Ο Σπύρος Γραμμένος μίλησε στην “Αυγή” για τη δημιουργία του τελευταίου δίσκου του και τις δυσκολίες των καλλιτεχνών στη χώρα μας.
«Αυτό που καταλάβαμε αυτό το διάστημα είναι ότι οι καλλιτέχνες είναι ανύπαρκτοι στα μάτια της κυβέρνησης»
Οκαινούργιος δίσκος του Σπύρου Γραμμένου έχει τίτλο «Δισκός σας» και, αν αυτό φαίνεται ακατανόητο σε κάποιους, δεν σημαίνει παρά το ότι υλοποιήθηκε χάρη στο crowdfunding, χρηματοδοτήθηκε δηλαδή από εθελοντικές συνεισφορές του κόσμου. Περιλαμβάνει αρκετά σατιρικά τραγούδια αλλά και κάποια που -με σατιρική επίφαση ή όχι- μιλούν για σοβαρά και αρκετά βαθιά ζητήματα της ζωής. Ο ιδιοσυγκρασιακός -για ορισμένους ακόμα και εκκεντρικός- τραγουδοποιός, ερμηνευτής μα και ηθοποιός μάς μίλησε γι’ αυτόν αλλά και για την κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα της συγκυρίας, η οποία άλλωστε τον γέννησε σε αρκετά μεγάλο βαθμό.
Ποια είναι η εμπειρία σου από τη μέθοδο του crowdfunding; Πόσος χρόνος χρειάστηκε για να συγκεντρωθούν τα χρήματα για την υλοποίηση του δίσκου; Είναι κάτι που σκοπεύεις να επαναλάβεις;
Το να χρηματοδοτείται κάτι από τον κόσμο είναι συγκινητικό και πολύ όμορφο. Είναι μια αίσθηση εμπιστοσύνης. Είχαμε δώσει ένα περιθώριο δύο μηνών για να μαζευτούν τα χρήματα. Λίγες ημέρες πριν είχε συμπληρωθεί το ποσό που είχαμε ζητήσει, αλλά ο κόσμος, αν και το έβλεπε, συνέχισε τη διαδικασία μέχρι την τελευταία ημέρα, με αποτέλεσμα να μαζευτούν περισσότερα χρήματα απ’ όσα είχαμε ζητήσει. Αν όταν θα μπω στη διαδικασία να φτιάξω καινούργιο δίσκο τα πράγματα στη δισκογραφία είναι ακόμα σε αυτήν την κατάσταση, εννοείται ότι θα το κάνω παρέα με τον κόσμο.
Είναι διαφορετικός από όλους τους προηγούμενους δίσκους σου, πριν από όλα για το ότι περιέχει τόσα τραγούδια, πολλά θα έλεγα όχι μόνο για σένα αλλά και για τα δεδομένα πια της εποχής μας. Γιατί τόσα;
Όταν ξεκίνησα να κάνω την επιλογή των τραγουδιών που θα περιείχε ο δίσκος, είχα ήδη πολλά τραγούδια στο συρτάρι μου. Όσο κι αν προσπαθούσαμε να τα κάνουμε λιγότερα, δεν τα καταφέρναμε. Ηχογραφήσαμε γύρω στα είκοσι και μετά αρχίσαμε να αφαιρούμε. Επειδή στο στούντιο μείναμε δύο χρόνια και σ’ αυτό το διάστημα έγραψα και άλλα, καταλήξαμε να τσακωνόμαστε για το ποια θα κρατήσουμε και ποια θα πετάξουμε. Αυτή ήταν η πιο δύσκολη διαδικασία γι’ αυτόν τον δίσκο.
Επίσης είναι η πρώτη φορά, αν δεν κάνω λάθος, που σε δίσκο σου δεν έχεις γράψει ο ίδιος όλα τα τραγούδια. Πώς αποφάσισες να κάνεις αυτή την εξαίρεση;
Σε κάθε δίσκο είχα μια διασκευή. Εδώ, πέρα από το «Δεν παίρνω φάρμακα» του Γιώργου Λαύκα, υπάρχει και το «Ο πιο μεγάλος πόνος», που είναι σε μουσική του Κώστα Τσίρκα. Ο Κώστας είναι ένας συνθέτης που τον εμπιστεύομαι. Έχουμε γράψει μαζί τραγούδια και για άλλους ερμηνευτές. Όταν ένιωσα πως δεν μπορώ να ταιριάξω τους στίχους τού «Δεν παίρνω φάρμακα» με κάποια μουσική, ήταν ο άνθρωπος που μου έλειπε.
Και σίγουρα, εκεί που άλλες φορές υπήρχαν μία – δύο ερμηνευτικές συμμετοχές, αυτή τη φορά είναι όντως πάρα πολλές. Θεώρησες ότι χρειαζόσουν τόσες ή οφείλεται σε κάποιον άλλον λόγο;
Οι τόσες συμμετοχές έχουν να κάνουν με ένα συγκεκριμένο τραγούδι, το «Το όνομά μου είν’ το δικό σου». Δεν θα άντεχα να σηκώσω μόνος μου το βάρος αυτού του τραγουδιού και το είχε ανάγκη και το ίδιο να έχει όλες αυτές τις φωνές πίσω από τόσα ονόματα.
Αν σου έλεγα να ξεχωρίσεις μόνο ένα τραγούδι από τον δίσκο, ποιο θα ήταν αυτό και γιατί;
Καταλαβαίνεις ότι αυτό το πράγμα δεν γίνεται, αλλά, αν είναι να χαλάσουμε τις καρδιές μας, θα σου έλεγα το «Ο πιο μεγάλος πόνος», επειδή μιλάει για τον πιο μεγάλο πόνο που βιώνει ο άνθρωπος στη ζωή του, τη στιγμή που βγαίνει από την κοιλιά της μάνας του και από το ασφαλές της περιβάλλον και έρχεται στον κόσμο, και επίσης μιλάει για τη στιγμή που αρχίζεις να θυμάσαι τους γονείς σου στην ηλικία που είσαι. Όταν έγινα 30 χρόνων, ένιωθα πολύ μικρός, αλλά ταυτόχρονα είχα την εικόνα των γονιών μου στα τριάντα τους, που ήταν πολύ μεγάλοι τότε στα μάτια μου. Αυτό όλο είναι αυτό που μπορεί να κάνει κάπως πιο προσωπικό και κάπως πιο ιδιαίτερο αυτό το τραγούδι για μένα. Αλλά και πάλι δεν μπορώ να ξεχωρίσω κάποιο, είναι όλα τους παιδιά μου.
Πανδημία και καραντίνα… Κατ’ αρχάς πώς βλέπεις την πανδημία; Σαν ένα κακό που έπεσε ξαφνικά πάνω σε όλον τον πλανήτη ή έχεις μια άλλη θεώρησή της;
Πιστεύω ότι είναι ένα μεγάλο κακό που συνέβη στην ανθρωπότητα. Βλέπω μόνο αρνητικά σ’ αυτό. Δεν έχω καμία θεωρία και δεν πιστεύω σε τίποτα πέρα απ’ αυτά που λένε οι ειδικοί. Και όπως είπε και ο μεγάλος Tea Mah Lachas, «ειδικός σε κάτι είναι αυτός που είναι ειδικός σ’ αυτό».
Ποια είναι η γνώμη σου για το πώς αντιμετώπισε συνολικά η κυβέρνηση Μητσοτάκη την πανδημία, από υγειονομικής πλευράς, όσον αφορά στην καραντίνα και σε κάθε άλλη παράμετρό της;
Η κυβέρνηση πιπίλισε την καραμέλα της ατομικής ευθύνης περισσότερο από όσο πιπίλισαν την πιπίλα τους όλα τα μωρά που γεννήθηκαν από τις 7 Ιουλίου 2019 μέχρι σήμερα!
Τι θα είχες να πεις για τη στάση της κυβέρνησης απέναντι στον πολιτισμό και στους ανθρώπους του από την αρχή της πανδημίας μέχρι τώρα;
Αυτό που καταλάβαμε αυτό το διάστημα είναι ότι οι καλλιτέχνες είναι ανύπαρκτοι στα μάτια της κυβέρνησης. Η τέχνη είναι είδος πολυτελείας και όλα σ’ αυτόν τον κόσμο είναι ταξικά. Αν, δηλαδή, μπορείς, τη βρίσκεις την ψυχαγωγία σου είτε στο Ντουμπάι είτε ακόμα και στην Ικαρία.
#Metoo στο θέατρο περισσότερο από οπουδήποτε αλλού, τσιμέντο στην Ακρόπολη… Τελικά τι δεν πηγαίνει καλά στον χώρο του πολιτισμού και του πνεύματος σε αυτή τη χώρα, ανεξάρτητα από την πανδημία;
Επειδή η τέχνη είναι κάτι ελεύθερο, μέσα σε αυτή την ελευθερία βρίσκουν χώρο διάφοροι για να βγάλουν την εξουσιολαγνία, τα κόμπλεξ και γενικά τις αρνητικές τους συμπεριφορές. Λόγω της απόστασης που δημιουργήθηκε από τον χώρο τον τελευταίο χρόνο και με υποχρεωτική διακοπή για το υγιές κομμάτι του πολιτισμού, βγήκαν στη φόρα όλοι αυτοί που δεν άντεξαν χωρίς τους άρρωστους ρόλους τους.
Μίλησέ μου εν συντομία για το περιστατικό στην ΕΡΤ. Τι ακριβώς έγινε και τι δείχνει στην πραγματικότητα κατά τη γνώμη σου;
Μια πολύ όμορφη στιγμή και μια αυθόρμητη επιθυμία ενός ανθρώπου για κάτι πολύ γλυκό ήταν η σπίθα για να με διαφημίσουν στη Βουλή την ημέρα που κυκλοφόρησε ο δίσκος μου. Τι πιο όμορφο;
Πες λίγα πράγματα για την επικείμενη παράσταση των Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου – Λάκη Λαζόπουλου στην οποία συμμετέχεις και εσύ.
Το έργο το έχει γράψει ο Λάκης και αναφέρεται στη ζωή του Γεώργιου Καραϊσκάκη. Μια ιστορία που έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον και σίγουρα δεν την έχουμε διδαχτεί έτσι. Βλέπουμε τη σχέση του Καραϊσκάκη με τους συντρόφους του, τις γυναίκες της ζωής του και το τέλος του. Τη σκηνοθεσία υπογράφει ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος, το κείμενο, όπως προείπα, ο Λάκης Λαζόπουλος, εγώ τη μουσική της παράστασης και στη σκηνή εμφανιζόμαστε εγώ, ο Λάκης και η Ελένη Ουζουνίδου με όλο της το ταλέντο. Το έργο θα περιοδεύσει σε όσες περισσότερες πόλεις προλάβουμε μέχρι τον Σεπτέμβριο που θα επιστρέψουμε για να το παρουσιάσουμε στην Αθήνα. Προς το παρόν περνάμε πολύ ωραία στα καμαρίνια και φαντάζομαι ότι θα βγει και στον κόσμο.
Και τα πιο άμεσα σχέδιά σου τώρα που ο δίσκος κυκλοφόρησε;
Λόγω του θεάτρου, μουσικά σχέδια και συναυλίες μετά τον Σεπτέμβριο. Τώρα περιμένουμε να πάρουμε και εμείς αλλά και ο κόσμος που βοήθησε το βινύλιο στα χέρια μας μέσα στον Ιούνιο.
Σαφώς μπορείτε να απολαύσετε τον δίσκο, ενώ ίσως περιμένετε, με προϋπόθεση η εξέλιξη της πανδημίας μέχρι τότε να είναι θετική, το φθινόπωρο για να παρακολουθήσετε τον Σπύρο Γραμμένο στο φυσικό περιβάλλον του, δηλαδή τη σκηνή!
