Ημέρα της αγάπης σήμερα. Ο φόβος της ακρίβειας και της αρρώστιας από τη μια, η χαρά της αλληλεγγύης και της θαλπωρής με οικογένεια και φίλους από την άλλη, ανταγωνίζονται και τουλάχιστον κερδίζει η δεύτερη.
Οι ιδέες της αλληλεγγύης , λοιπόν, και η συζήτηση με καλούς φίλους εμπνέουν τα παρακάτω.
Η διάδοση της πανδημίας είναι πραγματικά μια σπάνια συνθήκη δυσκολίας. Τα μικρά βήματα αλληλοβοήθειας (πχ το έμπρακτο ενδιαφέρον να μην κολλήσω τον άλλο) είναι σημαντικές πηγές πολιτισμού και ελπίδας μέσα στην καθημερινότητα. Αλήθεια όμως σε μεγάλη κλίμακα, διακρατική ή διεπιστημονική, πόσο ενδιαφέρον εκδηλώνεται για τον όποιο άλλο; Ήδη έχει επισημανθεί ότι η συστημική αδιαφορία για προώθηση εμβολίων και φαρμάκων προς τον τρίτο (δηλαδή φτωχό) κόσμο αποτελεί παγκόσμια ανοιχτή πληγή.
Μια συγκεκριμένη ιδέα τώρα έχει περάσει από πολλά «απλά» μυαλά: Εντάξει, η χάραξη μιας γενικής πολιτικής απέναντι στην πανδημία που να δεσμεύει όλες τις χώρες, τις κοινωνίες και τις ψυχές θα παραήταν ισοπεδωτική. Θα παραγνώριζε ιδιαίτερες κοινωνικοοικονομικές συνθήκες και ψυχολογικές ιδιοσυγκρασίες των λαών. Η κλινική -βιολογική προσέγγιση της αρρώστιας όμως αφορά οργανικά- φυσικά δεδομένα που είναι κατά βάση κοινά. Αλήθεια, γιατί να μη δημιουργηθεί μια παγκόσμια επιτροπή επιστημόνων (μια παγκόσμια «επιτροπή Τσιόδρα» παραλίγο να γράψω) που να διαβουλεύεται γι’ αυτά ειδικά τα θέματα και να μπορεί να εκφέρει την έστω πρόσκαιρη σοφία της;
Ελλοχεύουν ο συγκεντρωτισμός και ο ελιτισμός των τεχνοκρατών, ίσως σκεφτεί κανείς. Ναι, δεν είναι αμελητέος ο κίνδυνος. Όμως ξεπερνιέται με τα εργαλεία της επιστημονικής κοινότητας και της (έμμεσης) δημοκρατίας. Οι χώρες και οι διεθνείς επιστημονικοί σύλλογοι κατά απαιτούμενη ειδικότητα μπορούν να υποδείξουν εκπροσώπους- μέλη. Ίσως έτσι πρώτα να είχαμε μια ευρωπαϊκή (σίγουρα θα ήταν δυσκολότερος ο διηπειρωτικός συντονισμός) επιστημονική επιτροπή για την ιατρική προσέγγιση των προβλημάτων του covid. Ο διεθνής διάλογος είναι ο αποτελεσματικότερος δίαυλος για μια ρευστή -όπως πάντα- εγκυρότητα. Πολύπλοκο; Σίγουρα. Αλλά η συνεργασία θα έπειθε και θα βοηθούσε.
Φυσικά, τα απαιτούμενα για την πανδημία μέτρα, οι υποχρεωτικότητες, τα ανοιγοκλεισίματα της αγοράς, οι τρόποι ενημέρωσης, όλα αυτά πρέπει στη συνέχεια να αποφασίζονται ξεχωριστά ανά χώρα: Οι κοινωνικές συνθήκες, οι στάσεις των ανθρώπων, οι εθνικές νομοθεσίες, οι επάρκειες των δημόσιων συστημάτων περίθαλψης και υγείας, η ποιότητα ζωής και η φτώχεια, τα πανηγύρια, η αντοχή σε συνθήκες μοναξιάς, όλα αυτά διαφέρουν κατά περιοχή. Γι΄αυτά τα δεδομένα, ας λείπουν οι παγκόσμιες και οι τεχνολογικές ευθυγραμμίσεις. Εθνικές συμβουλευτικές επιτροπές πρέπει να αφουγκράζονται και να έχουν τον πρώτο λόγο, ενώ στα υπεύθυνα πολιτικά σώματα της δημοκρατίας ανήκει ο δεύτερος και τελικός.
Συστατικό της δημοκρατίας, εκτός από την ψήφο, το διάλογο, τη συμμετοχή και τη λογοδοσία, είναι και η αγάπη για τον πλησίον (αγάπη προς «αδελφόν» μπορεί να εκδηλώνουν κι ο φασίστας κι ο κερδοσκόπος). Αυτά έτυχε να θυμηθώ, μέρες γιορτής και πανδημίας.
* Ο Νίκος Παρασκευόπουλος είναι ομότιμος καθηγητής ΑΠΘ, πρώην υπουργός Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρώπινων Δικαιωμάτων.
* Άρθρο στο news247.gr
