς τριετίες συν μια «πρόσθετη καταβολή» ως οικειοθελής παροχή.
* Αρκετές εταιρείες, τέλος, προχωρούν σε τροποποιήσεις των ατομικών συμβάσεων εργασίας, στις οποίες προσθέτουν και ως όρο υποχρέωσης των εργαζομένων να μετακινούνται για δουλειά σε «διαθέσιμες» θέσεις εργασίας σε όλη τη χώρα, αλλιώς θα απολύονται.
Πηγή: avgi.gr
