Καθηγητής Οικονομικών Επιστημών στο ΑΠΘ, ο Δημήτρης Μάρδας παρουσιάζει την πραγματική κατάσταση της οικονομίας, μακριά από τους κυβερνητικούς πανηγυρισμούς.
Πρώην αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών και υφυπουργός Εξωτερικών σε δύσκολες πολιτικές περιόδους, εξηγεί ότι δεν υπάρχουν δυνατότητες παροχών και ότι «η προβλεπόμενη στασιμότητα της οικονομίας είναι ίσως η αιτία της φημολογούμενης απόδρασης του πρωθυπουργού».
Τα μηνύματα από την αγορά δεν μοιάζουν αισιόδοξα, αντίθετα με τις κυβερνητικές δηλώσεις. Που βρίσκεται η αλήθεια και γιατί;
Ο ενθουσιασμός υπουργών ή του ίδιου του πρωθυπουργού, υπερκαλύπτεται συχνά από τα πραγματικά δεδομένα και τις μη ευοίωνες εξελίξεις της οικονομίας. Η αλήθεια φαίνεται και στις «Εισηγήσεις του Υπουργού Οικονομικών για τον Κρατικό Προϋπολογισμό». Αν θεωρήσουμε παραδείγματος χάρη ότι κινητήρια δύναμη της αγοράς είναι οι επενδύσεις ευκολά διαπιστώνεται και από τις εν λόγω Εισηγήσεις ότι αυτές δεν καταγράφουν τη δυναμική που προβλέπεται.
Ειδικότερα, οι προβλέψεις από το 2022 για αύξηση των επενδύσεων ήταν περίπου οι διπλάσιες από αυτές που τελικά επιβεβαιώνονται. Έτσι, το 2022 προβλεπόταν αύξηση των επενδύσεων κατά 21,9% ενώ το τελικό αποτέλεσμα ανερχόταν μόνο στο 10%! Το 2023 τα αντίστοιχα ποσοστά ήταν 15,5% και 7,1%!
Οι εξέλιξη αυτή σε συνδυασμό με τις εξαγωγές δεν οδηγεί σε μια σημαντική επέκταση της εγχώριας παραγωγής, με συνέπεια να έχουμε ρυθμούς ανάπτυξης της τάξης του 2%-2,5% όταν για να καλύψουμε το κενό που μας χωρίζει με τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ χρειαζόμαστε ρυθμούς ανάπτυξης του 5% και άνω.
Ως ατμομηχανή της οικονομικής μεγέθυνσης βέβαια πρέπει να είναι τα δυο ανωτέρω μεγέθη και όχι η ιδιωτική κατανάλωση. Να σημειωθεί ότι ο ρυθμός ανάπτυξης στο άμεσο μέλλον εκτιμάται ότι θα είναι και κάτω του 2% και πολύ κοντά στο 1%. Ήδη για φέτος οι αισιόδοξες προβλέψεις για αύξηση του ΑΕΠ ανατρέπονται από τις πραγματικές εξελίξεις.
Μπορούμε να που πούμε ότι η αποβιομηχάνιση της χώρας έχει πάρει μορφή λαίλαπας;
Το επενδυτικό κενό της Ελλάδας στο χώρο των ιδιωτικών επενδύσεων ανέρχεται σε 70-80 δις ευρώ ενώ των δημοσίων σε 30-40 δις ευρώ. Η απουσία επενδύσεων αντανακλάται κυρίως στη βιομηχανία που αντιπροσωπεύει, κατά τις δηλώσεις του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ, μόνο το 14% του ΑΕΠ, όταν στην Τουρκία το αντίστοιχο ποσοστό είναι το 33% και στις χώρες της ΕΕ του ιδίου οικονομικού μεγέθους της Ελλάδας άνω του 23%.
Στο πλαίσιο αυτό της επενδυτικής άπνοιας στη βιομηχανία και γενικά στη μεταποίηση, η αποβιομηχάνιση της χώρας καλά κρατεί έχοντας πάρει πράγματι μορφή λαίλαπας. Έξι νέα λουκέτα το 2024 (Γιούλα, Sonoco, Βαρβαρέσος, Τσάνταλης, Σύρμα, Firatex), έρχονται να συμπληρώσουν την έξοδο από το 2020 κάποιων άλλων πολυεθνικών και μη όπως της Frigoglass, Schneider Electric, Pipelife, Crown Hellas, ΔΕΛΤΑ, Reckitt Benckiser, Tupperware, ΕΒΙΕΝ.
Η κυβέρνηση αναφέρεται συχνά στις ξένες επενδύσεις που φτάνουν στη χώρα.
Ως προς τις ξένες επενδύσεις, εδώ συγχέονται αρχικά κάποιοι ορισμοί. Ξένη Άμεση Επένδυση σημαίνει ότι ο επενδυτής που θα αγοράσει ένα μεγάλο ποσοστό του κεφαλαίου μιας εταιρίας, αναλαμβάνει και το μάνατζμεντ της εταιρίας. Οι αγορές ακινήτων δεν είναι Ξένες Άμεσες Επενδύσεις, ούτε καν επενδύσεις, αλλά απλές εισροές κεφαλαίων με ασήμαντο πολλαπλασιαστή, αλλά σημαντική συμμετοχή στα εισερχόμενα κεφάλια.
Αναλυτικότερα, οι χρηματοπιστωτικές και ασφαλιστικές δραστηριότητες μαζί με τις αγορές των ακινήτων έχουν την μερίδα του λέοντος κατέχοντας οι πρώτες το 30% και οι δεύτερες το 27% των ξένων κεφαλαίων που έρχονται στη χώρα. Αντίθετα η βιομηχανία και ο τουρισμός αντιπροσωπεύουν μόνο το 5% και 3% του συνόλου αντίστοιχα. Κακώς αυτές οι εισροές του κεφαλαίου για αγορές ακινήτων ή για επενδύσεις χαρτοφυλακίου χαρακτηρίζονται ως Ξένες Άμεσες Επενδύσεις.
Το Εμπορικό Ισοζύγιο και το έλλειμμά του ειδικότερα επιδεινώνεται. Πρέπει να ανησυχούμε;
Το Εμπορικό Ισοζύγιο μας επιδεινώνεται με πρωτοφανείς ρυθμούς από το 2020, παρουσιάζοντας βέβαια κάποιες μικροδιακυμάνσεις διαχρονικά. Κατά το πρώτο επτάμηνο λόγου χάριν του 2024 οι εξαγωγές ανήλθαν σε 29,9 δις ευρώ όταν το 2023 το αντίστοιχο ποσό ήταν 30,4 δις. ευρώ. Από την άλλη οι εισαγωγές αυξήθηκαν κατά ένα περίπου δις ευρώ ανερχόμενες στα 49,3 δις ευρώ. Το εμπορικό έλλειμμα εκτινάχθηκε στα 19,3 ευρώ, γύρω στα 10% του ΑΕΠ, από τα 17,6 δις ευρώ του επτάμηνου του 2023.
Έχουμε λοιπόν μια ανησυχητική εξέλιξη από το 2020 που αποσιωπάται από την κυβέρνηση, επηρεάζοντας αρνητικά το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, κάτι που επισημαίνεται από τον οίκο Moody’s εδώ και καιρό!
Ορισμένοι σύνδεσαν το υψηλό έλλειμμα του Εμπορικού Ισοζυγίου με τη δυναμική των επενδύσεων, τονίζοντας ότι οι τελευταίες, μέσω των αναγκών που προκαλούνται σε μηχανολογικό εξοπλισμό και σε οτιδήποτε σχετικό, οδήγησαν στην εκτίναξη του ελλείμματος αυτού.
Αυτή η εκτίμηση όμως δεν επαληθεύεται. Αποδεικνύεται λοιπόν από την αναλυτική παρουσίαση των εισαγωγών τη περιόδου 2020-23 ότι ιδιαίτερη μεγάλη αύξηση και βαρύτητα στις εισαγωγές κατέχουν τα καταναλωτικά και ενδιάμεσα προϊόντα και όχι όσα συνδέονται με την επενδυτική δραστηριότητα.
Τι επιπτώσεις έχουν όλα σε πολιτικό επίπεδο, αφού φαίνεται να περιορίζονται τα περιθώρια κυβερνητικών παροχών;
Ο ρυθμός ανάπτυξης βασίζεται στην ιδιωτική κυρίως κατανάλωση περισσότερο παρά στις εξαγωγές και τις επενδύσεις. Οι ιδιωτική κατανάλωση μέσω της αύξησης και των εισαγωγών συμβάλλει στην επιδείνωση του εμπορικού ισοζυγίου μέσω των εισαγωγών καταναλωτικών προϊόντων, όπως προανέφερα.
Από την άλλη, τα πρωτογενή πλεονάσματα του κρατικού προϋπολογισμού δεν είναι ικανά για να οδηγήσουν στη μείωση του χρέους μας μέσω των δικών μας δυνάμεων. Οπότε ο δανεισμός μας καλά κρατεί. Και στο θέμα αυτό δεν έχουμε δει ακόμη τα χειρότερα. Και αυτά θα έρθουν το 2026, όπου το τσουνάμι αποπληρωμών παλαιότερων δανείων που έρχεται είναι θεόρατο αγγίζοντας τα 13 δις ευρώ. Αυτό, μετά από κάποιες διακυμάνσεις τα επόμενα χρόνια κορυφώνεται το 2033 σε 17,5 δις ευρώ!.
Με όλα τα προαναφερθέντα και σε συνδυασμό με τη στρεβλή ανάπτυξη της εγχώριας οικονομίας, που αντανακλάται στην «μονοκαλλιέργεια» του τουρισμού, οι δυνατότητες παροχών ηχούν ως οπτασία που δεν πιάνεται. Και ο λόγος αυτός, όπως και η προβλεπόμενη στασιμότητα της οικονομίας είναι ίσως η αιτία της φημολογούμενης απόδρασης του νυν πρωθυπουργού από τη θέση που κατέχει και της τοποθέτησής του σε υψηλόβαθμη θέση σε διεθνή οργανισμό όπως στο ΝΑΤΟ ως ακούγεται. Για να κλείνω, φοβάμαι ότι μπορεί το 2033, αν όχι πιο πριν, να ξαναζήσουμε ένα νέο 2014-15, αν και το απεύχομαι!
ΠΗΓΗ:tvxs.gr
ΦΩΤΟ: eurokinissi
