Παρά τη δυσμενή τροπή που παίρνει η πανδημία με την παραλλαγή Όμικρον και τους φόβους για γεωπολιτικές συγκρούσεις, που σύμφωνα με δημοσκόπηση του Bloomberg αποτελούν τον κυριότερο κίνδυνο για την παγκόσμια οικονομία το 2022 με ποσοστά 25% και 23% αντίστοιχα, ο πληθωρισμός, μαζί με τις κινήσεις των κεντρικών τραπεζών για την αντιμετώπισή του, είναι για το 30% η μεγαλύτερη απειλή.
Και εάν η απειλή πληθωρισμού και επιτοκίων είναι μία φορά επικίνδυνη για τις διεθνείς οικονομίες, είναι πολλαπλάσια επικίνδυνη για οικονομίες με σταθερά ελλειμματικό εμπορικό ισοζύγιο, ογκώδες δημόσιο χρέος και υψηλές δανειακές ανάγκες, όπως η ελληνική.
Φόβοι για κενές θέσεις παραγωγής
Η εξέλιξη στα θέματα της δημόσιας υγείας προμηνύει ακόμη μεγαλύτερες δυσκολίες. Αν οι επιπτώσεις της πανδημίας την προηγούμενη εβδομάδα σε εργασιακό δυναμικό και επαγγελματίες περιορίστηκαν στον εντυπωσιακό αριθμό των 6.300 πτήσεων που ακυρώθηκαν διεθνώς από αεροπορικές εταιρείες το σαββατοκύριακο των Χριστουγέννων, καθώς εργαζόμενοι των εταιρειών -κυρίως πιλότοι- βρίσκονταν σε καραντίνα, πλέον οι φόβοι έχουν να κάνουν και με τους Έλληνες εργαζόμενους.
Με την επέλαση της μετάλλαξης Όμικρον και με τους ειδικούς να προειδοποιούν για μερικές δεκάδες χιλιάδες κρούσματα ημερησίως αρκετά 24ωρα προτού καν ανακοινωθεί την Τρίτη ο αριθμός σοκ των 21.657 κρουσμάτων, οι ανησυχίες υπερβαίνουν το απλό ενδεχόμενο ενός νέου ή πολλών τοπικών lockdown και επεκτείνονται στο ενδεχόμενο μιας μαζικής αναγκαστικής απουσίας των εργαζομένων από τις εργασίες τους.
Οι επιπτώσεις οικονομικά μπορούν να αποδειχθούν σοβαρές. Μάλιστα, αλλού αποδείχθηκαν και ευρύτερα πολιτικές (πολιτικοί παρατηρητές υπενθυμίζουν ότι οι εφιαλτικοί αριθμοί κρουσμάτων που εμφανίστηκαν το 2020 στις ΗΠΑ έθεσαν εκτός παραγωγικής διαδικασίας, επιχειρείν και απασχόλησης για εβδομάδες ή και μήνες ολόκληρους σημαντικό αριθμό πολιτών, οι οποίοι, αισθανόμενοι όσο ποτέ την ανάγκη κοινωνικότερου κράτους, μετουσίωσαν αυτήν τους την ανάγκη και στην ανάλογη ψήφο στις εκλογές του Νοεμβρίου).
Η εξέλιξη αυτή εκτιμάται πως μπορεί να επιφέρει ουσιαστικές διαταραχές στην οικονομική δραστηριότητα, επηρεάζοντας κρίσιμες παραμέτρους της οικονομικής ζωής, ακόμα και χωρίς επιβολή περιοριστικών μέτρων με τη μορφή τοπικών ή ευρύτερων lockdown. Προβλήματα και στην εφοδιαστική αλυσίδα δεν μπορούν να αποκλειστούν, εξέλιξη η οποία, αν προκληθεί σε παγκόσμιο επίπεδο, ενδέχεται να παρατείνει τις διαταραχές των προηγούμενων κυμάτων της πανδημίας.
Από την κήρυξη της πανδημίας έως σήμερα, τα κρούσματα στη χώρα μας υπερβαίνουν τα 1,1 εκατομμύριο και οι φόβοι διπλασιασμού τους έως το τέλος του χειμώνα είναι από τα εφιαλτικότερα σενάρια για την ελληνική οικονομία.
Το ίδιο διάστημα που είναι επίφοβο να δούμε δραματικούς αριθμούς ως προς την πανδημία, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα δούμε και νέα κύματα επέλασης της ακρίβειας που συνδυαστικά θα μπορούσαν να πλήξουν σε ανησυχητικό βαθμό την εθνική μας οικονομία.
Μετά τις γιορτές αίρεται και η “εκεχειρία” ανατιμήσεων
Δημοσιογραφικές πληροφορίες αναφέρουν πως ήδη ο κόσμος της μεταποίησης και του χονδρικού εμπορίου έχει ενημερώσει τους πελάτες ότι επίκεινται άμεσα ανατιμήσεις σε σειρά αγαθών, πολλών «βασικών» που απαρτίζουν το «καλάθι της νοικοκυράς».
Έως τώρα πρυτάνευσε η λογική σε χονδρεμπόριο, παραγωγούς και λιανεμπόριο να συγκρατηθούν σε λελογισμένα κατά το δυνατόν ποσοστά οι ανατιμήσεις, δεδομένου ότι κατά την περίοδο των εορτών πραγματοποιείται σχεδόν το 30% του ετήσιου τζίρου και ως εκ τούτου αποφεύχθηκαν αναπροσαρμογές τιμών που θα μπορούσαν να συμπιέσουν την κατανάλωση.
Αυτό σημαίνει ότι με τη λήξη της εορταστικής περιόδου θα επιβληθούν ανατιμήσεις, οι οποίες με τη σειρά τους θα ασκήσουν και νέες πιέσεις στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς σε περίοδο κατά την οποία καλπάζει και το κόστος της ενέργειας.
Ένα πρόσθετο κόστος που υφίσταται η ελληνική οικονομία είναι και ο μεγάλος βαθμός εξάρτησής της από τον τουρισμό. Καθώς το στέλεχος Όμικρον συνεχίζει την εξάπλωσή του, προκαλεί παγκοσμίως κλείσιμο συνόρων αναγκάζοντας κυβερνήσεις να επαναφέρουν νέους περιορισμούς όχι μόνο στην οικονομική δραστηριότητα -ακόμη και αυστηρά lockdown, αλλά και τη διακίνηση και τα ταξίδια.
Ταυτόχρονα, η δυσαναλογία εξαγωγών / εισαγωγών προβληματίζει για την εφοδιαστική αλυσίδα. Έτσι τα προβλήματα του πληθωρισμού στην αλυσίδα αυτή, αλλά και ο κίνδυνος της συνεπαγόμενης ανάσχεσης των ρυθμών της οικονομικής ανάπτυξης, είναι πολύ πιθανό να οδηγήσουν τις κεντρικές τράπεζες σε αυξήσεις επιτοκίων.
Ήδη στις ΗΠΑ η Fed πήρε την απόφαση ότι, καθώς ο πληθωρισμός είναι πιο ισχυρή απειλή από ό,τι αρχικά υπολόγιζε, κατά τη διάρκεια του 2022 θα αυξήσει τρεις φορές τα επιτόκια για να τον κατεβάσει από τα υψηλά 30 ετών, στα οποία έχει σκαρφαλώσει, ενώ στην Ευρώπη η ΕΚΤ θα τερματίσει το PEPP τον Μάρτιο, κάτι που σημαίνει ότι θα μειωθεί σημαντικά ο συνολικός όγκος των ομολόγων που θα αγοράσει. Αυτό είναι κακός οιωνός για τη διαχείριση του χρέους, το οποίο κυμαίνεται στην περιοχή του 200% του ΑΕΠ.
Στην πραγματική οικονομία οι προβλέψεις του Ινστιτούτου της ΓΣΕΒΕΕ ότι τέσσερις στις δέκα επιχειρήσεις κινδυνεύουν το επόμενο διάστημα να βάλουν λουκέτο είναι επικίνδυνο να επαληθευτούν μετά τα καινούργια μέτρα αντιμετώπισης της πανδημίας.
Σημειώνεται μάλιστα ότι, σύμφωνα με την estiasigreece, από την εξαγγελία των προηγούμενων μέτρων στις 3 Νοεμβρίου ο τζίρος των 80.000 καταστημάτων της εστίασης «έπεσε αυτόματα 30% και από τότε η πτώση βαίνει διαρκώς αυξανόμενη». Με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει για ΑΕΠ, απασχόληση και φορολογικά έσοδα το 2022.
* Ανάλυση του Θάνου Παναγόπουλου στην εφημερίδα “Η ΑΥΓΗ”