Σε κρίσιμο σταυροδρόμι βρίσκεται το εγχείρημα των εμβολιασμών, το οποίο θα κρίνει εν πολλοίς το τέταρτο κύμα και τα νέα μέτρα που θα τεθούν σε εφαρμογή. Το τρένο του τείχους ανοσίας χάνεται οριστικά για το καλοκαίρι και το φθινόπωρο αναμένεται να βρει τη χώρα με ένα ποσοστό κάλυψης που θα τη φέρει σε μειονεκτική θέση απέναντι στον ιό. Ειδικά τη στιγμή που το υπερμεταδοτικό στέλεχος Δέλτα θα έχει επικρατήσει.
Διαφωτιστικά είναι τα στοιχεία που έδωσε μέσα στην εβδομάδα η ίδια η κυβέρνηση. Το ποσοστό των πλήρως εμβολιασμένων δεν ξεπερνάει σε καμία Περιφέρεια το 50%, ενώ τα δύο μεγαλύτερα ποσοστά καταγράφονται σε περιοχές με μικρό πληθυσμό, στα Ιόνια Νησιά (47%) και στο Νότιο Αιγαίο (44%).
Το πιο ανησυχητικό, ωστόσο, είναι το γεγονός ότι πιάνουμε «ταβάνι» στους πολίτες που εντάσσονται στην εμβολιαστική διαδικασία. Αυτό προκύπτει από τη σύγκριση του ποσοστού που έχει πραγματοποιήσει την πρώτη δόση και του αντίστοιχου που συνυπολογίζει όσους έχουν προγραμματίσει το ραντεβού τους. Η άνοδος του δεύτερου είναι μικρή, αναδεικνύοντας ότι η ένταξη στην επιχείρηση «Ελευθερία» γίνεται με πολύ χαμηλούς ρυθμούς. Συγκεκριμένα, η μεγαλύτερη άνοδος παρατηρείται στην Αττική (+5%), ενώ σε όλες τις υπόλοιπες Περιφέρειες κυμαίνεται σε μόλις 1%-3%!
Με αυτά τα δεδομένα, το απαιτούμενο ποσοστό για το τείχος ανοσίας μοιάζει μακρινό…
Τα κυβερνητικά ανοσο-statistics
Ποιο όμως είναι το ποσοστό της εμβολιαστικής κάλυψης που πρέπει να φτάσουμε για να έχουμε μια ασφαλή γραμμή άμυνας; Ο αρχικός στόχος που είχε θέσει η κυβέρνηση ήταν το 70% του πληθυσμού. Κάτι που θα είχαμε πιάσει το καλοκαίρι, με τα πιο αισιόδοξα κυβερνητικά στελέχη να κάνουν λόγο ακόμα και για μέσα στον Ιούνιο.
Το στέλεχος Δέλτα δημιούργησε νέες συνθήκες, καθώς οι επιστήμονες συμφωνούν ότι το τείχος ανοσίας ανεβαίνει στο 80%, ενώ μερικοί ανέφεραν και 83%. Την ίδια ώρα, η κυβέρνηση ρίχνει τα… στάνταρ, βλέποντας κάτι τέτοιο να είναι ανέφικτο. Ο Βασίλης Κικίλιας, σε συνέντευξη που παραχώρησε στον ΣΚΑΪ την Τρίτη, τόνισε ότι ένα 70% των ενηλίκων (και όχι όλου του πληθυσμού) μαζί με ένα 5% που έχει νοσήσει μπορούν να δημιουργήσουν «μια πολύ ισχυρή γραμμή άμυνας».
Ωστόσο, το ζήτημα δεν είναι να ικανοποιηθεί ο εγωισμός της κυβέρνησης. Αν δεν έχουμε το απαιτούμενο τείχος ανοσίας το φθινόπωρο, η κοινωνία θα μπει σε νέες περιπέτειες και σενάρια σκληρών μέτρων – ανεξάρτητα από το πώς θα παρουσιάσει το Μαξίμου το εμβολιαστικό πρόγραμμα.
Οι ευθύνες βαρύνουν την κυβέρνηση
Οι ευθύνες για τον εμβολιαστικό… κουβά έχουν υπεύθυνο και αυτός είναι η κυβέρνηση. Αφενός ο τρόπος που επικοινώνησε τον εμβολιασμό, αφετέρου οι αποφάσεις και ο διαχωρισμός της κοινωνίας δημιούργησαν ένα αποτρεπτικό «κοκτέιλ».
Η Πολιτεία επέλεξε να κερδίσει τους πολίτες με την τακτική «του μαστιγίου και του καρότου». Από τη μία έδωσε 150 ευρώ στους νέους, από την άλλη διαχώρισε τους πολίτες σε διασκέδαση, εστίαση και μετακινήσεις. Την ώρα που άλλες χώρες προτάσσουν την ελπίδα, το Μαξίμου κάνει καμπάνια τιμωρίας και διχασμού.
Παράλληλα, οι αποφάσεις με τις ηλικιακές κατηγορίες, ειδικά για το εμβόλιο της AstraZeneca, καλλιέργησαν ακόμα περισσότερο τη δυσπιστία. Οι τριαντάρηδες είδαν να ξεστοκάρουν σε αυτούς το σκεύασμα της βρετανοσουηδικής εταιρείας και μετά να εισηγούνται τη χορήγησή του μόνο στους άνω των 60 ετών. Και όλα αυτά την ημέρα που εκπρόσωπος του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων σύστησε να δίνεται στους πολίτες κάτω των 60 ετών…
Δεν είναι όλοι ψεκασμένοι
Αρκετές είναι οι κοινωνικές ομάδες που δεν έχουν ολοκληρώσει τον εμβολιασμό τους και -σε πρώτη φάση- θα υποστούν τις συνέπειες του διαχωρισμού, όχι γιατί είναι αρνητές, αλλά επειδή η ίδια η κυβέρνηση έχει καλλιεργήσει το έδαφος.
Πρώτα και κύρια οι διστακτικοί, όσοι έχουν αμφιβολίες εξαιτίας των παλινωδιών του Μαξίμου. Αυτοί που είδαν τα μπρος-πίσω με την ηλικιακή τους κατηγορία και την κυβέρνηση να τους δωροδοκεί με 150 ευρώ για να εμβολιαστούν. Ένα «προνόμιο» που μάλλον μεγαλύτερη αμφιβολία γεννάει, καθώς οι πολίτες αναρωτιούνται γιατί δίνεται χρηματική αμοιβή για λόγους υγείας και εφόσον τα εμβόλια είναι ασφαλή. Επίσης, πολλοί επιστήμονες εφιστούν την προσοχή ότι προνόμια και διαχωρισμοί θα οδηγήσουν τους διστακτικούς στην αγκαλιά των αρνητών, γεγονός που θα τους βγάλει από την εμβολιαστική εξίσωση.
Επίσης πολλοί είναι οι νέοι που δεν έχουν ολοκληρώσει τον εμβολιασμό τους. Οι ηλικιακές κατηγορίες άνοιξαν πρόσφατα, ενώ όσοι ανήκουν στους 30-39 και έσπευσαν να εμβολιαστούν με το AstraZeneca αντιμετωπίζουν τη μεγάλη χρονική διάρκεια που μεσολαβεί μεταξύ των δύο ραντεβού.
Την ίδια ώρα, αρκετά καθυστερημένα ξεκίνησαν, την περασμένη Τρίτη, οι κατ’ οίκον εμβολιασμοί. Πολίτες που δεν μπορούσαν να μετακινηθούν ανέμεναν 7 μήνες (!) να πάρει η κυβέρνηση την πρωτοβουλία για να εμβολιαστούν.
Τέλος, αρκετοί είναι οι πολίτες που δεν έχουν εμβολιαστεί για ιατρικούς λόγους. Προσωπικοί ιατροί συστήνουν σε όσους αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα, όπως αλλεργίες και αυτοάνοσα, να αναμένουν νέες μελέτες, οι οποίες θα εξασφαλίζουν ότι δεν θα υπάρχουν επιπλοκές.
Οι παραπάνω πολίτες αποτελούν ξεχωριστές περιπτώσεις και ίσως όσοι είναι στην εμβολιαστική διαδικασία και αναμένουν να την ολοκληρώσουν δεν πρέπει να μπουν στην ίδια ζυγαριά με αυτούς που δεν έχουν ενταχθεί. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, τους ενώνει κάτι: οι επιλογές της κυβέρνησης τους φέρνει σε μειονεκτική θέση, την ώρα που έχουν ξεκινήσει τα προνόμια και οι διαχωρισμοί.
Οι διαρκείς παλινωδίες μιας κυβέρνησης σαμποτέρ
«Υγειονομικό σαμποτέρ» χαρακτήρισε, την προηγούμενη Κυριακή, ο Κυριάκος Μητσοτάκης τον ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία, ρίχνοντας λάδι στη φωτιά του διχασμού. Την ώρα που διατρανώνει την εθνική ομοψυχία απέναντι στην πανδημία, πυροδοτεί το κλίμα με επικίνδυνες δηλώσεις. Και όλα αυτά ενώ η χώρα βιώνει μια νέα έξαρση της πανδημίας μέσα στο καλοκαίρι, οι προβλέψεις είναι δυσοίωνες για το άμεσο μέλλον και το τέταρτο κύμα έχει ξεκινήσει την ανοδική του πορεία.
Βλέποντας, ωστόσο, τις αποφάσεις της κυβέρνησης στο πεδίο των μέτρων, αν κάποιος πρέπει να χαρακτηριστεί «σαμποτέρ» είναι τα ίδια τα στελέχη του Μαξίμου. Άλλωστε, δεν πάει πολύς καιρός (27 Μαΐου) που, με δηλώσεις του στην Bild, ο πρωθυπουργός υποσχόταν πως «Ιούλιο και Αύγουστο τα πράγματα θα θυμίζουν πολύ ένα φυσιολογικό καλοκαίρι». Το κατά πόσο ζούμε ένα φυσιολογικό καλοκαίρι τις τελευταίες ημέρες το αποτυπώνουν τα στοιχεία: ο εβδομαδιαίος μέσος όρος ημερήσιων κρουσμάτων παρουσίασε άνοδο τουλάχιστον 165%, η θετικότητα κρουσμάτων / τεστ έχει ξεπεράσει το 3% (ενώ είχε περιοριστεί κάτω από 2%) και και οι νέες εισαγωγές ασθενών Covid στα νοσοκομεία ανεβαίνουν σταθερά το τελευταίο διάστημα.
Σε αυτό το περιβάλλον, η κυβέρνηση επέλεξε να ανοίξει το φετινό καλοκαίρι με τους ίδιους όρους που άνοιξε πέρσι, χωρίς να λάβει υπόψη της ούτε το μάθημα των περσινών λαθών (όταν και έριξε τις ευθύνες της τότε έξαρσης στο… ερωτικό καλοκαίρι των νέων) ούτε τα νέα δεδομένα που έχουν διαμορφωθεί (μετάλλαξη Δέλτα, τέταρτο κύμα). «Η Ελλάδα έχει την εμπειρία του περσινού καλοκαιριού, όταν υποδέχθηκε με ασφάλεια τουρίστες», δήλωνε στις 5 Μαΐου ο Κυριάκος Μητσοτάκης σε τηλεδιάσκεψη των ηγετών των χωρών του Smart Covid-19 Management Group, κάνοντας σαφές ότι η κυβέρνηση πήρε απουσία στο μάθημα που μας έδωσε η πανδημία.
Με πρόφαση τα εμβόλια, κυβερνητικά στελέχη απορρίπτουν το σενάριο νέων μέτρων. Αποκορύφωμα ήταν η εβδομάδα που πέρασε, όταν και οι λοιμωξιολόγοι εισηγήθηκαν τον έλεγχο των πολιτών που επιστρέφουν από τα νησιά, με το Μαξίμου να το απορρίπτει. Παρ’ όλα αυτά, το χαμηλό ποσοστό εμβολιαστικής κάλυψης δεν δικαιολογεί αυτόν τον εφησυχασμό.
Μπρος – πίσω και πάλι από την αρχή
Χαρακτηριστικά της αποτυχίας στη διαχείριση της πανδημίας είναι τα συνεχή μπρος – πίσω και οι αντιφάσεις στις αποφάσεις της κυβέρνησης.
Η νυχτερινή απαγόρευση που άλλαζε συνεχώς, αλλά και το διαφορετικό ωράριο τα σαββατοκύριακα, που είχε ως αποτέλεσμα τον συνωστισμό περισσότερων ατόμων σε μικρότερη χρονική διάρκεια. Το κλείσιμο των… περιπτέρων. Το «μίνι» άνοιγμα την περίοδο των Χριστουγέννων και το άρον άρον κλείσιμο. Το άνοιξε – κλείσε των σχολείων. Τα SMS που καταργήθηκαν και επανήλθαν. Τα click away και τα click inside. Το λιανεμπόριο που άνοιξε σε κάποιες περιοχές και μετά τις αντιδράσεις επαναλειτούργησε παντού. Ο καφές που για μισή… ημέρα δεν μπορούσε να αγοράσεις με take away. Οι υγειονομικοί χάρτες που από πολύχρωμοι έγιναν κοκκινοκίτρινοι, στη συνέχεια μάθαμε όλες τις αποχρώσεις του κόκκινου (κόκκινο – βαθύ κόκκινο), έπειτα μπήκε στη ζωή μας το γκρι και ξανά στο τέλος επιστρέψαμε στο πράσινο – κίτρινο – πορτοκαλί – κόκκινο.
Όλα τα παραπάνω (και πολλά ακόμα) αν δεν ήταν τραγικά θα ήταν αστεία. Όταν όμως έχουμε να κάνουμε με την προστασία της δημόσιας υγείας, την οικονομική και ψυχολογική κατάσταση των πολιτών, οι συγκεκριμένες αποφάσεις μόνο επικίνδυνες μπορούν να χαρακτηριστούν.
Ειδικά αν σκεφτούμε την έλλειψη μέτρων σε χώρους υπερμετάδοσης…
Χωρίς μέτρα ΜΜΜ, σχολεία και εργασιακοί χώροι
Η κυβέρνηση δεν προνόησε στο ελάχιστο για να ανακοπεί η εξάπλωση της πανδημίας σε μαζικούς χώρους, όπως τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, τα σχολεία και οι χώροι εργασίας.
Ειδικά στα ΜΜΜ η συνθήκες ήταν εφιαλτικές. Χιλιάδες πολίτες συνωστίζονταν καθημερινά σε λεωφορεία, τρόλεϊ, μετρό και ΗΣΑΠ, καθώς τα δρομολόγια όχι μόνο δεν αυξήθηκαν αλλά μειώθηκαν. Μάλιστα, ο πρόεδρος του Παγκόσμιου Ιατρικού Συλλόγου Φρανκ Ούλριχ Μοντγκόμερι έχει δηλώσει πως οι μολύνσεις συμβαίνουν κυρίως μέσα στα λεωφορεία, στα τρένα και στη δουλειά. Παρ’ όλ’ αυτά, ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Κώστας Καραμανλής τόνιζε ότι στα λεωφορεία δεν κολλάει. Ακόμα κι όταν η κυβέρνηση άκουσε τις εκκλήσεις και προμηθεύτηκε 40 μεταχειρισμένα λεωφορεία για τις αστικές συγκοινωνίες της Αθήνας, διαπιστώθηκε ότι τουλάχιστον τα μισά έχουν βλάβη, ενώ ορισμένα από αυτά είχαν ήδη γράψει στα κοντέρ τους πάνω από 700.000 χιλιόμετρα!
Δίχως ουσιαστικά μέτρα έγινε η λειτουργία των σχολείων, με αποτέλεσμα το διαρκές άνοιξε – κλείσε. Η κυβέρνηση δεν εξασφάλισε την υγειονομική ασφάλεια μαθητών και εκπαιδευτικών, ενώ ως μοναδικό εργαλείο ιχνηλάτησης χρησιμοποιήθηκαν τα -αμφιβόλου ακριβείας- self test, το «υπερόπλο», που η ίδια η κυβέρνηση απέσυρε από τις μετακινήσεις στα νησιά, ομολογώντας ουσιαστικά την ανεπάρκειά του.
Παράλληλα, ελλιπέστατο ήταν και το σχέδιο για τους χώρους εργασίας. Μικρό ποσοστό τηλεργασίας, αλλά -κυρίως- μηδαμινός έλεγχος σε επιχειρήσεις για την τήρηση, έστω, των υφιστάμενων μέτρων, άφησαν έκθετους τους εργαζόμενους απέναντι στον ιό. Ωστόσο, θα ήταν αρκετά αισιόδοξο να περιμένεις κάτι διαφορετικό από μία κυβέρνηση που νομοθέτησε το αντεργατικό νομοσχέδιο του Κωστή Χατζηδάκη…
Η κυβέρνηση την περασμένη Τετάρτη 7 Ιουλίου συμπλήρωσε δύο χρόνια στη διακυβέρνηση της χώρας. Αν θέλει κάποιος να συνοψίσει τον χαρακτήρα που διέπει τη λειτουργία της όλο αυτό το διάστημα, μπορεί να της δείξει τις αποφάσεις της στο θέμα της πανδημίας. Αστοχίες, παλινωδίες, αντιφάσεις, μπρος-πίσω, ταλαιπωρία των πολιτών, καταστολή για την τήρηση των μέτρων, λάθος μηνύματα στην κοινωνία, αδιαφορία για τις συνέπειες, εγκατάλειψη του ΕΣΥ, χατίρια σε «φίλους», προσωπικές ατζέντες. Με μία λέξη: «σαμποτέρ».
* Αντώνης Ραυτόπουλος από την εφημερίδα ”Η ΑΥΓΗ”