Συνέντευξη της Έφης Αχτσιόγλου στο ραδιοσταθμό «Στο Κόκκινο» και στην δημοσιογράφο Βούλα Κεχαγιά
Ένα πρώτο σχόλιό σας για την ομιλία του πρωθυπουργού;
Ο κ. Μητσοτάκης ανέβηκε στη Θεσσαλονίκη βαριά τραυματισμένος, πολιτικά. Έχει υποστεί μια πολύ μεγάλη φθορά. Πρώτον, από την πολύ κακή διαχείριση της πανδημίας όπου βρισκόμαστε προ του τέταρτου κύματος και δεν έχουμε καταφέρει να κτίσουμε το τείχος ανοσίας, εξακολουθούμε ως χώρα να είμαστε απροετοίμαστοι στα κρίσιμα μέτωπα όπως στο άνοιγμα των σχολείων, τους μεγάλους μαζικούς εργασιακούς χώρους. Δεύτερο, ήταν η κακή, η καταστροφική διαχείριση στη μεγάλη οικολογική καταστροφή που συνέβη στη χώρα από τις πυρκαγιές. Τρίτο, θα λέγαμε από το φιάσκο του ανασχηματισμού. Άρα ανέβηκε στη Θεσσαλονίκη έχοντας υποστεί μια ραγδαία φθορά και στο πρόσωπο του ίδιου ως πρωθυπουργού αλλά και στην κυβέρνηση. Νομίζω ότι με τη χθεσινή του ομιλία ο κ. Μητσοτάκης όχι δεν βελτίωσε, απλώς, τα πράγματα αλλά τα έκανε χειρότερα. Αυτό, δηλαδή που επιχείρησε, καταρχάς, να κάνει, ν’ αλλάξει την εικόνα που έχουν οι νέοι γι’ αυτόν. Γιατί ήταν σαφές ότι έχει λάβει το μήνυμα, και προσπάθησε να κάνει κάτι κυρίως μέσα από επικοινωνιακούς χειρισμούς.
Αναφέρθηκε πολύ στους νέους
Έκανε νομίζω, εκεί, ακόμη χειρότερα τα πράγματα γιατί κατάφερε να τους προσβάλει ακόμη περισσότερο. Θυμίζω ότι εδώ και δυο χρόνια έχει στοχοποιήσει τους νέους με ακραίο τρόπο, σαν υπεύθυνους για την πανδημία, τους έχει αντιμετωπίσει με αυταρχισμό και βία, με ξύλο στις πλατείες, τους έχει παρουσιάσει σαν ανέμελα νιάτα που το μόνο που ξέρουν να κάνουν είναι να παρτάρουν, τους έχει προσβάλει ακόμη πιο βαθιά με τις επιλογές που έχει κάνει στο εργασιακό, δηλαδή τις απλήρωτες υπερωρίες, την κατάργηση του 8ωρου. Αυτά είναι μέτρα που θίγουν κυρίως τους νέους εργαζόμενους. Τους έχει φερθεί και με τον πλέον απαράδεκτο τρόπο όσον αφορά τις σπουδές τους με την εκδίωξή τους από τα δημόσια Πανεπιστήμια. Κι ενώ τους κλείνει την πόρτα σ’ αυτά, την ίδια ώρα ο ίδιος έκρινε ότι πρέπει να τονίσει ότι πήγε να γράψει την κόρη του σε ένα πολύ ακριβό, ιδιωτικό, ξένο πανεπιστήμιο. Και τώρα τι έκανε; Προφανώς, επειδή του έχουν δώσει το μήνυμα οι επικοινωνιολόγοι ότι πάει άσκημα σ’ αυτό το κοινό, προσπάθησε να τους εξαγοράσει ουσιαστικά. Μια εξαγορά μέσα από εντελώς αστεία μέτρα, αστείες παροχές. Αντί, δηλαδή, να αναλάβει την ευθύνη γι’ αυτή την κατάσταση και έστω να ζητήσει μια συγγνώμη να δει πώς θα μαζέψει κάποια απ’ αυτά, ιδίως σ’ ό,τι αφορά τα εργασιακά και την παιδεία όπου είναι και δομικές οι αλλαγές, αυτός πήγε να τους τάξει mega-bite.
Να πάρουμε, όμως, τα μέτρα ένα – ένα. Για παράδειγμα, έχουμε τα κίνητρα για προσλήψεις.
Αυτά τα προγράμματα, γιατί ο πρωθυπουργός εξήγγειλε σαν φοβερές παροχές προγράμματα, είναι του ΟΑΕΔ που ήδη ισχύουν! Για παράδειγμα, να επιδοτηθεί μια επιχείρηση για να προσλάβει έναν άνεργο. Να επιδοτηθεί με κάτι παραπάνω για να προσλάβει ένα νέο άνεργο. Αυτά, και ιδίως επί ΣΥΡΙΖΑ με ακόμη υψηλότερους μισθούς, υπήρχαν, είχαν ήδη εκπονηθεί. Κανένας και ποτέ πρωθυπουργός δεν επιχείρησε να παρουσιάσει αυτά τα προγράμματα σαν φοβερές εξαγγελίες και παροχές. Το πρόβλημα είναι ότι όταν έχεις μια αγορά καθημαγμένη τα προγράμματα αυτά δεν απορροφώνται. Δηλαδή, οι ίδιες οι επιχειρήσεις όταν έχουν τόσο μεγάλο πρόβλημα ζήτησης, όταν τα νοικοκυριά δεν μπορούν να καταναλώσουν, τα μαγαζιά δεν μπορούν να δουλέψουν, το πρόβλημά τους δεν είναι ότι χρειάζονται μια μικρή ενίσχυση. Το πρόβλημά τους είναι ότι αυτή τη στιγμή δεν έχουν κίνηση, δεν έχουν καταναλωτική δυνατότητα οι πολίτες, για να κινηθούν τα μαγαζιά για να μπορέσουν να κάνουν προσλήψεις. Τα προγράμματα αυτά, που ξαναλέω καλώς υπάρχουν, δεν έχουν απορροφητικότητα πάνω από 50%. Έχει υπάρξει μεγάλη συμπίεση του εισοδήματος των πολιτών, και εδώ υπάρχει πολιτική ευθύνη.
Εξαγγέλθηκαν, όμως, κι άλλα μέτρα όπως η μείωση των φόρων των επιχειρήσεων, οι φόροι γονικής παροχής κ.ά. Αυτά τα μέτρα υποστηρίζουν την πλειοψηφία;
Υπάρχουν δυο πράγματα για τις πολυδιαφημιζόμενες φορολογικές ελαφρύνσεις, που προαναγγέλλονταν καταιγιστικά για μια εβδομάδα. Η πρώτη εξαπάτηση είναι ότι τα όσα ανακοίνωσε ο κ. Μητσοτάκης, με εξαίρεση αυτό της γονικής παροχής, είναι πράγματα που ήδη ισχύουν, ή είναι νομοθετημένα για το 2022. Μας τα παρουσίασε σαν καινούργια πράγματα που ισχύουν και όπως προκύπτει δεν βοήθησαν την ελληνική κοινωνία. Και η μειωμένη εισφορά αλληλεγγύης, από την οποία εξαιρεί για άλλη μια φορά τους δημόσιους υπαλλήλους και τους συνταξιούχους και οι μειωμένες ασφαλιστικές κατά τρεις μονάδες και η μετατροπή μέρους της επιστρεπτέας προκαταβολής σε μη, διότι θα μετατραπεί μόνο το 50%. Είναι μέτρα που ήδη ισχύουν από την περίοδο της πανδημίας και μέτρα που είναι ήδη ψηφισμένα για το 2022 με το μεσοπρόθεσμο. Είναι βίωμα των πολιτών ότι αυτά τα μέτρα δεν βοήθησαν την κοινωνία, είναι ανεπαρκή και δεν μπορούν να αγγίξουν τη συντριπτική πλειονότητα των πολιτών. Οι επιχειρήσεις, π.χ., δεν μπορούν καν να ανοίξουν το μαγαζί όχι να επιστρέψουν μέρος της εισφοράς, όσοι την έλαβαν. Με την εισφορά αλληλεγγύης κάνει μία πονηριά: δίνει στους ιδιωτικούς υπαλλήλους, δεν τη δίνει στους δημόσιους υπαλλήλους και συνταξιούχους. Έχει φροντίσει οι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα να έχουν μισθούς κάτω των 1.000 ευρώ κατά μέσο όρο, επομένως αυτό το μέτρο της κατάργησης δεν τους αφορά διότι η εισφορά αφορά όσους έχουν πάνω από χίλια ευρώ. Εξαιρεί τους δημόσιους υπαλλήλους διότι οι μισθοί είναι καλύτεροι. Συμπερασματικά, από σήμερα στο αύριο καμιά αλλαγή δεν θα υπάρξει στη ζωή των πολιτών.
Ο πρωθυπουργός ισχυρίστηκε ότι η ανάπτυξη έρχεται και μάλιστα έκανε αναθεώρηση του στόχου στο 5,9%.
Πρώτη φορά βλέπω έναν πρωθυπουργό να κάνει εξαγγελία την αναθεώρηση του στόχου ανάπτυξης. Το ερώτημα είναι τι σημαίνουν αυτοί οι αριθμοί για τη ζωή των πολιτών; Διότι καλοδεχούμενη η ανάπτυξη, η αξιωματική αντιπολίτευση δεν είναι για να επιχαίρει με την ύφεση, αλλά να σημαίνει κάτι για τη ζωή των ανθρώπων. Αν αυτό δεν μπορεί να μεταφραστεί σε μέτρα υποστήριξης των πολιτών, π.χ., αν είναι καλά τα πράγματα, γιατί δεν αυξάνεται ο κατώτατος μισθός; Η κυβέρνηση νομοθέτησε απλήρωτες υπερωρίες και κατάργηση του 8ωρου, δηλαδή μείωσης μισθών. Αυτή τη στιγμή οι πολίτες αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο των πλειστηριασμών και ακούνε τον πρωθυπουργό να τους μιλά για ανάπτυξη. Βιώνουν την απώλεια των μισθών τους και ακούν τον πρωθυπουργό να λέει για ανάπτυξή. Βιώνουν την απώλεια των εισφορών τους από το ασφαλιστικό σύστημα και πάλι ακούν για ανάπτυξη.
Η κυβέρνηση κοστολογεί τα μέτρα σε 3,5 δισ. Είναι ακριβές αυτό;
Μετρούν και ξαναμετρούν τα υπάρχοντα μέτρα: εισφορά αλληλεγγύης, επιστρεπτέα, μειωμένες ασφαλιστικές εισφορές, φόροι επιχειρήσεων κ.ά. Ένας καλόπιστος πολίτης ακούγοντας τον πρωθυπουργό θα ανέμενε βελτίωση τη ζωής του, της καθημερινότητάς του. Βελτίωση δεν θα υπάρξει. Θα υπάρξει όμως επιβάρυνση διότι θα έχουμε ανατιμήσεις.
Να δούμε, μας το ζητούν και ακροατές μας, τα της κατάργησης της γονικής παροχής;
Μέχρι σήμερα, αν η γονική παροχή αφορούσε ποσά μέχρι 250.000 ευρώ δεν υπήρχε φορολόγηση για την πρώτη κατοικία. Τώρα θα γίνουν 800.000. Αυτή η αλλαγή ευνοεί τα ανώτατα εισοδήματα. Τέτοιου ύψους γονικές παροχές δεν μπορούν να κάνουν τα μεσαία και χαμηλά εισοδηματικά στρώματα αλλά κυρίως τα ανώτατα. Άρα, είναι μια ελάφρυνση, η οποία, όντως είναι μια καινούργια ελάφρυνση η οποία αφορά πολύ συγκεκριμένες τάξεις. Το ίδιο ισχύει και για τον φόρο για τη συγκέντρωση κεφαλαίου. Η μόνη φορολογική ελάφρυνση που έκανε εδώ αφορά και ελάχιστες περιπτώσεις. Το ίδιο και ο φόρος επί των κερδών των επιχειρήσεων που μειώνει συστηματικά, πράγματι, από τη στιγμή που ανέλαβε, ο οποίος αφορά μετρημένες επιχειρήσεις, τις πολύ μεγάλες οι οποίες έχουν κέρδη και γι’ αυτές θα έχει κάποιο νόημα, θα σημαίνει κάτι για τα οικονομικά τους. Η συντριπτική πλειονότητα των μικρο-μεσαίων επιχειρήσεων δεν έχει κέρδη αυτή την περίοδο. Είναι στοχευμένες επιλογές, δηλαδή, που αφορούν πολύ συγκεκριμένα συμφέροντα. Ειρήσθω εν παρόδω, την περίοδο της πανδημίας αυξήθηκε ο τραπεζικός δανεισμός προς τις πολύ μεγάλες επιχειρήσεις ενώ για τις μικρομεσαίες, οι οποίες είναι και το 80%, μειώθηκε. Άρα, έχουμε ένα διπλό σύστημα: από τη μια η κυβέρνηση δεν ευνοεί τη συντριπτική πλειονότητα της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας και από την άλλη το ίδιο κάνει και το τραπεζικό σύστημα. Και για να βλέπει κανείς τη σύνδεση επιχειρηματικότητας και εργασίας, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις απασχολούν το 80% των εργαζομένων. Το ίδιο ισχύει, όσον αφορά τα μέτρα, και για τους εργαζόμενους.
Η ομιλία του πρωθυπουργού είχε προεκλογικό χρώμα; Ή είναι μια τυπική ομιλία που όπως κάθε πρωθυπουργός εξαγγέλλει στη ΔΕΘ ορισμένα μέτρα;
Το αν θα είναι τελευταία πριν τις εκλογές ομιλία του δεν το καθορίζει κατ’ ανάγκη ο ίδιος ο κ. Μητσοτάκης. Αυτό θα καθοριστεί, εν πολλοίς, και από την κοινωνική αντίδραση στην πολιτική του και από την πίεση που θα μπορέσει να ασκήσει και η αξιωματική αντιπολίτευση, ο ΣΥΡΙΖΑ δηλαδή. Το λέω αυτό γιατί αν δει κανείς αυτά που είπε χθες ο κ. Μητσοτάκης δεν είναι προεκλογική ομιλία. Δηλαδή, θα έλεγε κανείς ότι δεν μπορεί να πάει έτσι στις εκλογές, διότι το καλάθι του ήταν άδειο. Ένα διαρκές «δεν» προέκυπτε. Δεν στήριξε το εισόδημα, δεν στήριξε τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, δεν στήριξε τα νοικοκυριά, δεν έκανε τίποτα για το κύμα της ακρίβειας, είπε απλά στον κόσμο ότι θα επωμισθούν τις αυξήσεις της ΔΕΗ και εκείνος θα δώσει απειροελάχιστα χρήματα. Δεν έκανε κάποια ουσιαστική παροχή. Αυτό δεν θα το καθορίσει ο ίδιος ο κ. Μητσοτάκης. Δηλαδή, έχει ξεκινήσει μια ανεπίστρεπτη πορεία φθοράς για την κυβέρνηση. Μ’ αυτά τα όσα εξήγγειλε το Σάββατο επ’ ουδενί επιβραδύνεται. Μάλλον θα επιταχυνθεί, θ’ αρχίσει να επιβαρύνεται έτι περαιτέρω. Στη δύσκολη στιγμή όπου είναι τώρα, ξαναϋπογραμμίζω την αύξηση των τιμών στα βασικά είδη διατροφής και την ενέργεια, επηρεάζει το σύνολο της κοινωνίας, μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε ανθρωπιστική κρίση, επειδή επιβαρύνονται βασικά είδη και υπηρεσίες διαβίωσης. Με μια τόσο αμήχανη ομιλία, χωρίς καν μέτρα στήριξης στοιχειωδώς των πολιτών, νομίζω ότι είμαστε μπροστά σε εξελίξεις ραγδαίας κοινωνικής αντίδρασης η οποία το κρίσιμο είναι αν θα μετασχηματιστεί σε ένα αίτημα πολιτικής αλλαγής και σε ποια κατεύθυνση.
Είπατε για κύμα ακρίβειας. Δηλαδή ακόμη δεν έχουμε δει τίποτε ως καταναλωτές;
Υπάρχει πολύ μεγάλη αύξηση ήδη στην τιμή του ρεύματος κι αυτό προσπαθεί η κυβέρνηση να το αποδώσει σε αντικειμενικά εξωγενή γεγονότα. Δεν είναι, όμως, έτσι. Υπάρχει πολύ μεγάλη ευθύνη της ΝΔ για την κατάσταση της ΔΕΗ. Θυμίζω ότι ο κ. Χατζηδάκης, σε μια άλλη περίφημη μεταρρύθμισή του, έλεγε ότι το άνοιγμα στο Χρηματιστήριο ενέργειας θα οδηγήσει σε μείωση των τιμών και τελικά αυτό που έγινε ήταν να δημιουργηθούν καρτέλ και η Ελλάδα αυτή τη στιγμή αντιμετωπίζει ακραία φαινόμενα. Έχει την πιο υψηλή τιμή ρεύματος από ολόκληρη την Ευρώπη. Δεν παρενέβη, μέσω της ΡΑΕ, στην αγορά προκειμένου να ελεγχθούν φαινόμενα κερδοσκοπίας και τελικά έχουμε βρεθεί σ’ αυτή τη συνθήκη. Η έκρηξη της τιμής της ενέργειας οδηγεί και σε έκρηξη της τιμής των υπόλοιπων αγαθών βιοπορισμού και στις πρώτες ύλες, άρα και στον κατασκευαστικό κλάδο, συμπαρασύρει σχεδόν το σύνολο των παραγωγικών δραστηριοτήτων αλλά και των καθημερινών αναγκών ενός νοικοκυριού. Όσο αυτά δεν τα προλαβαίνεις –το υπογραμμίζω αυτό διότι καιρό τώρα και τα Επιμελητήρια και ο ΣΥΡΙΖΑ έκρουαν τον κώδωνα του κινδύνου– τόσο έχεις μεγαλύτερες κοινωνικές επιπτώσεις. Για να τις περιορίσεις θα μπορούσες, π.χ., να κάνεις μια σοβαρή μείωση του ειδικού φόρου στα καύσιμα. Για παράδειγμα ο φόρος στο πετρέλαιο θέρμανσης, ο φόρος στο φυσικό αέριο, μια σοβαρή μείωση στον φόρο πετρελαίου κίνησης. Αυτά θα ήταν σοβαρά μέτρα, και τα περιμέναμε το Σάββατο, που θα μπορούσαν να προλάβουν κάποιες συνέπειες.
Αυτά τα μέτρα που αναφέρεις θα παρουσιαστούν πιο συγκεκριμένα από τον πρόεδρο στην ομιλία του στη Θεσσαλονίκη;
Θα είναι ένα μέρος των όσων θα αναφέρει ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ. Θα παρουσιαστεί, εκεί, μια διαφορετική στρατηγική για την κοινωνική ανασυγκρότηση της χώρας. Θεωρούμε ότι βρισκόμαστε αυτή τη στιγμή σε ένα σημείο μηδέν, ο κ. Μητσοτάκης μέσα σε δυο χρόνια κατάφερε πραγματικά να φέρει τη χώρα στα όριά της και στη διαχείριση των μεγάλων ζητημάτων –πανδημία, φυσικές καταστροφές– και στο οικονομικό πεδίο, και κυρίως στο κοινωνικό ζήτημα. Αυτή τη στιγμή πρέπει να υπάρξει μια συστράτευση, μια αντίδραση όλης της κοινωνίας και των πολιτικών δυνάμεων απέναντι σ’ αυτή την πολιτική. Από τη δική μας πλευρά, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ θα καταδείξει με πολύ σαφή τρόπο όλες αυτές τις ανεπάρκειες, τις αποτυχίες, τις σκόπιμες επιλογές ενός καθεστώτος, θα έλεγα, του κ. Μητσοτάκη που έχουν οδηγήσει τη χώρα στα όριά της, θα γίνει μια πολύ σκληρή αντιπολιτευτική τοποθέτηση από την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ, με αποδόμηση βήμα προς βήμα των πολιτικών που έχουν ασκηθεί έως αυτή τη στιγμή και συνάμα θα παρουσιαστεί η στρατηγική του ΣΥΡΙΖΑ για την ανασυγκρότηση της κοινωνίας. Αυτό θα περιλαμβάνει, προφανώς, τις προγραμματικές επεξεργασίες που έχουν ήδη γίνει δηλαδή για την αύξηση του κατώτατου μισθού του 35ωρου, τα εργασιακά, το ΕΣΥ, την Παιδεία. Οι θέσεις μας για το κράτος, το πώς πρέπει να λειτουργεί ένα κράτος διότι μιλάμε για επιτελικό κράτος και έχουμε δει την απόλυτη αποτυχία της κρατικής λειτουργίας. Άρα θα έχουμε και μια σοβαρή τοποθέτηση για τη λειτουργία του κράτους για να έχουμε ένα κράτος δημοκρατικό όχι αυταρχικό αλλά και αποτελεσματικό. Αυτό συμπυκνώνει το σύνολο της στρατηγικής μας όπως και οι θέσεις μας για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και το ιδιωτικό χρέος. Το ζήτημα είναι να συγκροτούν μια ενιαία στρατηγική για την ανασυγκρότηση της κοινωνίας η οποία είναι σε απόλυτη αντίθεση απ’ αυτό το οποίο εφαρμόζεται από τη ΝΔ. Για να μπορέσουν οι πολίτες να δουν πιο καθαρά όχι μετρολογίες, που κάτι λιγότερο ή περισσότερο υπόσχεται ή μπορεί να κάνει μια ή άλλη δύναμη, αλλά τις δυο διαφορετικές στρατηγικές. Ποιον εξυπηρετεί η πολιτική που εφαρμόζει ο κ. Μητσοτάκης, που, είναι πια ξεκάθαρο, εξυπηρετεί ολιγαρχικά συμφέροντα, και ποιον εξυπηρετεί η πολιτική που αρθρώνει ο ΣΥΡΙΖΑ αυτή τη στιγμή.
Χρησιμοποιήσατε τον όρο «αυταρχικό» και «καθεστώς» για την κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη.
Ναι, θεωρώ ότι δεν είμαστε απέναντι από μια πολιτική δύναμη που κυβερνά με ένα δημοκρατικό τρόπο και με την οποία μπορείς να αντιπαρατίθεσαι, να διαφωνείς με τις επιλογές που κάνει γιατί έχει μια άλλη ιδεολογική προσέγγιση. Εδώ έχουμε ένα καθεστώς. Αν δει κανείς τι συμβαίνει στον τομέα, για παράδειγμα, των ΜΜΕ όπου είναι αδύνατο να υπάρξει οποιαδήποτε φωνή που να αμφισβητεί έστω και λίγο μια επιλογή, αυτό το καθεστώς δεν νομίζω ότι το έχουμε ξαναζήσει μεταπολεμικά στη χώρα. Να μην μπορεί, δηλαδή, κανείς να αμφισβητήσει τις επιλογές του κ. Μητσοτάκη και της οικογένειάς του, με κανέναν τρόπο. Να μην ακούγεται έστω και με λιγότερο χρόνο αυτό στα κεντρικά ΜΜΕ. Ο τρόπος που λειτουργεί το κοινοβούλιο που με το πρόσχημα της πανδημίας ήταν κλειστό για μήνες. Ο τρόπος που αποφάσισαν να γίνονται οι ψηφοφορίες όταν είδαν ότι στην κοινοβουλευτική τους ομάδα υπάρχουν διαρροές όταν αποφάσισαν ότι θα ψηφίζει η Γραμματεία της ΚΟ για Ν/Σ, για να μπορεί να διορθώνει, δηλαδή η ηγεσία της ΚΟ παρεκκλίσεις των βουλευτών της! Τα χρήματα που κατασπαταλήθηκαν στη λίστα Πέτσα σε συγκεκριμένα μέσα για να μπορούν να στηρίζουν την κυβερνητική γραμμή. Ο τρόπος που οι επιλογές της οικογένειας του κ. Μητσοτάκη γίνεται πολιτικό θέμα με απόφαση του ίδιου, με διαρροές σε ΜΜΕ για το πόσο όμορφα διακοσμεί η σύζυγός του το Μαξίμου, σαν να είναι στο σπίτι τους. Αυτά δεν είναι στοιχεία ενός δημοκρατικού συστήματος, είναι ενός καθεστώτος περιόδου βασιλείας. Η ελληνική κοινωνία, όμως, είναι μια βαθειά δημοκρατική κοινωνία και δεν μπορεί να ανέχεται για πολύ, τέτοιου είδους πρακτικές και συμπεριφορές.
Η κοινωνία το αισθάνεται αυτό και ασφυκτιά;
Ασφυκτιά και οικονομικά γιατί αυτό είναι το νούμερο «ένα», εφόσον το ζει καθημερινά με έναν πολύ σκληρό τρόπο. Οι υλικοί όροι επιβίωσης των πολιτών ήταν πάντα ένα στοιχείο που καθόριζε τις πολιτικές εξελίξεις και αυτοί οι όροι έχουν επιδεινωθεί σήμερα πάρα πολύ. Και το χειρότερο είναι ότι ο κόσμος είχε πιστέψει σε μια βελτίωση σε σχέση με το 2019, δεν είχε απλώς θεωρήσει ότι θα μείνει περίπου στα ίδια, η προπαγάνδα έλεγε ότι θα βελτιωθεί σημαντικά και αυτό το μύθευμα έχει καταπέσει. Το δεύτερο όμως είναι ότι και σε επίπεδο κοινωνικής ενσυναίσθησης, κοινωνικού βίου, αυτή η κυβέρνηση στερεί δικαιώματα και ελευθερία από τους πολίτες και αυτό δεν μπορούν να το ανεχθούν επί πολύ. Έχουν αρχίσει ήδη να εκδηλώνουν αυτή τη δυσφορία. Ο τρόπος, π.χ., που αντέδρασαν στις πυρκαγιές οι πολίτες έδειχνε όχι απλώς ότι είναι εξοργισμένοι, θυμωμένοι γιατί έχουν μια κυβέρνηση η οποία δεν τους βοηθά σε μια κρίσιμη στιγμή, αλλά και γιατί ήταν φιμωμένοι, ότι δεν μπορούν ποτέ να μιλήσουν, ότι δεν άκουγαν στα κυρίαρχα ΜΜΕ τη δική τους φωνή. Αυτό τους προκαλεί περαιτέρω οργή.
Το αίτημα για πολιτική αλλαγή πότε νομίζετε ότι θα εκδηλωθεί;
Το κρίσιμο είναι να λάβει αριστερά ριζοσπαστικά χαρακτηριστικά καταρχήν. Είναι το πιο σημαντικό αυτή τη στιγμή. Υπάρχει κοινωνική δυσαρέσκεια, δυσφορία. Το ερώτημα είναι τι πρόσημο θα πάρει. Όπως γνωρίζετε και σε άλλες στιγμές κοινωνικής συμπίεσης υπήρξαν εκφράσεις προς άλλες ατραπούς, σε ακροδεξιές κατευθύνσεις ή στη μη πολιτική. Αυτό το έχουμε ζήσει και στην Ελλάδα. Ευτυχώς το αντίστοιχο κύμα κοινωνικής δυσαρέσκειας είχε κυρίως εκδηλωθεί προς τον ΣΥΡΙΖΑ στην περίοδο της σκληρής συμπίεσης των πρώτων μνημονίων αλλά σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες δεν είχε αυτή τη διέξοδο, εκφράστηκε με την άνοδο ακροδεξιών δυνάμεων. Άρα το κρίσιμο αυτή τη στιγμή είναι να δούμε ότι αυτό το κύμα θα μπορέσει να βρει αυτή την έκφραση. Από τη δική μας πλευρά γι’ αυτό κάνουμε μια τόσο εντατική πολιτική αντιπολιτευτική δουλειά κυρίως προγραμματική δουλειά. Γιατί είναι σημαντικό ο κόσμος να μπορέσει να δει ότι μπορεί να υπάρξει εναλλακτική λύση η οποία να υποβοηθά τη συντριπτική πλειονότητα των πολιτών και να δει ότι μπορεί να υπάρξει προγραμματική συμφωνία και μια κοινωνική συμμαχία η οποία να βελτιώσει την κατάσταση στη χώρα και να κάνει τα πράγματα καλύτερα για την πλειονότητα των πολιτών. Εκεί είναι το στοίχημα και εκεί είναι και η δική μας δουλειά που καλείται να κάνει κυρίως ο ΣΥΡΙΖΑ: να μετουσιώσει τη δυσαρέσκεια σε θετικό πρόταγμα. Δεν είναι μόνο να ενισχύσει ή να εντείνει τους αντιπολιτευτικούς τόνους, είναι κυρίως να μπορέσει να βάλει την κοινωνία σε μία ορισμένη κατεύθυνση.
* Από την εφημερίδα ”Η ΕΠΟΧΗ”