Η πανδημία, που μπορεί να χαρακτηριστεί το πρώτο πραγματικά παγκόσμιο γεγονός στην ιστορία της ανθρωπότητας ως προς τον γεωγραφικό συγχρονισμό και το τεράστιο πλήθος ανθρώπων που επηρέασε, προκάλεσε την εύλογη αντίδραση των κυβερνήσεων να αψηφήσουν δημοσιονομικούς κανόνες και να δαπανήσουν χρήματα για να προστατεύσουν τις κοινωνίες, τις οικονομίες, τις αγορές.
Αυτή η αντίδραση, που παρέκαμψε ιδεοληψίες και παραγκώνισε οικονομικούς δογματισμούς δεκαετιών, ήταν ένας μονόδρομος αυτοσυντήρησης. Στη διάρκεια της τελευταίας διετίας, της διετίας της πανδημίας, το παγκόσμιο χρέος, δημόσιο και ιδιωτικό, απογειώθηκε στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 50 ετών.
Στην πραγματικότητα ίσως υπερβαίνει κατά πολύ και το χρέος των παγκοσμίων πολέμων, όταν τα κράτη δαπάνησαν ασύλληπτα ποσά τόσο στην πολεμική αλληλοκαταστροφή όσο και στη μεταπολεμική ανοικοδόμηση.
Κυβερνήσεις, νοικοκυριά και επιχειρήσεις χρωστούν 2,5 φορές το ετήσιο παγκόσμιο ΑΕΠ. Σε ποιους το χρωστούν; Στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα που, είτε με τη μορφή των τραπεζών που γνωρίζουμε είτε με τη μορφή των αφανών και αδιαφανών επενδυτικών κεφαλαίων, σύντομα θα αρχίσει να ζητά πίσω την κατά Σέξπιρ «λίβρα κρέας» που έχει συμφωνήσει ως εγγύηση της πίστωσης.
Δηλαδή, θα αρχίσει να παίζει με τις αποδόσεις των ομολόγων και τα σπρεντ, να πιέζει για δημοσιονομική σύσφιγξη και για επιστροφή στον φαύλο κύκλο της λιτότητας.
Το κακό είναι ότι κυβερνήσεις και κεντρικές τράπεζες, στο όνομα του πληθωρισμού που μοιραία αυξάνεται ως αποτέλεσμα της άνισης επανεκκίνησης των οικονομιών αλλά και της ανάλγητης κερδοσκοπίας, αντί να αξιοποιήσουν τα διδάγματα της πανδημίας αλλά και της χρηματοπιστωτικής κρίσης, ετοιμάζονται να ξαναμπούν στον φαύλο κύκλο.
Να επαναλάβουν όλες τις θανάσιμες πολιτικές που στη δεκαετία της κρίσης χρέους το μόνο που πέτυχαν είναι να φτωχοποιήσουν χώρες όπως η Ελλάδα και να καθυστερήσουν την ανάκαμψη των οικονομιών.
Είναι το λιγότερο παράδοξο, για παράδειγμα στην Ευρώπη, αντί να αναζητούν μηχανισμούς ελάφρυνσης του χρέους, ακόμη και διαγραφής του, να συζητούν ολική επαναφορά στους παλιούς κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας, ενώ ταυτόχρονα οι κεντρικές τράπεζες ετοιμάζονται να εγκαινιάσουν αυξήσεις επιτοκίων.
Αυτό είναι συνταγή προετοιμασίας της επόμενης χρηματοπιστωτικής κρίσης. Με το χρέος στο υψηλότερο επίπεδο από ποτέ, είναι βέβαιο ότι θα είναι πολύ χειρότερη από την προηγούμενη.
Πηγή: “Εφημερίδα των Συντακτών”