Η 15η Φεβρουαρίου ήταν πραγματικά μια σπουδαία ημέρα για την Γ’ Ελληνική Δημοκρατία – χρειάστηκαν δεκαετίες σκληρών αγώνων της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας για να κατοχυρώσει η Ελλάδα την ισότητα στον γάμο και την τεκνοθεσία για όλους τους πολίτες της. Ακριβώς τέσσερις μήνες μετά, στις 15 Ιουνίου, το Athens Pride επιστρέφει στην πλατεία Συντάγματος, ενώ χιλιάδες πολίτες και πάλι αναμένεται να πλημμυρίσουν την πρωτεύουσα στη μεγάλη Πορεία Υπερηφάνειας, Διεκδίκησης, Ορατότητας και Μνήμης.
Κυκλοφοριακές ρυθμίσεις θα εφαρμοστούν σήμερα στο κέντρο της Αθήνας λόγω εκδηλώσεων στο πλαίσιο του φεστιβάλ «Athens Pride 2024».
Ειδικότερα από τις 17:00 έως το τέλος των εκδηλώσεων θα πραγματοποιηθεί προσωρινή και σταδιακή διακοπή της κυκλοφορίας των οχημάτων, καθώς και απαγόρευση της στάσης και στάθμευσης αυτών, στις παρακάτω οδούς:
– Όθωνος, καθ’ όλο το μήκος της.
– Φιλελλήνων, καθ’ όλο το μήκος της και στις καθέτους αυτής έως την πρώτη παράλληλη οδό.
– Λ. Αμαλίας, καθ’ όλο το μήκος της και στις καθέτους αυτής έως την πρώτη παράλληλη οδό.
– Λ. Συγγρού, στο τμήμα αυτής από την οδό Αθ. Διάκου έως την οδό Διονυσίου Αεροπαγίτου.
– Πανεπιστημίου, καθ’ όλο το μήκος της και στις καθέτους αυτής έως την πρώτη παράλληλη οδό.
– Σταδίου, καθ’ όλο το μήκος της και στις καθέτους αυτής έως την πρώτη παράλληλη οδό.
– Λ. Βασ. Σοφίας, στο τμήμα αυτής από την οδό Σέκερη έως τη Λ. Αμαλίας.
Η ΕΛΑΣ απευθύνει έκκληση στους οδηγούς των οχημάτων, για την ασφαλέστερη διεξαγωγή του αγώνα και την αποτροπή πρόκλησης πρόσθετων κυκλοφοριακών προβλημάτων, να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί κατά την κίνησή τους στην παραπάνω διαδρομή και να ακολουθούν τις υποδείξεις των τροχονόμων, που θα βρίσκονται κατά μήκος αυτής.
Η ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα κατεβαίνει στον δρόμο με κεντρικό σύνθημα «Ενας νόμος δεν αρκεί» για να μας θυμίσει πως, παρά την υπερψήφιση του Ν.4089/2024, υπάρχουν πολλά ακόμα που χρωστάει η ελληνική πολιτεία τόσο σε επίπεδο νομοθεσίας όσο και δημόσιων πολιτικών ώστε να αρθούν όλα τα εμπόδια που τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα αντιμετωπίζουν θεσμικά, συστημικά, στη δημόσια σφαίρα και την καθημερινότητα. Αρκεί να δει κανείς τα στοιχεία από μια σειρά έρευνες που έχουν δει το φως της δημοσιότητας για να καταλάβει πόσο καίριο είναι το σύνθημα, αλλά και πόσα ακόμα οφείλει να κάνει η χώρα μας άμεσα ώστε να ζουν σε συνθήκη ισοπολιτείας όλοι οι πολίτες της.
Η τελευταία έρευνα του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε. (FRA) βασίστηκε στις απαντήσεις περισσότερων από 100.000 ΛΟΑΤΚΙ ατόμων σε όλη την Ευρώπη – ανάμεσά τους και άτομα από την Ελλάδα. Η έκθεση με τίτλο «LGBTIQ equality at a crossroads: progress and challenges» αποτυπώνει με ενάργεια την καθημερινότητα των ΛΟΑΤΚΙ στη χώρα μας. Εντελώς ενδεικτικά αναφέρουμε:
● 63% αποφεύγουν συχνά ή και πάντα να κρατούν το χέρι του συντρόφου τους – στην Ε.Ε. των 27 αυτό το ποσοστό είναι 53%
● 36% αποφεύγουν συχνά ή και πάντα συγκεκριμένες περιοχές υπό τον φόβο επιθέσεων – 29% είναι το αντίστοιχο ευρωπαϊκό ποσοστό
● 35% είναι αρκετά ή και πλήρως ανοιχτά ΛΟΑΤΚΙ – 51% στην Ε.Ε. των 27
● 13% των ερωτωμένων στην Ελλάδα δέχτηκαν επίθεση κατά τα 5 προηγούμενα της έρευνας χρόνια – 13% και στην Ε.Ε.
● 54% παρενοχλήθηκαν τον χρόνο πριν από τη διεξαγωγή της έρευνας – ακριβώς ίδιο είναι και το ποσοστό στην Ε.Ε. των 27
● 39% ισχυρίζονται ότι η βία κατά τον ΛΟΑΤΚΙ αυξήθηκε – το αντίστοιχο ποσοστό στην Ε.Ε. είναι 59%.
Η ILGA-Europe είναι μια ανεξάρτητη, διεθνής μη κυβερνητική οργάνωση-ομπρέλα που ενώνει πάνω από 700 οργανώσεις και κάθε χρόνο δημοσιεύει τον Χάρτη του Ουράνιου Τόξου, όπου ανάλογα με το σκορ της σε μια σειρά από δείκτες η κάθε χώρα κατατάσσεται – για το 2023 λοιπόν η Ελλάδα βρέθηκε στην 6η θέση, ανάμεσα σε 49 ευρωπαϊκές χώρες, ανεβαίνοντας μία θέση, με βαθμολογία 70,77%, σε αντίθεση με πέρσι που βρισκόταν στο 57%. Στις θετικές αλλαγές υπογραμμίζονται η προώθηση των ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιωμάτων και η επιβεβαίωση της θεσμοθέτησης της ισότητας στον γάμο (ο χάρτης αφορά την περίοδο πριν από την ψήφιση του νόμου).
Εν τέλει, η ισότητα στον γάμο θεσμοθετήθηκε παρά τις σφοδρές αντιδράσεις της Ακροδεξιάς και μέρους της Ιεραρχίας της Εκκλησίας – έτσι η Ελλάδα έγινε το πρώτο κράτος με ορθόδοξους χριστιανούς όπου κατέκτησε αυτό το δικαίωμα η ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα. Ανάμεσα σε πολλές σοβαρές επισημάνσεις, η οργάνωση υπογραμμίζει πως «σύμφωνα με τα ευρήματα, η ρητορική μίσους από πολιτικούς και θρησκευτικούς ηγέτες αποτελεί σοβαρό πρόβλημα, ιδίως κατά την περίοδο των εθνικών εκλογών του Ιουνίου, με τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., Στέφανο Κασσελάκη, να έχει γίνει στόχος ομοφοβικών επιθέσεων». Αλλωστε και η Διεθνής Αμνηστία στην ετήσια έκθεσή της εκφράζει την ανησυχία που της προκάλεσε «ο υποτιμητικός και επιζήμιος λόγος εις βάρος των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων που εκφράστηκε στους χώρους της πολιτικής και των μέσων ενημέρωσης κατά τη διάρκεια του έτους» (2023).
Η ομοφοβική και τρανσφοβική ρητορική ωστόσο δεν είναι μονάχα δηλητηριώδεις λέξεις που εκτοξεύονται, αλλά κι ένας καταλύτης για επιθετικές πράξεις. Σύμφωνα με τη 12η Ετήσια Εκθεση του Δικτύου Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας, την περίοδο Ιανουαρίου-Δεκεμβρίου 2023, το Δίκτυο κατέγραψε, μέσω συνεντεύξεων με τα θύματα, 158 περιστατικά (υπερδιπλάσια δηλαδή κρούσματα σε σχέση με το 2022), στα 61 στοχοποιήθηκαν ΛΟΑΤKI+ άτομα. Σε 112 περιστατικά τα θύματα ήταν άνδρες, μεταξύ αυτών και τρανς άνδρες, σε 32 περιστατικά ήταν γυναίκες, μεταξύ αυτών και τρανς γυναίκες, σε τέσσερα περιστατικά τα θύματα αυτοπροσδιορίζονται ως μη δυαδικά άτομα, σε ένα περιστατικό το θύμα αυτοπροσδιορίζεται ως gender queer και σε ένα ακόμη το θύμα αυτοπροσδιορίζεται ως gender fluid.
Αλλά και ο υπερατλαντικός προσφιλής σύμμαχος δεν αφήνει στο απυρόβλητο την κυβέρνηση Μητσοτάκη. Στην ετήσια έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για την κατάσταση που επικρατεί στη χώρα μας σημειώνεται ότι υπάρχουν αξιόπιστες αναφορές για «σκληρή, απάνθρωπη ή υποτιμητική μεταχείριση ή τιμωρία κρατουμένων, μεταναστών και αιτούντων άσυλο από τις αρχές», για «εγκλήματα που αφορούν τη στόχευση μελών φυλετικών ή εθνικών μειονοτήτων», για «εγκλήματα που αφορούν βία ή απειλές βίας κατά λεσβιών, γκέι, διεμφυλικών, τρανς, queer ή intersex ατόμων».
Ενας νόμος δεν αρκεί – κι όποιος δεν το βλέπει ή τον επικαλείται ως άλλοθι βάζει στους 90 βαθμούς το ωραίο του (ροζ) πλυντήριο.
Η Λιθουανία έχει πολύ δρόμο να διανύσει
Πώς είναι η ζωή για τους ΛΟΑΤΚΙ πολίτες στην άλλη άκρη της Ευρώπης; Οι συνάδελφοι του Delfi μάς μεταφέρουν στη Λιθουανία, η οποία πέρυσι ανέβηκε από την 36η θέση στην 35η στους δείκτες της ILGA-Europe, πρόκειται για την πρώτη βελτίωση σε πέντε χρόνια.
«Παντού γύρω μας, ακόμη και στα γειτονικά κράτη της Βαλτικής, έχουν σημειωθεί σταθερές νομικές βελτιώσεις στη ζωή των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων, αλλά στη Λιθουανία υπήρχε στασιμότητα. Ωστόσο, οι μεθοδολογικές κατευθυντήριες γραμμές για την προδικαστική διερεύνηση των εγκλημάτων μίσους και της ρητορικής μίσους, που εγκρίθηκαν από τον γενικό εισαγγελέα, μας έβγαλαν από τον λήθαργο. Οι κατευθυντήριες γραμμές ορίζουν σαφώς τον σεξουαλικό προσανατολισμό, την ταυτότητα φύλου και την έκφραση φύλου ως χαρακτηριστικά που προστατεύονται από τα εγκλήματα μίσους.
»Από την άλλη πλευρά, ενώ οι γείτονές μας, οι Λετονοί, έχουν νόμο για τα σύμφωνα συμβίωσης και οι Εσθονοί έχουν ακόμη και γάμο μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου, στη Λιθουανία, ακόμη και η συζήτηση για το θέμα προκαλεί θυελλώδεις αντιδράσεις.
»Η Μάλτα βρίσκεται στην κορυφή του δείκτη Rainbow Index εδώ και πολλά χρόνια με βαθμολογία 88%, ακολουθούμενη από την Ισλανδία, το Βέλγιο και την Ισπανία. Οπως είναι φυσικό, η Ρωσία, το Αζερμπαϊτζάν, η Τουρκία, η Αρμενία και η Λευκορωσία βρίσκονται στις χαμηλότερες θέσεις. “Υπό αυτή την έννοια, είμαστε πολύ πιο κοντά στη Ρωσία από ό,τι στις χώρες της Δυτικής Ευρώπης”, δήλωσε η Ieva Laugalytė, εκπρόσωπος του Γραφείου του Διαμεσολαβητή για τις Ισες Ευκαιρίες».
Οι επιθέσεις μίσους συνεχίζονται
Το 2023 συμπληρώθηκαν 45 χρόνια από τότε που η ομοφυλοφιλία έπαψε να θεωρείται έγκλημα στην Ισπανία. Το άρθρο 14 του ισπανικού Συντάγματος διακηρύσσει το δικαίωμα στην ίση μεταχείριση και τη μη διάκριση λόγω γέννησης, φυλής, φύλου, θρησκείας, γνώμης ή οποιασδήποτε άλλης προσωπικής ή κοινωνικής κατάστασης ή περίστασης.
Το 2005, η Ισπανία έγινε μία από τις πρώτες ευρωπαϊκές χώρες που νομιμοποίησαν τον γάμο μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου – ωστόσο υπάρχει ακόμη πολύς δρόμος να διανυθεί.
Σύμφωνα με έρευνα του 2023, μέσα σε 5 χρόνια 283.000-325.000 ΛΟΑΤΚΙ έπεσαν θύματα επιθέσεων, ενώ, όπως υπογραμμίζει ο Ignacio Paredero, γραμματέας της Ισπανικής Ομοσπονδίας LGTBI+, καταγγέλλεται κατά μέσο όρο το 20% των επιθέσεων μίσους.
Τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα της Βουλγαρίας σε νομικό κενό
Η Βουλγαρία όχι μόνο δεν σημειώνει πρόοδο όσον αφορά τη διασφάλιση των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων, αλλά τα περιορίζει ακόμη περισσότερο. Αυτό προκύπτει και από τον Χάρτη του Ουράνιου Τόξου, τον οποίο καταρτίζει κάθε χρόνο η ILGA-Europe, όπου η Βουλγαρία κατατάσσεται στην 38η θέση μεταξύ 41 χωρών όσον αφορά την πρόοδο και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων. Η χώρα με βαθμολογία 23,22% (με μέσο όρο της Ε.Ε. 50,61%) είναι το τρίτο κράτος-μέλος της Ε.Ε. με τις χειρότερες επιδόσεις, ακολουθούμενη από τη Ρουμανία και την Πολωνία.
Η ανδρική ομοφυλοφιλία αποτελούσε έγκλημα από το 1896 μέχρι και το 1968 και τιμωρούνταν με ποινή φυλάκισης από 6 μήνες έως και 3 χρόνια για όποιον ήταν άνω των 16 ετών. Σήμερα η ομοφυλοφιλία δεν είναι παράνομη, αλλά τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα ζουν σε ένα νομικό κενό: δεν υπάρχει δυνατότητα γάμου και νομικής αναγνώρισης των στενών σχέσεων ζευγαριών. «Τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα στη Βουλγαρία στερούνται περισσότερα από 300 δικαιώματα λόγω της έλλειψης δυνατότητας νομικής καταχώρισης των σχέσεών τους – ιατρικά, κληρονομικά και φορολογικά-ασφαλιστικά δικαιώματα», δήλωσε στο Mediapool η Denitsa Ljubenova, πρόεδρος και διευθύντρια του νομικού προγράμματος της οργάνωσης «Action», η οποία αγωνίζεται για τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ.
Τα ομόφυλα ζευγάρια δεν έχουν γονικά δικαιώματα. Η υπόθεση που έγινε γνωστή ως «Baby Sarah» έφερε στο φως αυτό το πρόβλημα. Η μικρή Σάρα γεννήθηκε το 2019 και έχει δύο μητέρες, μία από τη Μεγάλη Βρετανία -την Τζέιν- και μία από τη Βουλγαρία – την Καλίνα.
Στη ζωή της Σάρα εμπλέκονται τρία κράτη που αρνούνται να της εκδώσουν έγγραφο ταυτότητας. Το παιδί ζει στην Ισπανία, αλλά οι αρχές δεν του δίνουν έγγραφα ταυτότητας επειδή οι γονείς δεν είναι πολίτες της χώρας. Η Βρετανία αρνείται επειδή η Σάρα δεν έχει γεννηθεί στο έδαφος της χώρας. Η Βουλγαρία αρνείται επίσης επειδή το πιστοποιητικό γέννησης της Σάρα αναφέρει δύο γυναίκες ως γονείς.
Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ενωσης το 2021 αποφάσισε πως η Βουλγαρία υποχρεούται να εκδώσει διαβατήριο, αλλά η χώρα δεν έχει ακόμη εφαρμόσει την απόφαση. «Εχουμε υποβάλει 7 καταγγελίες στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Ε.Κ.) για παραβίαση της νομοθεσίας της Ε.Ε. Αναμένουμε ότι η ποινική διαδικασία κατά της Βουλγαρίας θα κινηθεί εντός του τρέχοντος ημερολογιακού έτους», δήλωσε η Ljubenova.
«Η τρανς κοινότητα έχει υποφέρει περισσότερο τον τελευταίο ενάμιση χρόνο στη Βουλγαρία. Το Ανώτατο Δικαστήριο έκλεισε τον δρόμο για τα τρανσέξουαλ άτομα να αλλάξουν τον δείκτη φύλου τους στα έγγραφα ταυτότητάς τους. Αυτό αφήνει μια μεγάλη ομάδα ανθρώπων χωρίς το δικαίωμα στον αυτοπροσδιορισμό. Αυτό συνεπάγεται την αδυναμία πρόσβασης σε ιατρική περίθαλψη. Δεν μπορούν να επαληθεύσουν την ταυτότητά τους επειδή η εμφάνισή τους δεν ταιριάζει με το φύλο που αναγράφεται στα προσωπικά τους έγγραφα. Αυτό αποτελεί επίσης πρόβλημα για την πρόσβαση στην αγορά εργασίας και τα ταξίδια εκτός της χώρας», εξηγεί η Denitsa Ljubenova.
*Πληροφορίες από efsyn.gr – documentonews.gr
Φωτο: EUROKINISSI
