Το ελληνόφωνο ραπ σουξέ «Δεν κάνω διακοπές» των Going Through από το μακρινό 2009 θα τραγουδάνε φέτος, θέλοντας και μη, όλο και περισσότεροι κάτοικοι της Ελλάδας που βλέπουν τις καλοκαιρινές αποδράσεις σε τουριστικούς προορισμούς μόνο ως εικόνα στις ειδήσεις. Για τον έναν στους δύο μισθωτούς που ζει με λιγότερα από 800 ευρώ τον μήνα, ποσό που μετά βίας καλύπτει το κόστος των ακτοπλοϊκών εισιτηρίων για τετραμελή οικογένεια σε νησί των Κυκλάδων, ακόμα και μία εβδομάδα διακοπών στο Αιγαίο είναι άπιαστο όνειρο.
Οι εναλλακτικές επιλογές για μετακινήσεις στην ηπειρωτική χώρα μπορεί να είναι συγκριτικά πιο οικονομικές, όμως και εκεί οι τιμές είναι απαγορευτικές για το μέσο νοικοκυριό, εφόσον περιλαμβάνουν διαμονή σε τουριστικό κατάλυμα, εξόδους για γεύμα και μπάνια σε οργανωμένη παραλία.
Για παράδειγμα μία εβδομάδα στην Πάργα σε δίκλινο δωμάτιο με τρίτο κρεβάτι για ανήλικο παιδί ξεκινάει από περίπου 800 ευρώ την πρώτη εβδομάδα του Αυγούστου -σύμφωνα με στοιχεία από δημοφιλή ιστοσελίδα ηλεκτρονικών κρατήσεων-, ενώ οι διαθεσιμότητες είναι ήδη εξαιρετικά περιορισμένες, λιγότερο από 20%, και μειώνονται μέρα με τη μέρα. Αν προσθέσει κανείς το κόστος μετακίνησης, 220 ευρώ με διόδια, ο ένας μισθός έχει εξανεμιστεί πριν καν πατήσεις το πόδι σου χωρίς να φας, να κάνεις μπάνιο ή να μετακινηθείς οπουδήποτε.
Η κυβέρνηση ποντάρει στην ανάκαμψη του τουρισμού, που σύμφωνα με στελέχη του τουριστικού κλάδου ενδέχεται να αγγίξει ή και να ξεπεράσει τα έσοδα του 2019 (18,2 δισ. ευρώ), αν και σε αυτό πρέπει να υπολογίσουμε και τις πληθωριστικές αυξήσεις. Την αισιοδοξία για αυξημένες ταξιδιωτικές αφίξεις και εισπράξεις μετριάζει η αύξηση του λειτουργικού κόστους για τα ξενοδοχεία κατά 25-30% σύμφωνα με εκτιμήσεις της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων. Tην ίδια στιγμή οι ξενοδόχοι διαμαρτύρονται ότι οι μεγάλοι tour operators τούς έχουν «παγιδεύσει» σε συμβόλαια με τιμές του 2019 χωρίς δυνατότητα αναθεώρησης ενώ, όπως δήλωσε η αντιπρόεδρος του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος, Χριστίνα Τετράδη, τα ξενοδοχεία που λειτουργούν με μεμονωμένους πελάτες και όχι με «πακέτα» είναι μόλις 50.
Αν δεχτούμε τα επιχειρήματα των ξενοδόχων, ότι ναι μεν οι ξένοι τουρίστες κάνουν εδώ διακοπές με τιμές 2019, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είναι ακριβότερα τα καταλύματα για τους Ελληνες, πρέπει να εξηγηθεί το παράδοξο φαινόμενο της αύξησης των τιμών καταλυμάτων σε ποσοστά που ξεκινάνε από 20% και ενίοτε ξεπερνάνε το 50% σε σύγκριση με το 2019.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τον Μάιο, ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή στην κατηγορία Ξενοδοχεία-Πανδοχεία-Μοτέλ αυξήθηκε κατά 22,2% σε σύγκριση με πέρσι. Ωστόσο τα επί μέρους στοιχεία δείχνουν ακόμα πιο υψηλές τιμές. Για παράδειγμα, σύμφωνα με στοιχεία τoυ Ινστιτούτου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων – ΙΝSETE, η μέση τιμή ανά διανυκτέρευση σε τετράστερο ξενοδοχείο της Περιφέρειας Νότιου Αιγαίου τον Αύγουστο του 2019 ήταν 248 ευρώ. Φέτος μια ενδεικτική τιμή διανυκτέρευσης σε τετράστερο ξενοδοχείο της Ρόδου ξεκινά από τα 320-330 ευρώ (αύξηση που ισοδυναμεί με 30%) και φτάνει τα 500 ευρώ, ενώ για τις περισσότερες ημέρες του Αυγούστου δεν υπάρχει καν διαθεσιμότητα.
Αντίστοιχες ή ακόμα υψηλότερες είναι οι αυξήσεις στα καταλύματα στην ηπειρωτική Ελλάδα. Οταν για παράδειγμα τον Αύγουστο του 2019 η διανυκτέρευση σε ξενοδοχείο τριών αστέρων στην Πελοπόννησο κόστιζε κατά μέσο όρο 93 ευρώ, πάντα σύμφωνα με τα στοιχεία του ΙΝSETE, φέτος μια πρόχειρη αναζήτηση σε πλατφόρμα σύγκρισης τιμών ανακαλύπτει «προσφορά» για διανυκτέρευση από 140 ευρώ σε ξενοδοχείο τριών αστέρων στη Μεσσηνία, αύξηση πάνω από 50%.
Πιο συγκρατημένες, κοντά στα επίπεδα του 2019, φαίνεται πως είναι οι τιμές σε νησιά του Ιονίου. Για παράδειγμα φέτος η διανυκτέρευση σε ξενοδοχείο τριών αστέρων στη Λευκάδα τον Αύγουστο ξεκινά από 100-120 ευρώ, όταν ο μέσος όρος για το 2019 ήταν 113 ευρώ, ενώ παρόμοιες είναι οι τιμές και στη Ζάκυνθο.
Αν στα καταλύματα υπάρχουν κάποιες δυνατότητες φέτος για οικονομικές επιλογές, πάντα με έγκαιρο και κοπιαστικό ψάξιμο και σε προορισμούς «εκτός του χάρτη», δεν ισχύει το ίδιο για τις μετακινήσεις. Οπως αποκάλυψε πρόσφατο ρεπορτάζ της Χριστίνας Παπασταθοπούλου στην «Εφ.Συν.» (24/6 «Δεν έχει πλοίο για σε…»), μόνο τα ακτοπλοϊκά εισιτήρια έχουν ακριβύνει φέτος αθροιστικά από 25-30% σε διαδοχικές ανατιμήσεις, ενώ οι αυξήσεις αναμένονται να αγγίξουν το 40% αν υπολογιστεί το νέο κύμα ανατιμήσεων που σχεδιάζουν οι ακτοπλοϊκές από 1ης Ιουλίου. Οι αυξήσεις στις τιμές της βενζίνης κυμαίνονται ήδη μεσοσταθμικά στο 45% (από 1,65 ευρώ το λίτρο η αμόλυβδη τον Ιούνιο του 2021, στα 2,4 φέτος, ενώ στα Δωδεκάνησα ξεπερνάει τα 2,5 ευρώ και στις Κυκλάδες αγγίζει τα 2,7 ευρώ το λίτρο).
Η αύξηση του κόστους για τα έξοδα εστίασης και το μπάνιο σε οργανωμένες πλαζ είναι δύσκολο να υπολογιστεί με ακρίβεια, καθώς μεσοσταθμικά μεν η ΕΛΣΤΑΤ δείχνει αύξηση 4,1% στην κατηγορία Εστιατόρια-Καφέ-Ζαχαροπλαστεία για τον Μάιο, όμως οι πραγματικές αυξήσεις σε προϊόντα ευρείας κατανάλωσης κυμαίνονται σε διψήφια ποσοστά. Για παράδειγμα όταν το σουβλάκι με πίτα πέρσι κόστιζε από 2,40 ώς 2,60 ευρώ, φέτος ξεκινά από τα 2,80 και φτάνει τα 3,50 ευρώ, αύξηση από 17% ώς 34% – χωρίς να υπολογίζονται οι αστρονομικές τιμές «Μυκόνου» με το χρυσό σουβλάκι των 7 και 8 ευρώ (ή ακόμα και 25 ευρώ όπως έχει καταγραφεί σε ρεπορτάζ).
Ο καφές στην καλύτερη περίπτωση έχει ακριβύνει 10% (π.χ. από 2 στα 2,20 για πλαστικό ποτήρι στο χέρι), ενώ στις τουριστικές περιοχές οι αυξήσεις είναι υπερπολλαπλάσιες. Τέλος, οι αυξήσεις σε απλώστρες και ομπρέλες ενίοτε ξεπερνάνε το 40%, με χαρακτηριστικό παράδειγμα δημοτική πλαζ στη Χερσόνησο Κρήτης που το σετ δύο ξαπλώστρες και ομπρέλα είχε πέρσι 7 ευρώ και φέτος έχει 10 ευρώ (αύξηση 43%).
Αυξημένη η διάθεση για διακοπές, αλλά καραδοκούν οι… αυξήσεις
Οι διακοπές στο βουνό, εν μέσω θέρους, μοιάζουν ως η πιο οικονομική λύση φέτος για όσους δεν διαθέτουν παραθαλάσσιο εξοχικό ή φίλους με σπίτι πάνω στο κύμα ή έστω κοντά στη θάλασσα.
Οι νησιωτικοί προορισμοί είναι απαγορευτικοί, κυρίως λόγω του κόστους των ακτοπλοϊκών εισιτηρίων, ειδικά για οικογένειες με παιδιά. Το αυτοκίνητο είναι απαραίτητο και ταξίδι πάνω από 10 ώρες χωρίς καμπίνα δεν γίνεται. Αν προστεθεί και το κόστος της βενζίνης, που βαίνει προς τα 3 ευρώ το λίτρο στα νησιά, μοιάζει πιο οικονομικό να παραμείνεις στο κλεινόν άστυ με αναμμένο το κλιματιστικό επί 24ώρου βάσεως και να πληρώνεις ρήτρα αναπροσαρμογής. Και θα μείνεις με τη «διάθεση για ταξίδια» στο μπαλκόνι του σπιτιού σου.
Ειδικότερα σε ό,τι αφορά τις Κυκλάδες, που εδώ και αρκετά χρόνια οι τιμές είναι «τσιμπημένες», φέτος οι διακοπές για τον μέσο Ελληνα είναι απαγορευτικές ακόμα κι αν κάποιος ταξιδέψει «κατάστρωμα», καθώς το συνολικό πακέτο διακοπών, δηλαδή διαμονή, διατροφή, διασκέδαση, είναι ακριβότερο κατά τουλάχιστον 15%-20%. Οι παραθαλάσσιοι προορισμοί της ηπειρωτικής Ελλάδας παραμένουν σαφώς πιο οικονομική λύση, παρά την πολύ ακριβή βενζίνη.
Η μεγάλη έρευνα της Pulse RC για λογαριασμό του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών που διεξήχθη στην Αττική από τις 22 έως τις 24 Ιουνίου επιβεβαιώνει αυτά που ήδη συζητάμε και (δεν) προγραμματίζουμε στα σπίτια μας, στις παρέες μας.
Η διάθεση για διακοπές είναι αυξημένη σε όλους, αλλά μόνο το 36% θα κάνουν τις ίδιες μέρες διακοπές σε σχέση με πέρσι και εντοπίζεται ένα 4% που θα κάνει περισσότερες. Πάνω από τους μισούς θα διαθέσουν μειωμένες ημέρες για τις φετινές τους διακοπές: τρεις στους δέκα (29%) θα ξεκουραστούν λιγότερες ημέρες και ένας στους τέσσερις (25%) καθόλου. Αντίστοιχη είναι η εικόνα και για τους αυτοαπασχολούμενους. Ο κύριος λόγος που οι ημέρες των φετινών καλοκαιρινών διακοπών θα είναι μειωμένες είναι οι οικονομικές δυσκολίες (για τους τρεις στους τέσσερις). Παραπλήσια ποσοστά, με αυτά του γενικού πληθυσμού, αποτυπώνονται και στους επιχειρηματίες/επαγγελματίες.
Στελέχη της τουριστικής αγοράς υπογραμμίζουν ότι δύο είναι οι βασικοί λόγοι αύξησης του πακέτου διακοπών. Ο πρώτος και προφανής είναι ο πληθωρισμός που τρέχει με πάνω από 12% και οι πολύ υψηλές τιμές της ενέργειας και των πρώτων υλών, που οι επιχειρηματίες του κλάδου αδυνατούν να απορροφήσουν. Ο δεύτερος λόγος είναι η πολύ υψηλή ζήτηση, καθώς η Ευρώπη ταξιδεύει στην… Ευρώπη. Και αυτό γιατί λόγω του Covid-19, κυρίως, αλλά και των ακριβότερων αεροπορικών εισιτηρίων, οι Ευρωπαίοι είναι πολύ επιφυλακτικοί και δεν επιλέγουν μακρινούς και εξωτικούς προορισμούς.
Πάντως, όχι μόνο για τους Ελληνες αλλά και για τους Ευρωπαίους συνολικά, οι διακοπές είναι ακριβότερες φέτος και ο μόνο τρόπος συγκράτησης του κόστους ήταν ο έγκαιρος προγραμματισμός.
Από την άλλη πλευρά, όσοι ασχολούνται με τον τουρισμό –από καταλύματα όλων των ειδών και κατηγοριών, μεταφορές, εστίαση μέχρι λιανικό εμπόριο– ειδικά σε περιοχές που ο τουρισμός αντιπροσωπεύει πάνω από το 60%-70% της τοπικής οικονομίας, δεν είναι ακόμα σε θέση να «πανηγυρίσουν» για τη φετινή χρονιά.
«Αν μπορέσει να μου πει κάποιος πόσο θα πληρώσω για το ρεύμα της επιχείρησής μου με τα κλιματιστικά να δουλεύουν συνεχώς και πόσο θα πληρώσω για πρώτες ύλες, τότε θα μπορέσω να κάνω εκτίμηση του κέρδους που θα έχω, αν έχω», αναφέρει χαρακτηριστικά ξενοδόχος απηχώντας τη γενικότερη ανησυχία του κλάδου που κινείται με διαφορετικές ταχύτητες. Για παράδειγμα, τα ξενοδοχεία πόλης που είναι 12μηνης λειτουργίας και αυτά σε ορεινούς προορισμούς που δέχτηκαν ισχυρό πλήγμα λόγω πανδημίας είναι αμφίβολο αν θα πάρουν το «ριμπάουντ» το 2022.
Στην Ελλάδα οι μεγαλύτερες αυξήσεις στη Μεσόγειο
«Ακριβή Ελλάδα: Για πολλούς ντόπιους οι διακοπές έχουν γίνει απλησίαστες», είναι ο τίτλος σε ανταπόκριση του δημοσιογραφικού δικτύου RND (Redaktionsnetzwerk Deutschland), που δημοσιεύεται σε πολλές γερμανικές εφημερίδες.
Ο ανταποκριτής από την Αθήνα επικαλείται τις εκτιμήσεις της ισπανικής ηλεκτρονικής πλατφόρμας Mabrian που καταδεικνύουν ότι οι τιμές των ελληνικών ξενοδοχείων έχουν εκτοξευθεί σε σχέση με το 2019 κυρίως σε ό,τι αφορά τα πεντάστερα, όπου καταγράφεται αύξηση 110%. Στα 4* η αύξηση είναι 63% και στα ταπεινά 3* στο 19%. Αλλά όπως υπογραμμίζεται τα πάντα είναι ακριβότερα: το φαγητό στην ταβέρνα, το ποτό στο beach bar, το ενοικιαζόμενο αυτοκίνητο. Και φυσικά η βενζίνη, που στα νησιά κοστίζει πάνω από 2,70 ευρώ.
Ετσι, η οικογένεια της Ελένης και του Γιώργου Κοντογιώργη, με τους οποίους συνομίλησε ο ανταποκριτής του γερμανικού δικτύου, που ανήκουν στον μέσο όρο στην Ελλάδα με βάση το καθαρό μηνιαίο εισόδημα, φέτος δεν θα πάνε στην αγαπημένη τους Πάρο μαζί με τις κόρες τους, καθώς το ξενοδοχείο όπου έμεναν τα προηγούμενα χρόνια έχει αυξήσει τις τιμές κατά 25%, αλλά στο Ντουμπάι, όπου το κόστος στο παραθαλάσσιο ξενοδοχείο που έκλεισαν κοστίζει 95 ευρώ τη βραδιά.
Για μια οικογένεια τεσσάρων ατόμων τα αεροπορικά εισιτήρια θα στοιχίσουν περίπου 2.000 ευρώ, αλλά όπως λέει ο Γιώργος Κοντογιώργης «συνολικά οι διακοπές στα Εμιράτα θα μας έρθουν φτηνότερα από τις Κυκλάδες».
Επιστρέφοντας στην έρευνα της Marbian, καταδεικνύεται ότι πλην ολίγων εξαιρέσεων, όλοι οι κύριοι προορισμοί της Μεσογείου σημειώνουν μέτριες αυξήσεις σε σχέση με το 2019 σε ξενοδοχεία τριών, τεσσάρων και πέντε αστέρων. Βάσει των κρατήσεων της περιόδου 25 Ιουλίου-7 Αυγούστου, πρωταθλήτρια αναδεικνύεται η χώρα μας.
«Η Mabrian διεξήγαγε μια μελέτη για τις μέσες τιμές ξενοδοχείων ανά τύπο δωματίου για όλους τους κύριους προορισμούς της Μεσογείου: οι συνολικές τιμές είναι αυξημένες το 2019, αλλά όχι παντού – και η Ελλάδα είναι η μεγάλη έκπληξη, με αυξήσεις έως και 110% στα δωμάτια πέντε αστέρων», αναφέρεται χαρακτηριστικά, ενώ πτώση 9,9% καταγράφεται στην Τουρκία.
Προφανώς δεν είναι τυχαίο ότι τα ελληνικά ξενοδοχεία έχουν τις μεγαλύτερες αυξήσεις του ενεργειακού κόστους σε σχέση με τους ανταγωνιστές στον ευρωπαϊκό Νότο. Από την άλλη πλευρά σε απόλυτες τιμές το δωμάτιο σε ελληνικό πεντάστερο ξενοδοχείο κοστίζει 338 ευρώ τη βραδιά (μέση τιμή, με κράτηση 3 μήνες πριν από την άφιξη), έναντι 419 ευρώ/βράδυ στη Γαλλία και 400 ευρώ στην Ιταλία που είχε τη μικρότερη αύξηση, μόλις 1%.
Στα ξενοδοχεία 4* και 3* η Ελλάδα είναι η ακριβότερη και έχει και τις μεγαλύτερες αυξήσεις (62,7% και 19,2% αντίστοιχα), με εξαίρεση τα τριών αστέρων όπου συνολικά στους μεσογειακούς προορισμός η μεγαλύτερη αύξηση καταγράφεται στην Αίγυπτο με +25% και μέση τιμή τα 65 ευρώ.
*Ρεπορτάζ Αφροδίτης Τζιαντζή και Αρτέμιδας Σπηλιώτη στην “ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ των ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ”
