*Του Θέμη Τζήμα –
Το Σαββατοκύριακο αυτό τυγχάνει να είναι καταλυτικό για το μέλλον διαφόρων προέδρων. Από τη δική τους δε τύχη συναρτάται μια σειρά εξελίξεων ευρύτερης σημασίας.
Πρώτον, φήμες θέλουν τον πρόεδρο Μπάιντεν να αποφασίζει αυτό το Σ/Κ αν θα μείνει ή όχι, στην κούρσα ως υποψήφιος πρόεδρος των ΗΠΑ, με τον ίδιο να βεβαιώνει ότι θα μείνει. Οι φωνές που του ζητούν ωστόσο να κάνει πίσω, επικαλούμενες σαφώς λόγους υγείας ολοένα πληθαίνουν στο στρατόπεδό του. Πρόκειται για μια κάπως γκροτέσκα κατάσταση: τόσο καιρό τους ίδιους ανθρώπους δεν τους ενοχλούσε ότι διοικούσε τις ΗΠΑ σε αυτήν την κατάσταση της υγείας του αλλά το να ηττηθεί από τον Τραμπ είναι ανυπόφορο. Η κατάντια των ΜΜΕ που πρόσκεινται στους Δημοκρατικούς συνίσταται στο ότι έπρεπε να φτάσει η ώρα της κατάρρευσης του Μπάιντεν και ταυτοχρόνως η σχεδόν βέβαιη πιθανολόγηση της νίκης του Τραμπ, ώστε να παραδεχτούν αυτό που έβλεπε όλος ο πλανήτης εδώ και χρόνια. Το ζήτημα της υγείας του προέδρου των ΗΠΑ στρώνει τον δρόμο του Τραμπ προς την επανεκλογή και προκαλεί ρίγη σε διαφορετικά μέτωπα με πλέον προφανές αλλά όχι μοναδικό αυτό της Ουκρανίας.
Στην πραγματικότητα, οι μεγαλοστομίες του Τραμπ οι οποίες κυμαίνονται από τον βομβαρδισμό του Πεκίνου έως τις γνωστές σιωνιστικές κορώνες, πολύ λίγη βεβαιότητα προσφέρουν στους συμμάχους των ΗΠΑ. Ναι, ο «Μπίμπι» επί της αρχής θα έπρεπε να προτιμά τον Τραμπ από τον Μπάιντεν και μάλλον αυτό συμβαίνει, αλλά την ίδια στιγμή, με το Ισραήλ να ηττάται και να αντιμετωπίζει υπαρξιακό πρόβλημα, η εκλογή Τραμπ κάθε άλλο παρά σημαίνει ότι θα ακολουθήσει μια ομαλή περίοδος στις ΗΠΑ ώστε τα διεθνή θέματα να αποτελούν προτεραιότητα του επομένου προέδρου. Το ΝΑΤΟ επίσης για τον Τραμπ είναι περισσότερο ενόχληση (και δικαίως) ενώ για τον Ζελένσκι και την Ουκρανία τα πράγματα φαίνονται πολύ σκούρα. Στην πραγματικότητα, μια τυχόν εκλογή Τραμπ εγγυάται σχεδόν με βεβαιότητα μια περίοδο εσωτερικής αστάθειας στις ΗΠΑ, τουλάχιστον αρχικώς έως την ορκωμοσία του Τραμπ και κατόπιν έως τη στελέχωση των πλέον νευραλγικών θέσεων.
Για όσους παρακολουθούν τα σημάδια, δεν είναι τυχαίο ότι ο πρόεδρος της Ουκρανίας μίλησε πρόσφατα για μια νέα σύνοδο για την ειρήνη στην Ουκρανία, με συμμετοχή της Ρωσίας. Οι εξελίξεις στο πεδίο μαζί με την κατάσταση του προέδρου Μπάιντεν δεν αφήνουν πολλά περιθώρια αισιοδοξίας στους Ουκρανούς. Είναι λάθος να περιμένει κανείς ότι ο Τραμπ διαθέτει μια έστω εν μέρει συγκροτημένη εναλλακτική εξωτερική πολιτική, προς αυτή του Μπάιντεν και ότι επομένως θα δούμε μια μετωπική του σύγκρουση με το σύστημα εξουσίας των ΗΠΑ. Πιθανώς θα δούμε επιμέρους ιδέες, ατάκτως ειρημένες, «μπρος- πίσω» και χαοτικούς αυτοσχεδιασμούς. Όλα αυτά όμως αρκούν για να αποσταθεροποιήσουν εν μέσω παγκοσμίου πολέμου το ΝΑΤΟϊκό στρατόπεδο τουλάχιστον σε κάποιες κρίσιμες εκδοχές του και στιγμές του. Το ακόμα χειρότερο για τους Δημοκρατικούς είναι ότι η άρνηση Μπάιντεν να αποχωρήσει, στην πραγματικότητα «καίει» κάθε πιθανή/-ό διάδοχό του. Η Κάμαλα Χάρις θα ηττάτο από τον Τραμπ, ενώ η Μισέλ Ομπάμα, το όχι και τόσο κρυφό «υπερόπλο» υποτίθεται των Δημοκρατικών, είναι πολύ αμφίβολο ότι θα διακινδυνέψει να καεί εναντίον του Τραμπ, αντί να περιμένει 4 χρόνια. Επομένως ακόμα και αν ο Μπάιντεν πειθαναγκαστεί να αποσυρθεί, οι προοπτικές των Δημοκρατικών δεν διαγράφονται καθόλου ευοίωνες. Στις ΗΠΑ λοιπόν φαίνεται ότι η αστάθεια ολοένα εντείνεται. Εν μέσω παγκοσμίου πολέμου είναι αμφίβολο αν και κατά πόσο ο νυν πρόεδρος έχει την ικανότητα και τη διαύγεια να κατανοήσει πρώτα απ’ όλα τη δική του κατάσταση και αν ο επόμενος πρόεδρος θα διαθέτει οποιοδήποτε σχέδιο για την επόμενη μέρα, πέραν της εκδίκησης απέναντι στους διώκτες του.
Η δεύτερη περίπτωση προέδρου του Σ/Κ αυτού είναι φυσικά ο Μακρόν. Ο Μακρόν ηττήθηκε στον πρώτο γύρο των βουλευτικών εκλογών αλλά δε συνετρίβη. Έχει παραμείνει στο παιχνίδι και όχι μόνο αυτό αλλά εξαιτίας της στάσης του νέου λαϊκού μετώπου των πολλών εσωτερικών χασμάτων, ενδεχομένως θα βρεθεί τελικώς και με έναν (τηρουμένων των αναλογιών) ευπαρουσίαστο αριθμό βουλευτ(ρι)ών. Ο Μακρόν θα συνεχίσει να κλίνει προς τα δεξιά συστηματικώς προκειμένου να εξαφανίσει την επιρροή της τόσο μισητής στον ίδιο αριστεράς. Ταυτοχρόνως θα προσπαθήσει να ακυρώσει τη Λεπέν συγκυβερνώντας με τον εκλεκτό της και πειθαναγκάζοντάς τον σε διαφόρους συμβιβασμούς. Το σχέδιο του Μακρόν είναι αρκετά πιθανό να πετύχει βραχυπρόθεσμα. Αλλά την ίδια στιγμή δεν θα κρύψει ότι ο (εκλεγμένος) βασιλιάς της Γαλλίας έχει εισέλθει στην πτώση του, όπως και ότι όλη η Ε.Ε., χρόνο με τον χρόνο γίνεται πιο απωθητική. Ακόμα και αν ο νέος πρωθυπουργός της Γαλλίας προσαρμοστεί στα νατοϊκά κελεύσματα όπως η Μελόνι (προφανώς πολύ περισσότερο αν δεν το κάνει) οι εντάσεις μέσα στην ΕΕ θα ενισχυθούν. Το κυριότερο όμως είναι ότι είτε στην πρώτη, είτε στη δεύτερη περίπτωση, θα ενταθούν οι κοινωνικές συγκρούσεις μέσα στη Γαλλία και το αδιέξοδο των πολιτικών της ελίτ. Αφού ο καθωσπρέπει εκπρόσωπος του συστήματος εξουσίας, ο Μακρόν, έφτασε σε αδιέξοδο, έρχεται τώρα η ώρα των υποτίθεται πιο «άτακτων» εκπροσώπων του συστήματος εξουσίας, να βρουν «τοίχο» με τις πολιτικές τους. Η Ε.Ε. της Αμερικανοκρατίας και του πολέμου, χρειάζεται στροφή προς τα δεξιά. Και αυτή η στροφή προς τα δεξιά είναι που θα την απαξιώσει ακόμα περισσότερο έως και θα τη διαλύσει. Οι γαλλικές βουλευτικές εκλογές πράγματι είναι τόσο γαλλικές, όσο και ευρωπαϊκές. Αποτυπώνουν έναν συγχρονισμό των κρατών- μελών προς τα «κάτω» και μια πορεία προς την αποσύνθεση της Ε.Ε..
Ο τρίτος πρόεδρος στον οποίο αναφερόμαστε είναι αυτός του Ιράν μετά από το (υποτίθεται; ) δυστύχημα του πρώην προέδρου του, του Ραϊσί. Νέος πρόεδρος εκλέχτηκε ο καρδιοχειρουργός Μασούντ Πεζεσκιάν, ο οποίος ανήκει στο στρατόπεδο των μεταρρυθμιστών και επιπλέον είναι μισός Αζέρος και μισός Κούρδος. Δεν ταιριάζει όλο αυτό με την προπαγάνδα περί μονολιθικού Ιράν και καταπίεσης των μειονοτήτων αλλά ευτυχώς η ζωή είναι πιο περίπλοκη από ό,τι η δυτική προπαγάνδα τη θέλει. Ως μεταρρυθμιστής ο νέος πρόεδρος μεταξύ άλλων μάλλον θα επιδιώξει καλύτερες σχέσεις με τις ΗΠΑ αλλά η αναμενόμενη παρουσία Τραμπ (μεταξύ άλλων) είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα τελειώσει πρόωρα τις ψευδαισθήσεις του. Η λογική λέει ότι η πορεία του Ιράν στους BRICS+ και ως κέντρου του άξονα της αντίστασης θα συνεχιστεί απαρέγκλιτα μεν, όχι ανέφελα δε. Τόσο τα οικονομικά προβλήματα στο εσωτερικό (προσφάτως υπήρξαν σημαντικές εργατικές κινητοποιήσεις στην πετρελαιοβιομηχανία) όσο και οι εντάσεις με τους Φρουρούς της Επανάστασης, οι οποίες αφορούν και τον ίδιο τον Ηγέτη, Αλί Χαμενεΐ και ενδεχομένως υποκρύπτουν πολιτειακές ακόμα φιλοδοξίες, θα δοκιμάσουν τον νέο πρόεδρο. Ο πόλεμος συνεχίζεται και αν επεκταθεί στον Λίβανο (το Ισραήλ μέχρι τώρα λέει πολλά αλλά δείχνει να φοβάται) το Ιράν θα πρέπει να εμπλακεί πλήρως. Ούτως η άλλως όμως, εν μέσω σπονδυλωτού παγκοσμίου πολέμου, εσωτερικών οικονομικών- κοινωνικών προβλημάτων και παρουσίας Τραμπ στον Λευκό Οίκο, το Ιράν και ο νέος πρόεδρός του θα έχουν αρκετά ζητήματα να καίνε. Παραλλήλως, άλλοι πυλώνες της εξουσίας στο Ιράν δε θα δουν με καλό μάτι έναν μεταρρυθμιστή στην προεδρία. Τούτων δοθέντων, τα κράτη της ευρύτερης περιοχής της Δυτικής Ασίας θα δουν με πολύ ενδιαφέρον έως και αγωνία τις πολιτικές του νέου προέδρου. Θα πρέπει ταυτοχρόνως να μην απογοητεύσει το κοινό του (όπως προηγούμενοι μεταρρυθμιστές πρόεδροι) αλλά και να διατηρήσει την πορεία ανάδειξης του Ιράν σε πρωταγωνίστρια χώρα της Δυτικής Ασίας, ενώ ταυτοχρόνως δε δικαιούνται να έχει ψευδαισθήσεις ως προς το ρόλο και τις επιθυμίες των ΗΠΑ. Ένα στραβοπάτημα και δε θα αποτύχει απλώς ως πρόεδρος αλλά θα πάρει πολλούς λαούς ενδεχομένως στο λαιμό του. Οι κίνδυνοι είναι μεγάλοι και υπερβαίνουν κατά πάρα πολύ, τα συνήθη δυτικά κομματικά παίγνια.
Αυτό το ΣΚ είναι κομβικό και για τους τρεις προέδρους. Βεβαίως σύντομα θα καταστεί σαφές ότι θα αποδειχτεί μόνο ένα από τα πολλά στα οποία θα δοκιμαστούν σκληρά τόσο οι ίδιοι, όσο ακόμα περισσότερο οι λαοί τους.
Πηγή: kosmodromio.gr
*Ο Θέμης Τζήμας είναι δικηγόρος, διδάκτορας δημοσίου δικαίου και πολιτικής επιστήμης του ΑΠΘ και μεταδιδακτορικός ερευνητής. Έχει δημοσιεύσει μελέτες σε διεθνή συνέδρια και σε νομικές επιθεωρήσεις και έχει συμμετάσχει σε διάφορες διεθνείς αποστολές.
