*Του Άρη Χατζηστεφάνου –
Tις τελευταίες εβδομάδες τα ελληνικά ΜΜΕ δεν μπορούν να κρύψουν την αγανάκτησή τους για το γεγονός ότι το ελληνικό κράτος καθυστερεί τις αδειοδοτήσεις για την κατασκευή του πρώτου κέντρου δεδομένων (data center) της Microsoft. Ξεχνούν ή αποκρύπτουν ότι σε όσες χώρες δεν ακολουθήθηκαν οι απαιτούμενες, χρονοβόρες διαδικασίες οι συνέπειες ήταν καταστροφικές. Ειδικά τώρα που οι κολοσσοί όπως η Microsoft, η Google και η Amazon μπαίνουν στο παιχνίδι της πυρηνικής ενέργειας.
Λίγα χιλιόμετρα έξω από το Δουβλίνο, σε ορισμένα από τα φτωχότερα δημοτικά διαμερίσματα της Ιρλανδίας, συγκεντρώνονται ίσως τα περισσότερα κέντρα δεδομένων της Ευρώπης. Εταιρείες όπως η Microsoft, η Google, η Meta και η Amazon αποθηκεύουν, διαχειρίζονται και αναδιανέμουν από εκεί όλες τις πληροφορίες που χρησιμοποιούμε στις καθημερινές ηλεκτρονικές μας δραστηριότητας. Εδώ και μερικά χρόνια όμως αυτά τα μεγαθήρια που καταλαμβάνουν εκατοντάδες χιλιάδες τετραγωνικά μέτρα, καταναλώνουν περισσότερη ενέργεια από το σύνολο των νοικοκυριών σε όλες τις πόλεις και κωμοπόλεις της Ιρλανδίας.
Το σημαντικότερο πρόβλημα είναι ότι κανείς δεν γνωρίζει το πραγματικό περιβαλλοντικό κόστος. Πρόσφατη έρευνα της εφημερίδας Guardian έδειξε ότι από το 2020 μέχρι το 2022 οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα για τη λειτουργία των κέντρων δεδομένων της Microsoft, της Meta, της Apple και της Google ήταν 662% υψηλότερες από ό,τι είχε επισήμως δηλωθεί – και στην έρευνα δεν συνυπολογίζονται τα data centers της Amazon που είναι με διαφορά τα μεγαλύτερα.
Πριν από την έκρηξη των εφαρμογών Τεχνητής Νοημοσύνης (Τ.Ν.), που σηματοδότησε η κυκλοφορία του ChatGPT το 2022, τα data centers κατανάλωναν ήδη το 1,5% της παγκόσμιας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Αν λάβει όμως κάποιος υπόψη ότι μια ερώτηση προς το ChatGPT απαιτεί 10 φορές περισσότερο ηλεκτρικό ρεύμα σε σχέση με μια αναζήτηση στην Google, η κατανάλωση ενέργειας αναμένεται να αυξηθεί κατά 160% μέχρι το 2030.
Οι μεγάλες πλατφόρμες βέβαια υποστηρίζουν ότι θα χρησιμοποιήσουν την Τεχνητή Νοημοσύνη για την καλύτερη διαχείριση της κατανάλωσης ενέργειας στα data centers. Ακόμη και με τις δικές τους ανακοινώσεις όμως αυτό θα επιφέρει μικρή μείωση της τάξης του 15%.
H λύση που προτείνουν πλέον οι γίγαντες της πληροφορίας είναι η επιστροφή στην πυρηνική ενέργεια. Αυτή την εβδομάδα ανακοινώθηκε ότι ένας από τους αντιδραστήρες του Θρι Μάιλ Αϊλαντ, όπου το 1979 σημειώθηκε το μεγαλύτερο πυρηνικό ατύχημα στην ιστορία των ΗΠΑ, θα ξαναλειτουργήσει προκειμένου να τροφοδοτεί τα κέντρα δεδομένων της Microsoft στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης. «Η έκρηξη της Τ.Ν. ενισχύει τις ελπίδες για επιστροφή της πυρηνικής ενέργειας», διαβάζαμε προ ημερών στο περιοδικό Wired – το οποίο ίσως και να μην έκανε την καλύτερη επιλογή λέξεων για το συγκεκριμένο θέμα.
Ακόμη όμως και αν δεχθούμε ότι η συζήτηση για την πυρηνική ενέργεια μπορεί να ξεκινήσει –με τα νέα δεδομένα της επερχόμενης καταστροφής από τη βιομηχανία άνθρακα και όχι με τα δεδομένα του οικολογικών κινήματος της δεκαετίας του ’70–, το γεγονός ότι ξεκινά για λογαριασμό πέντε αμερικανικών πολυεθνικών υψηλής τεχνολογίας είναι τρομακτικό. Πολύ περισσότερο αν σκεφτούμε ότι οι πρακτικές που θα ακολουθηθούν έχουν συχνά τα στοιχεία μιας νέας αποικιοκρατίας – όπως γνωρίζει από πρώτο χέρι το Μεξικό.
Τα τελευταία χρόνια, η πολιτεία του Κερετάρο στο Μεξικό είχε μετατραπεί σε κόμβο για τη λειτουργία κέντρων δεδομένων. Από φέτος όμως στο παιχνίδι μπαίνουν η Google, η Microsoft και η Amazon που υπόσχονται να δαπανήσουν αρκετά δισεκατομμύρια δολάρια σε νέες εγκαταστάσεις. Με δεδομένο όμως ότι ήδη αυτό το καλοκαίρι το Κερετάρο αντιμετώπιζε μπλακ άουτ στο ηλεκτρικό ρεύμα και ελλείψεις νερού (το απαραίτητο στοιχείο για την ψύξη των servers), αρκετοί αναρωτιούνται ποιος πραγματικά θα πληρώσει τον λογαριασμό. Τα κέντρα δεδομένων προσφέρουν αρχικά σημαντικές επενδύσεις σε οικοδομικές εργασίες, αλλά στη συνέχεια λειτουργούν με σχετικά ελάχιστο, υψηλά εκπαιδευμένο, προσωπικό, αφήνοντας ως μοναδικό κέρδος για την τοπική κοινωνία ορισμένες υπηρεσίες συντήρησης και μεταφοράς ανταλλακτικών.
Ηδη στο Κερετάρο οι ελλείψεις στην ύδρευση αναγκάζουν κατοίκους της περιοχής να χρησιμοποιούν ακόμη και γαϊδούρια για να μεταφέρουν μπιτόνια με νερό – ενώ περνούν δίπλα από τα υπερσύγχρονα κτίρια με τους servers που διαχειρίζονται τα όνειρα της Τεχνητής Νοημοσύνης. Οι ελλείψεις νερού προκάλεσαν ήδη συγκρούσεις με την αστυνομία, όταν ντόπιοι κατέλαβαν φράγματα της περιοχής ζητώντας ισότιμη πρόσβαση στο νερό. Σε συνδυασμό όμως με τα προγράμματα ιδιωτικοποίησης των δικτύων ύδρευσης το αποτέλεσμα είναι να μην υπάρχει πλέον καμία δικλίδα ασφαλείας για τον πληθυσμό που βλέπει τις πολυεθνικές να καταναλώνουν ανεξέλεγκτα το νερό του.
Σε άλλες επαρχίες του Μεξικού, όπως το Μοντερέι, η ιδιωτικοποίηση επέτρεψε σε πολυεθνικές όπως η Coca Cola να καταναλώνουν σχεδόν 45 δισεκατομμύρια λίτρα νερού ετησίως, δηλαδή 40 φορές περισσότερο απ’ ό,τι απομένει για τον τοπικό πληθυσμό. Σύμφωνα με τον δημοσιογράφο Κερτ Χάκμπαρθ, το αποτέλεσμα σε αρκετές πόλεις θυμίζει το σκηνικό από τις ταινίες Mad Max. Φαίνεται ότι το μόνο που άλλαξε από την υπερεκμετάλλευση της Νότιας Αμερικής, από την εποχή για την οποία έγραφε ο Μάρκες το «Εκατό χρόνια μοναξιά», είναι ότι οι σύγχρονες αμερικανικές πολυεθνικές δεν εμπορεύονται μπανάνες αλλά ψηφιακά δεδομένα.
ΠΗΓΗ: info-war.gr
