*Του Γιάννη Χουβαρδά –
Η Αν. Μεσόγειος επανέρχεται στο προσκήνιο. Μία σειρά διεργασίες ξεπροβάλλουν στην επιφάνεια, που αφορούν κρίσιμα θέματα για τις σχέσεις των κρατών εκεί. Οι εξελίξεις είναι απόρροια της στρατηγικής των δρώντων στην περιοχή, της σημασίας της τελευταίας για τη διαμόρφωση των διεθνών και περιφερειακών ισορροπιών ισχύος, των μεταβολών στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα που την αφορούν άμεσα. Δεδομένου ότι οι πρώτοι δύο παράγοντες είναι σχετικά σταθεροί διαχρονικά, οι εξελισσόμενες διεργασίες δε μπορούν παρά να απορρέουν κυρίως από τον τρίτο. Το παρόν κείμενο εκθέτει τις μεταβολές στο διεθνές τοπίο και παρουσιάζει τις επιπτώσεις τους για την περιοχή.
Η ένοπλα εξελισσόμενη αναμόρφωση του διεθνούς status quo ορίζει το πλαίσιο. Μεγάλες και περιφερειακές δυνάμεις μάχονται για τις σφαίρες γεωγραφικής επιρροής και για τον επανακαθορισμό των πηγών της διεθνούς τάξης, ενώ η Κίνα απειλεί την πρωτοκαθεδρία των ΗΠΑ στην ιμπεριαλιστική πυραμίδα. Η μεταξύ τους ένοπλη αναμέτρηση για την ώρα γίνεται έμμεσα και δια αντιπροσώπων. Συνοδεύεται από διαπραγματεύσεις, εύθραυστες και προσωρινές συμφωνίες που στόχο έχουν την ενίσχυση των θέσεων τους στη διαμάχη και όχι τη διευθέτηση τους, αλλά και από εντατικές ετοιμασίες για την εμπλοκή σε μεγάλες πολεμικές αναμετρήσεις. Ως κύρια πρόσφατα προϊόντα της εντοπίζονται τα ακόλουθα:
Ο πόλεμος εμπορίου και για τον έλεγχο στρατηγικών πρώτων υλών οξύνεται διεθνώς και ιδίως μεταξύ ΗΠΑ-Κίνας. Οι περιορισμοί του Πεκίνου στις εξαγωγές σπάνιων γαιών (παράγει 61% και διυλίζει το 92% διεθνώς), απάντηση στην απόπειρα αποκλεισμού του από τις αγορές εξοπλισμού παραγωγής ημιαγωγών από την Ουάσιγκτον, ταράσσουν τον εφοδιασμό των βιομηχανιών όπλων και τελεολογίας. Η θέρμανση της σχέσης Σαουδικής Αραβίας (ΒΣΑ, ηγέτης ΟΠΕΚ με κρίσιμη επιρροή στην τιμή πετρελαίου)-ΗΠΑ υπονομεύει τη σχέση της πρώτης με τη Ρωσία (ηγέτη του +, εταίρο στη ρύθμιση της τιμής) και τη συνοχή του ΟΠΕΚ+ (60% της παραγωγής). Ο ανταγωνισμός εντός του καρτέλ για τα μερίδια αγοράς αυξάνει την προσφορά (πριν τις κυρώσεις των ΗΠΑ σε Rosneft και Lukoil υπήρχαν προβλέψεις για πτώση της τιμής κατά 25% το 2026). Τυχόν χαμηλές τιμές και απώλεια αγοραστικών μεριδίων θα πλήξουν την ισχύ της Ρωσίας, η οποία σε μεγάλο βαθμό εξαρτάται από τα πετρελαϊκά έσοδα. Αντίστοιχα οι στρατιωτικές κινήσεις των ΗΠΑ στη Λατινική Αμερική αφορούν τον έλεγχο ορυκτών, ιδίως το πετρέλαιο της Βενεζουέλας [(μεγαλύτερα αποθέματα διεθνώς (18%)] και τη μείωση της επιρροής της Κίνας, καθώς το 2027 προβλέπεται κορύφωση της εγχώριας σχιστολιθικής παραγωγής υδρογονανθράκων (υ/α) [Οι ΗΠΑ είναι διεθνώς ο Νο1 παραγωγός αργού πετρελαίου (22%) και φυσικού αερίου (25%)]. Ακόλουθα οι διαπραγματεύσεις, όπως μεταξύ Σι-Τραμπ, μόνο προσωρινές-τακτικές συμφωνίες μπορούν να δώσουν.
Οι επαφές ΗΠΑ-Ρωσίας για το «πάγωμα» του πολέμου στην Ουκρανία αποδεικνύονται δύσκολες. Η Μόσχα αργά αλλά σταθερά προωθείται στο μέτωπο, ιδίως προς την κύρια Ουκρανική ζώνη-κάστρο) στο Ντομπάς και στα ανατολικά του Δνείπερου (Σλαβιάνσκ-Κραματόρσκ-Κονσταντινόβκα. Οι εντάσεις και τα επεισόδια Ρωσίας-ΝΑΤΟ πληθαίνουν, καθώς τα πλήγματα που ανταλλάσσουν Μόσχα και Κίεβο σε στρατηγικές υποδομές (διυλιστήρια, σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής, εργοστάσια UAV) αυξάνουν σε γεωγραφική έκταση και ισχύ, και η προμήθεια αυτού με πυραύλους Tomahawk και αντίστοιχα όπλα από χώρες του ΝΑΤΟ είναι στο τραπέζι. Το Ευρωατλαντικό μπλοκ αποπειράται σοβαρά τον οικονομικό στραγγαλισμό της Ρωσίας, με την ΕΕ να αποφασίζει λήξη των εισαγωγών Ρωσικών υ/α ως το τέλος του 2027, και τις ΗΠΑ να θέτουν κυρώσεις σε Rosneft και Lukoil που υπονομεύουν την εξαγωγή Ρωσικού πετρελαίου σε εναλλακτικές αγορές (Κίνα, Ινδία). H προοπτική άμεσης παύσης των μαχών θολώνει, ενώ η επίτευξη της δε θα ανατρέψει τη σκληρή διαμάχη Δύσης-Ρωσίας, που θα συνοδεύει τις μάλλον ατέρμονες συνομιλίες για τη «λύση» του Ουκρανικού.
Η σχέση ΗΠΑ-ΕΕ περιπλέκεται. Οι δυο συγκλίνουν στην αποτροπή ανόδου της Κίνας στη πιο ισχυρή δύναμη διεθνώς και επιστροφής της Ρωσίας ως Ευρωπαϊκή δύναμη, αλλά αποκλίνουν προς τη θέση τους στη συμμαχία τους και τα μερίδια επιρροής. Η σχέση τους στο εμπόριο, στη διαχείριση διεθνών ζητημάτων, στον επιμερισμό των βαρών ανάσχεσης Κίνας, Ρωσίας κ.α, εκφράζει αυτήν την κατάσταση, ενώ προκύπτει βάσει της ανισόμετρης αλληλεξάρτησης τους εις βάρος της ΕΕ. Παράλληλα η Τουρκία και το Ηνωμένο Βασίλειο ανάγονται σε μεσολαβητές και εξισορροπητές. Δείχνουν πεδία συνεργασίας (Γάζα, Ουκρανία). Εμποδίζουν μία «αυτονόμηση» της ΕΕ και την πλήρη εργαλειοποίηση αυτής από τις ΗΠΑ, ανοίγοντας «χώρο» για τον εαυτό τους (ανάπτυξη Ευρωπαϊκής άμυνας). Οι Ευρωατλαντικές ισορροπίες μεταβάλλονται.
Το θερμόμετρο στα Βαλκάνια ανεβαίνει. Το ΝΑΤΟ πιέζει την Σερβία για την ευρωατλαντική ολοκλήρωση της περιοχής και την παύση της από πύλη ανταγωνιστικής επιρροής στην Ευρώπη. Επιδιώκει την απομάκρυνση της από Κίνα, Ρωσία, το μετριασμό αποσχιστικών τάσεων στη Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας, την αναγνώριση του Κοσόβου. Ως κίνητρο-αντίβαρο στη θέση της Σερβίας στη Κινεζική BRI και στις Ρωσικές εξαγωγές υ/α, της προσφέρει την είσοδο στην ΕΕ και οικονομική συνεργασία. Ως νέο μοχλό πίεσης για τη διάσπαση της στρατιωτικής σχέσης της με τη Ρωσία, αξιοποιεί την ένταση των δεσμών «ασφαλείας» Τουρκίας-Κόσοβου-Αλβανίας, την αγορά Τουρκικών UAV από το Κόσοβο και τη συγκρότηση της συμμαχίας Κόσοβο-Αλβανία-Κροατία. Σε αυτά η Σερβία αντιδρά με τη σύναψη στρατιωτικής σχέσης με την Ουγγαρία, ενώ ελίσσεται δια της συνεργασίας με τη Γερμανία για την αξιοποίηση του Λιθίου στην Κοιλάδα Τζαντάρ. Εξελίξεις αναμένονται.
Πακιστάν και Ινδία επανεξετάζουν επιλογές. Προηγήθηκε ο σύντομος και με ασαφή νικητή πόλεμος τους. Το Ισλαμαμπάντ επιβίωσε ως περιφερειακή δύναμη. Το Δελχί επιβεβαίωσε την πορεία ανόδου του προς το κλαμπ των μεγάλων πλανητικών δυνάμεων. Οι εξελίξεις συνδέονται με τη προθεση των ΗΠΑ να γυρίσουν στη βάση Μπαγκράμ στο Αφγανιστάν (έλεγχος Κίνας), τη θέρμανση της στρατηγικής σχέσης ΗΠΑ-Πακιστάν, το δασμολογικό εκβιασμό της Ινδίας από τις ΗΠΑ για την απαγκίστρωση της από το Ρωσικό πετρέλαιο (αναφορές για επικείμενη μεγάλη εμπορική συμφωνία που θα περιλαμβάνει το θέμα), τις νέες σκιές στη στρατηγική σχέση Κίνας-Πακιστάν (έχει αιχμή τη BRI και το μεταξύ τους οικονομικό διάδρομο), την προσέγγιση Κίνας-Ταλιμπάν και τη διείσδυση της πρώτης σε οδούς και ορυκτά του Αφγανιστάν. Η σύγκρουσηΠακιστάν-Αφγανιστάν, η παύση της και οι διαπραγματεύσεις τους με τη μεσολάβηση Τουρκίας, Κατάρ, η προσέγγιση Κίνας-Ινδίας στο SCO οφείλει να ιδωθεί σε αυτό το φόντο. Συνολικά Ινδία και Πακιστάν εστιάζουν στον ανταγωνισμό για επιρροή στη νότια και κεντρική Ασία, ιδίως στο Κασμίρ, αλλά και στην αποφυγή εμπλοκής σε συγκρούσεις που δε κρίνονται «ζωτικά» συμφέροντα τους και θα υπονόμευαν τη θέση και τις προοπτικές τους στο διεθνές στερέωμα.
Οι ισορροπίες στον Καύκασο αλλάζουν. Η συμφωνία ανοίγματος της οδού Zangezur υπό τις ΗΠΑ, επιτρέπει την επικοινωνία του Ναχιτσεβάν (θύλακας Αζερικής κυριαρχίας) με το κυρίως Αζερμπαϊτζάν, και επακόλουθα την ένωση της Κασπίας με τα Στενά και τη Μεσόγειο, δίχως μεσολάβηση Αρμενικής κυριαρχίας. Η εξέλιξη ακολουθεί την ανακατάληψη του Ναγκόρνο-Καραμπάχ από το Αζερμπαϊτζάν με τη στήριξη Τουρκίας, Ισραήλ, και είναι σε βάρος των συμφερόντων Ρωσίας, Ιράν, ενώ συμβάλλει στη δυναμική ολοκλήρωσης του Οργανισμού Τουρκικών Κρατών, όπου ηγείται η Άγκυρα και μετέχει ως παρατηρητής το ψευδοκράτος. Μία νέα γεωπολιτική εξίσωση διαμορφώνεται στην Κεντρική Ασία.
Το Ιράν πιέζεται αλλά μένει μεγάλη περιφερειακή δύναμη. Οι «δυνάμεις» του έφυγαν από τη Συρία. Στο Λίβανο η Χεσμπολά επιχειρείται να αφοπλιστεί, όντας πολιτικά-στρατιωτικά αποδυναμωμένη. Η κεντρική κυβέρνηση του Ιράκ ενισχύει την κυριαρχία της εις βάρος πολιτοφυλακών του. Ωστόσο το Ιρανικό σύστημα εξουσίας επιβίωσε του 12ήμερου από αέρος πόλεμο με Ισραήλ, ΗΠΑ. Έδειξε σημαντική πυραυλική ισχύ. Διατήρησε πυρηνικές ικανότητες. Η επιρροή του στην πολιτική σκηνή σε Λίβανο και Ιράκ κατευθύνει εξελίξεις. Οι σύμμαχοι Χούθι μένουν κυρίαρχοι στην Υεμένη παρά τις από αέρος επιθέσεις Ισραήλ, ΗΠΑ. Η ισχύς του παραμένει «αγκάθι» για τις ΗΠΑ και τοπικούς συμμάχους τους, δεδομένων των περιφερειακών φιλοδοξιών και των στενών σχέσεων του με Κίνα, Ρωσία.
Ισραήλ, Τουρκία, Σαουδική Αραβία (ΒΣΑ) επιβεβαιώνονται ως πυλώνες στην πολιτική των ΗΠΑ. Το Ισραήλ γίνεται μονάδα κρούσης προς το Ιράν και για τη πειθάρχηση συμμάχων. Το ΒΣΑ και χώρες του Κόλπου, λογίζονται στρατιωτικό προγεφύρωμα και οικονομικό και διπλωματικό στήριγμα. Η Τουρκία αξιοποιείται ως Νατοϊκός βραχίονας στην «άμυνα» της ΕΕ και στη στρατιωτική εξισορρόπηση εχθρών σε Αφρική, δυτική, κεντρική Ασία, ενώ ο εξελισσόμενος αφοπλισμός του PKK της αφαιρεί ένα στρατηγικό βαρίδιο. Ο συντονισμός όλων, η διαχείριση ανταγωνισμών είναι ζητούμενο. Σε αυτή τη κατεύθυνση οι ΗΠΑ δέχονται φιλοδοξίες τους, εργαλειοποιούν αντιθέσεις και αδυναμίες τους, πιέζουν για τη «συμφιλίωση» των τριών δυνάμεων και των αξόνων που μετέχουν/ηγούνται.
Οι σύμμαχοι της Τουρκίας τζιχαντιστές διατηρούν την εύθραυστη εξουσία τους στη Συρία. Ισραήλ-Τουρκία-ΒΣΑ επιχειρούν συνεννόηση για ζώνες επιρροής και την ανοικοδόμηση, υπό την εποπτεία των ΗΠΑ και το βλέμμα της Ρωσίας. Έκφραση των διεργασιών είναι οι διαπραγματεύσεις για τη δομή του κράτους (κεντρικός έλεγχος, ή αποκέντρωση διοίκηση, ή περιφερειακή αυτοκυβέρνηση), τις βάσεις της Ρωσίας κ.α, όπου επίσης μετέχουν η νέα ηγεσία της χώρας και εκπρόσωποι μειονοτήτων, ενώ η εναπομείνασα Ρωσική επιρροή εντάσσεται στο ευρύτερο παζάρι της Μόσχας με τις ΗΠΑ και δυνάμεις της Μέσης Ανατολής. Η χρήση στρατιωτικής ισχύος είναι μέρος της όλης διαδικασίας. Η Συρία είναι σοβαρό πεδίο δοκιμασίας της αρχιτεκτονικής που ωθούν οι ΗΠΑ στην περιοχή.
Το πιο κρίσιμο είναι το Παλαιστινιακό. Η παύση πυρός στη Γάζα ρίχνει την ένταση μεταξύ των εταίρων τους. Οι ΗΠΑ υπόσχονται στο Ισραήλ λήξη της Παλαιστινιακής αντίστασης, έλεγχο της Γάζας, ωθούν στις καλένδες την ίδρυση Παλαιστινιακού κράτους. Ησυχάζουν τον άξονα ΒΣΑ-ΗΑΕ-Αίγυπτος για το ενδεχόμενο προσάρτησης της Δυτικής Όχθης και επέκτασης του Ισραήλ σε περιοχές επιρροής ή και κυριαρχίας του, του δίνουν επιρροή στη Γάζα δια της συμμετοχής στην ανοικοδόμηση-αστυνόμευση. Χρίζουν εγγυητή της «ειρήνης» τον άξονα Κατάρ-Τουρκία, επιφορτίζοντας τον με τον πολιτικό συνετισμό της Χαμάς κ.α. Μία εύθραυστη και δύσκολα υλοποιήσιμη ισορροπία επιδιώκεται για την προώθηση των σχεδίων τους.
Προς ώρας η εντάση μεταξύ Ισραήλ-ΒΣΑ-Τουρκίας είναι ελεγχόμενη και συνυπάρχει με συνεργασίες/συνεννοήσεις. Η συμμαχία όλων με τις ΗΠΑ και ο ανταγωνισμός με το Ιράν για τις ζώνες επιρροής, ιδίως σε Λίβανο, Ιράκ, Συρία, Παλαιστινιακό, αλλά και η διαμάχη τους για επιρροή, ιδίως όπου υποχωρεί το Ιράν, είναι η βάση της κατάστασης. Η επίθεση του Ισραήλ στο έδαφος του Κατάρ όξυνε τη σχέση αυτού με τους άξονες ΒΣΑ, Τουρκίας. Οι τελευταίοι ήρθαν εγγύτερα, διότι εντάθηκε η ανασφάλεια για τις περιφερειακές βλέψεις του πρώτου και τη διάθεσή των ΗΠΑ να τις αποτρέψουν. Μία τάση που έθρεψε η γενοκτονία στη Γάζα, δεδομένης της θέσης του Παλαιστινιακού στα περιφερειακά σχέδια και στην εσωτερική σταθερότητα των μελών αυτών των αξόνων. Καρποί είναι η άνοδος της στρατιωτικής σχέσης Τουρκίας-Αιγύπτου, το αμυντικό σύμφωνο ΒΣΑ-Πακιστάν (φίλος της Τουρκίας). Ωστόσο η επίσημη ή ανεπίσημη συνεργασία του Ισραήλ με ΒΣΑ-ΗΑΕ, ο πετρελαϊκός εφοδιασμός αυτού μέσω Τουρκίας και οι πολιτικοστρατιωτικές συνεννοήσεις τους, οι ενεργειακές συμφωνίες του με την Αίγυπτο, μένουν. Αντίστοιχα Κατάρ-ΗΑΕ επιβραδύνουν τις υπαρκτές διεργασίες για ένα Αραβικό NATO, ενώ η Τουρκία μένει εκτός αυτής της προοπτικής. Η οικονομική σχέση της τελευταίας με ΒΣΑ/ΗΑΕ ανακάμπτει αλλά μένει σε χαμηλή ένταση. Έτσι οι τάσεις και οι δυναμικές είναι ευμετάβλητες, καθώς επιχειρείται η μοιρασιά των υ/α και των ορυκτών και η χάραξη ενεργειακών και εμπορικών οδών στην ευρύτερη περιοχή.
Η Τουρκία αποκτά κρίσιμη επιρροή στη βορειοανατολική Αφρική. Αναπτύσσει δεσμούς σε συνεννόηση με Ιταλία και ΗΠΑ και με τις «αρχές» της ανατολικής Λιβυής και εις βάρος της επιρροής της Ρωσίας, ενώ πρωταγωνιστεί ήδη στη δυτική Λιβυή. Η πώληση όπλων στην κυβέρνηση του Σουδάν επέτρεψε τη προώθηση αυτής στα μέτωπα του εμφυλίου, εις βάρος των Ρωσία, ΗΑΕ και σε όφελος της Αιγύπτου. Η επιτυχής μεσολάβηση μεταξύ Σομαλίας-Αιθιοπίας ακολουθεί την εμβάθυνση δεσμών μαζί τους τα προηγούμενα έτη. Ως αποτέλεσμα η Τουρκία αναπτύσσει ή διευρύνει το στρατιωτικό της αποτύπωμα και αποκτά πρόσβαση σε κρίσιμες υποδομές, σημαντικά ορυκτά, υ/α και στρατηγικά περάσματα σε Μεσόγειο, Ερυθρά Θάλασσα, Κέρας Αφρικής (γραμμή επικοινωνίας Ατλαντικός-Σουέζ-Ινδικός).
Συνοψίζοντας, οι συγκρούσεις και αλλαγές στις ισορροπίες εντείνονται διεθνώς. Κρίσιμα πεδία εξέλιξης τους είναι οι πρώτες ύλες, η παραγωγική ικανότητα, οι οδοί εμπορίου. Η διαμάχη του Ευρωατλαντικού μπλοκ με Ρωσία, Ιράν για το status quo στην Ουκρανία και το γεωπολιτικό προσανατολισμό της Τεχεράνης θα μείνει σε υψηλά επίπεδα. Η ισορροπία εντός του ΝΑΤΟ μεταβάλλεται εις βάρος της ΕΕ, αλλά η συμμαχία συνεχίζει. Η εύρεση πηγών ενέργειας από γεωπολιτικά αποδεκτές περιοχές για την υποκατάσταση των Ρωσικών υ/α στην Ευρώπη, η συνοχή και ενδυνάμωση του ΝΑΤΟ, η αύξηση/σταθεροποίηση εταίρων, επείγει για τη συμμαχία. Η συμπόρευση με Πακιστάν, Ινδία παραμένει κρίσιμος στόχος τόσο για ΗΠΑ-ΕΕ, όσο και για Κίνα-Ρωσία. Η επιρροή ΗΠΑ-ΕΕ σε Βαλκάνια, κεντρική Ασία, Μέση Ανατολή, βορειοανατολική Αφρική ευνοείται από την εστίαση της Κίνας στο πόλεμο εμπορίου-πρώτων υλών, της Ρωσίας στην Ουκρανία, την ορισμένη υποχώρηση του Ιράν, όμως το αποτέλεσμα είναι ανοιχτό παντού. Η επιβεβαίωση της συμμαχίας των πρώτων με Τουρκία-ΒΣΑ-Ισραήλ ενισχύει τις θέσεις της, συμβάλλοντας στην ενιαιοποίηση μίας αρχιτεκτονικής από τα Βαλκάνια ως την Ινδία και από τον Εύξεινο Πόντο και την Κασπία ως το Αφρικανικό Κέρας. Πρόκληση και ευκαιρία για την ευθυγράμμιση αυτών των χωρών με τα σχέδια της είναι οι αντιθέσεις-φιλοδοξίες τους, καθώς οι τελευταίες διευκολύνουν το ΝΑΤΟ στην άσκηση πολιτικής καρότο-μαστίγιο εναντίον τους. Συρία και Παλαιστίνη αναμένονται τα πλέον δύσκολα πεδία σύνθεσης ή/και εξισορρόπησης των ανταγωνιστικών σχεδίων τους. Η Τουρκία είναι κομβική στην εξέλιξη του διεθνούς συσχετισμού και των Ευρωατλαντικών σχεδίων, έχοντας κρίσιμο ρόλο σε όλα τα παρατιθέμενα μέτωπα. Όλα αυτά επιφυλάσσουν μία πιο συγκρουσιακή και ευμετάβλητη διεθνή σκηνή για το επόμενο διάστημα.
Αυτή θέτει νέα δεδομένα στην Αν. Μεσόγειο. Η αξία του φυσικού αερίου της περιοχής και του Λιβυκού πετρελαίου μεγαλώνει για τις διεθνείς αγορές και ιδίως για την ΕΕ. Οι δρόμοι εμπορίου που τη διαπερνούν ή σχεδιάζεται να τη διασχίσουν αναβαθμίζονται, ενώ αυξάνει η ανάγκη εφοδιασμού του δυτικού ημισφαιρίου, ιδίως της ΕΕ, με υ/α και πολύτιμα μέταλλα από Κασπία, Μέση Ανατολή, βορειονατολική Αφρική. Η εμπορική σύνδεση κεντρικής Ασίας-Βαλκανίων-νότιας Ασίας (Πακιστάν, Ινδία) μέσω Μεσογειακών χωρών αφορά όλο και περισσότερο τις ισορροπίες και τη γεωπολιτική κατεύθυνση των περιοχών αυτών. Τα στρατηγικά χερσαία περάσματα και θαλασσιά σημεία πνιγμού που εμπερικλείει ή επιδρά άμεσα η περιοχή, επηρεάζουν περεταίρω το συσχετισμό ισχύος σε κρίσιμα μέτωπα (Ιράν, Ουκρανία). Στο εσωτερικό της περιοχής αυτός μεταβάλλεται υπέρ του Ευρωατλαντικού μπλοκ και των συμμαχικών δομών του. Το αποτέλεσμα είναι η κινητοποίηση των τελευταίων για την ολοκλήρωση της περιοχής ως πολιορκητικού κριού κατά των ανταγωνιστών. Η υπέρβαση αντιθέσεων στο εσωτερικό τους (ΕΕ-ΗΠΑ, Τουρκίας-Ισραήλ-ΒΣΑ, κ.α) αποτελεί αναγκαίο όρο για την τελεσφόρηση της. Η προοπτική κέρδους από μία κοινοπραξία και το μοίρασμα σφαιρών επιρροής ελκύει σε αυτό το δρόμο. Οι ισορροπίες ισχύος θέτουν διαχρονικά το πλαίσιο τέτοιων παζαριών. Η Τουρκία κατέρχεται σαφέστατα ενισχυμένη σε αυτά. Τα διάφορα όμως, σχετιζόμενα με τα παζάρια, μέτωπα παραμένουν ανοιχτά, ενώ Ιράν, Ρωσία, Κίνα διατηρούν κρίσιμες ικανότητες παρέμβασης. Οι ισορροπίες αλλάζουν. Σε αυτό το φόντο η επιδίωξη συμβιβασμών είναι μία αβέβαιη και επικίνδυνη υπόθεση και τα όποια αποτελέσματα της θα είναι προσωρινά και εύθραυστα.
*Ο Γιάννης Χουβαρδάς είναι Διεθνολόγος-Πολιτικός Επιστήμονας
ΠΗΓΗ: militaire.gr
