Καταλύτης μιας ιστορικής εποχής, που υπερβαίνει την άμεση γεωπολιτική της διάσταση, ενδέχεται να αποδειχθεί ο πόλεμος στην Ουκρανία, επισημαίνει το Κ-Report στην κυριακάτικη έκδοσή του.Όπως, μάλιστα, σημειώνει «ο πόλεμος στην Ουκρανία γεννά φρίκη, ανθρωπιστική τραγωδία και αγωνία για τον κίνδυνο να διαχυθεί σε μια ακόμη μεγαλύτερων διαστάσεων γεωπολιτική κρίση».
Ο πόλεμος στην Ουκρανία- στην 11η (σσ: 12η σήμερα) πια ημέρα του- γεννά φρίκη, ανθρωπιστική τραγωδία και αγωνία για τον κίνδυνο να διαχυθεί σε μια ακόμη μεγαλύτερων διαστάσεων γεωπολιτική κρίση. Θα μπορούσε, όμως, επίσης να αποδειχθεί καταλύτης μιας ιστορικής αλλαγής εποχής, που υπερβαίνει την άμεση γεωπολιτική της διάσταση. Καταγράφουμε κάποιες ενδεχόμενες τάσεις, όπως έχουν ξεχωρίσει στον διεθνή διάλογο.
1. Από την παγκοσμιοποίηση plus στην παγκοσμιοποίηση minus. Η πανδημία ήταν ένα πρώτο σημείο καμπής. Η Ευρώπη συνειδητοποίησε ότι οι γραμμές εφοδιασμού για αγαθά στρατηγικής σημασίας έχουν γίνει υπερβολικά εκτεταμένες και εύθραυστες και πρέπει να συντμηθούν και να ελεγχθούν. Ο πόλεμος στην Ουκρανία, αν οδηγήσει τον κόσμο σε νέες διαιρέσεις ψυχροπολεμικού τύπου, και οι πρωτοφανείς οικονομικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας, προαγγέλλουν μια ανάσχεση του ρυθμού της παγκοσμιοποίησης, μια μερική αναστροφή της, η έκταση και το βάθος της οποίας εξαρτάται κυρίως από την θέση που θα πάρει η Κίνα στις νέες συντεταγμένες.
2. Η επιστροφή του κράτους. Η οικονομική κρίση του 2008 κλόνισε τα πνευματικά και ιδεολογικά θεμέλια του νέο-φιλελεύθερου υποδείγματος, της λεγόμενης «συναίνεσης της Ουάσιγκτον». Η κρίση της πανδημίας, έφερε μια φυσική ενίσχυση του ρόλου του κράτους- και με την μαζική κρατική παρέμβαση για την στήριξη των οικονομιών, την χαλάρωση των δημοσιονομικών κανόνων, την ανάδειξη της ανάγκης για δημόσιες επενδύσεις στην υγεία και τις δομές κοινωνικής πολιτικής. Ο πόλεμος αναμένεται να ολοκληρώσει και να παγιώσει την τάση- σημειώστε ότι ήδη χώρες όπως η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία μα και η Κίνα έχουν ανακοινώσει μεγάλες αυξήσεις στρατιωτικών δαπανών.
3. Από την ευημερία στην ασφάλεια. Σε επίπεδο αξιών, ιδεολογικών προταγμάτων και πολιτικών τάσεων, αυτή η τρίτη κατά σειρά κρίση μέσα σε 15 χρόνια, καθώς μάλιστα ενισχύει το αίσθημα απειλής που ήταν ήδη παρόν στην διετία της πανδημίας, διαπιστώνεται ότι ωθεί σε μια μεγάλη μετατόπιση, στην Ευρώπη κυρίως: από το αίτημα της ευημερίας, της διεύρυνσης του καταναλωτικού δικαιώματος, στο αίτημα της ασφάλειας, της προστασίας.
4. Αν ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι, όπως πολλοί πιστεύουν, μια αναμέτρηση με επίδικο αντικείμενο την δημοκρατία, αν αντιπαραθέτει τις φιλελεύθερες δημοκρατίες με τους αντιπάλους τους, προκύπτει η ανάγκη να ενισχυθεί η νομιμοποίηση των δημοκρατικών θεσμών στο εσωτερικό των χωρών όπου αυτοί επικρατούν, να αντιμετωπιστεί η αμφισβήτησή τους. Αυτό απαιτεί πολιτικές άμβλυνσης των ακραίων ανισοτήτων (που και στην διάρκεια της πανδημίας διευρύνθηκαν) αλλά και μέτρα περιορισμού του «κλεπτοκρατικού καπιταλισμού», ο οποίος στην Ρωσία εκδηλώνεται σε ακραία μορφή, αλλά δεν είναι παρών μόνον εκεί. Η μετατροπή του Λονδίνου σε ένα μεγάλο πλυντήριο για τους Ρώσους ολιγάρχες είναι η κορυφή ενός πελώριου παγόβουνου. Η αποτελεσματικότητα των εναντίον τους κυρώσεων συνειδητοποιείται ότι απαιτεί μια συνολική, στρατηγική αντιμετώπιση του «ξεπλύματος» και των «φορολογικών παραδείσων».
*Από την στήλη “Παιχνίδια Εξουσίας” του Βασίλη Σκουρή στο ieidiseis.gr
*Η στήλη αναδημοσιεύει τη σχετική ανάλυση του Κ-Report των Κώστα Καλλίτση και Παύλου Τσίμα, που όπως σας έχουμε ενημερώσει κυκλοφορεί σε συνδρομητική μορφή σε καθημερινή βάση, με ετήσια συνδρομή 120 ευρώ
*Φωτογραφία: The Left – European Parliament