Λίγα εικοσιτετράωρα μετά τη δημοσίευση της τελευταίας μέτρησης της Prorata στην Εφημερίδα των Συντακτών, ο επικεφαλής Πολιτικών Ερευνών της εταιρίας Άγγελος Σεριάτος αναλύει στο tvxs.gr τί σημαίνει η σταθεροποίηση των αρνητικών αξιολογήσεων ως προς τη διαχείριση της πανδημίας και γιατί η κυρίαρχη δυσαρέσκεια και ο θυμός δεν έχουν ακόμα μεταφραστεί σε αλλαγή του πολιτικού σκηνικού υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η απάντηση του κου. Σεριάτου σχετικά με το συντριπτικό 70% που αναγνωρίζει προβληματική λειτουργία των ΜΜΕ καθώς και αυτή σχετικά το σημαντικό ποσοστό των αναποφάσιστων που ψήφισαν Νέα Δημοκρατία το 2019 αλλά τώρα βρίσκονται στην «γκρίζα ζώνη», προς διεκδίκηση από τα κόμματα.
Ακολουθεί η συνέντευξη με τον κο. Άγγελο Σεριάτο, επικεφαλής Πολιτικών Ερευνών της Prorata.
► Ενώ μέχρι τον Απρίλιο η ψαλίδα ανάμεσα στις θετικές και αρνητικές αξιολογήσεις πάνω στη διαχείριση της πανδημίας από την κυβέρνηση άνοιγε υπέρ των δεύτερων, στην τελευταία σας μέτρηση βλέπουμε μια σταθεροποίηση. Πώς την ερμηνεύετε;
Το καλοκαίρι του 2020 ήταν το ορόσημο σχετικά με το πώς ο κόσμος αξιολογεί τη διαχείριση της πανδημίας. Τότε είχαμε αντιστροφή του θετικού κλίματος που εν πολλοίς οφειλόταν στο χωρίς κανόνες άνοιγμα του τουρισμού. Από τότε και μετά η πλειοψηφία των πολιτών αξιολογούσε αρνητικά την κυβέρνηση πάνω σε αυτό το θέμα. Το φαινόμενο αυτό αυξήθηκε φτάνοντας σε ποσοστά περί το 60% και σταθεροποιήθηκε εκεί τους τελευταίους 7-8 μήνες, ανεξάρτητα από τις κατά καιρούς πρωτοβουλίες της κυβέρνησης. Στον αντίποδα, ένα 35-40% των πολιτών αξιολογεί θετικά τη διαχείριση της πανδημίας. Μάλιστα αυτή η κατανομή συναντάται σε όλα τα υποερωτήματα που αφορούν στην πανδημία.
► Δηλαδή θα λέγατε ότι η δυσαρέσκεια του κόσμου πάνω στο συγκεκριμένο θέμα έχει πιάσει ταβάνι; Προλάβατε να καταγράψετε τις αντιδράσεις στην υποχρεωτικότητα του εμβολιασμού;
Ναι, μάλλον η δυσαρέσκεια έχει πιάσει ταβάνι. Περίπου το 90% των ανθρώπων που στηρίζουν τη Νέα Δημοκρατία και μια μικρότερη μερίδα που προέρχεται είτε από το ΚΙΝΑΛ είτε από άλλες δεξαμενές, σταθερά και χωρίς τάση περαιτέρω μείωσης, αξιολογούν θετικά τη διαχείριση της πανδημίας. Βέβαια η κατανομή αυτή δε φαίνεται να αλλάζει ούτε προς την αντίθετη κατεύθυνση, δηλαδή δε διαφαίνεται τάση αύξησης των θετικών αξιολογήσεων.
Η έρευνα ξεκίνησε τις ημέρες ακριβώς που προέκυψε το όλο θέμα με την υποχρεωτικότητα και τα προνόμια-διευκολύνσεις, οπότε ενδεχομένως να μην έχουμε προλάβει να καταγράψουμε όλο τον αντίκτυπο. Ωστόσο υπήρχε σχετική ερώτηση, με τους μισούς περίπου πολίτες (48%) να απαντούν ότι οι διευκολύνσεις και τα προνόμια διχάζουν την κοινωνία, ένα 27% να μην τα θεωρούν καλή λύση αλλά εν προκειμένω απαραίτητη και ένα 24% να τα υποστηρίζουν ένθερμα.
► Καταγράψατε επίσης μια μικρή αύξηση του ποσοστού της Νέας Δημοκρατίας στην πρόθεση ψήφου…
Ναι, είναι η πρώτη, έστω και οριακή, άνοδος του κυβερνώντος κόμματος στην πρόθεση ψήφου, μετά από ένα χρόνο που καταγράφαμε πτώση. Από το 38,5% έφτασε το 33% τον περασμένο Απρίλιο. Τότε μάλιστα είχαμε διαπιστώσει ότι η δυσαρέσκεια για τη διαχείριση της πανδημίας είχε φτάσει στον πυρήνα των ψηφοφόρων της ΝΔ. Όμως τότε είχαμε το τέλος της φθοράς και πλέον μια μικρή άνοδο. Φαίνεται να έχει κερδίσει κάποιους ψηφοφόρους, ενδεχομένως ανεξαρτήτως πανδημίας. Διότι υπάρχει ακόμα και σήμερα ένα ποσοστό 10-12% της εκλογικής βάσης της ΝΔ που αξιολογεί αρνητικά τη διαχείριση της πανδημίας.
► Ενώ το κυβερνητικό έργο αυξάνει οριακά τις θετικές αξιολογήσεις, από 36 σε 38%, το αντίστοιχο αντιπολιτευτικό μένει στάσιμο στο 20%. Πώς το αξιολογείτε αυτό;
Ναι, η άνοδος στις αξιολογήσεις επί του κυβερνητικού έργου ευθυγραμμίζεται με την άνοδο στην πρόθεση ψήφου για τη ΝΔ, αλλά με ποσοστό που ξεπερνά και την εκλογική της επιρροή. Αντίθετα το 20% που δηλώνει ικανοποίηση για το αντιπολιτευτικό έργο του ΣΥΡΙΖΑ υπολείπεται του ποσοστού που λαμβάνει στην πρόθεση ψήφου και αυτό δείχνει κατά τη γνώμη μου τα εξής δύο πράγματα.
Πρώτον, είναι ακόμα διευρυμένα τα αντι-ΣΥΡΙΖΑ συναισθήματα, περισσότερο από τα αντίστοιχα αντικυβερνητικά.
Δεύτερον, ο ΣΥΡΙΖΑ συνεχίζει να στηρίζεται, μοτίβο που το βλέπουμε χρόνια πλέον, από μια μερίδα κόσμου με τρόπο κριτικό. Πρόκειται για ψηφοφόρους που θέλουν να στείλουν ένα μήνυμα στον ΣΥΡΙΖΑ, ότι τον στηρίζουν αλλά σε καμία περίπτωση δεν του δίνουν λευκή επιταγή, ακόμα και τώρα που είναι δεύτερο κόμμα, στην αξιωματική αντιπολίτευση.
► Και κάνετε αυτή την καταγραφή ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται σε πιο δυναμική φάση απ’ ότι πριν μερικούς μήνες. Έχουμε περιοδείες Τσίπρα, ανακοινώσεις προγραμματικών θέσεων, έγινε η προγραμματική συνδιάσκεψη…
Η έρευνα δεν πρόλαβε να καταγράψει όλο τον αντίκτυπο των πρωτοβουλιών του ΣΥΡΙΖΑ του τελευταίου διαστήματος. Πιάνει ωστόσο χρονικά ένα μέρος των πρωτοβουλιών αυτών, κι όμως δε δείχνει τον ΣΥΡΙΖΑ να μπορεί να υπερβεί τις προηγούμενες καταγραφές του, δηλαδή το 24, 24,5%. Αυτό κατά τη γνώμη μου συνιστά πρόβλημα για το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Διότι φαίνεται πως η μη αύξηση της αποδοχής του δε συνδέεται με το τί λέει προγραμματικά, αλλά με το έλλειμμα αξιοπιστίας στο οποίο αναφέρομαι στο άρθρο μου στην Εφ.Συν. Ο ΣΥΡΙΖΑ καλείται όσα λέει σε επίπεδο λόγου να τα κάνει αντιπολιτευτικά, όσα υπόσχεται ως κυβερνητικό πρόγραμμα, να πείσει τον κόσμο ότι τα παλεύει στο παρόν και θα τα υλοποιήσει στο μέλλον, αν βρεθεί πάλι στην κυβέρνηση. Και χρειάζεται υπομονή για να πείσει πάλι τον κόσμο.
► Ένα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο της έρευνας είναι ότι μόνο το 26% θεωρεί ότι τα ΜΜΕ κάνουν καλά τη δουλειά τους, ποσοστό μικρότερο από αυτό που καταγράφει η ΝΔ στην πρόθεση ψήφου.
Πρόκειται για μια στάση που δείχνει το αντιπολιτευτικό έλλειμμα. Ενώ η συντριπτική πλειοψηφία του κόσμου αναγνωρίζει ότι τα ΜΜΕ δε λειτουργούν σωστά, ότι υπάρχει ανισορροπία στο μιντιακό τοπίο που καταλήγει σε εκνευριστική μονοφωνία, ωστόσο δεν συνδέει το φαινόμενο αυτό με την κυβέρνηση. Αυτοί οι πολίτες λειτουργούν σαν να πιστεύουν πως δεν υπάρχει εναλλακτική. Κατανοούν μια πραγματικότητα αλλά δεν τη μεταφράζουν σε αλλαγή εκλογικής στάσης. Το να υπερθεματίζει κανείς πάνω στην κατάσταση στα ΜΜΕ είναι μια στάση που μάλλον αφορά τον κόσμο που κινείται στα στενά τείχη της Αριστεράς. Είναι μια κατάσταση που πολλοί αντιλαμβάνονται, πολύ λιγότεροι όμως την αξιολογούν ως σοβαρό ζήτημα δημοκρατίας.
► Επανερχόμενοι στην πρόθεση ψήφου, βλέπουμε μια μείωση των αναποφάσιστων…
Στο γράφημα που δημοσιεύτηκε στην Εφ.Συν εμφανίζονται αθροιζόμενοι οι αναποφάσιστοι που δηλώνουν ότι θα πάνε στην κάλπη μαζί με τις απαντήσεις «Άκυρο, λευκό, δε θα ψηφίσω». Μετρήσαμε λοιπόν τους αναποφάσιστους στο 13,5%. Από αυτούς περίπου το 25% το 2019 είχε ψηφίσει ΝΔ, 13% ΣΥΡΙΖΑ, 6% ΚΙΝΑΛ και μικρά ποσοστά άλλα κόμματα. Εδώ και κάποιους μήνες η μεγαλύτερη δεξαμενή αναποφάσιστων είναι αυτή των ψηφοφόρων του 2019 της ΝΔ.
Αυτό σημαίνει ότι αυτοί οι άνθρωποι θα ξαναψηφίσουν ΝΔ; Η γενική απάντηση είναι «όχι» γιατί όταν τους διασταυρώνουμε με την ερώτηση ικανοποίησης από το κυβερνητικό έργο, μόνο το 19% απαντά «απόλυτα ή αρκετά», ενώ το 81% «όχι ιδιαίτερα ή καθόλου». Αν σκεφτούμε ότι πρόκειται για το 25% του 13,5% του εκλογικού σώματος, μιλάμε για ένα 3,5%, ποσοστό διόλου αμελητέο. Αυτοί οι ψηφοφόροι μάλιστα αυτοπροσδιορίζονται ως κεντρώοι ή φιλελεύθεροι
και ευρισκόμενοι πλέον στη γκρίζα ζώνη, αποτελούν αντικείμενο διεκδίκησης από τα κόμματα.
► Κατά τα άλλα, παρατηρούμε μια στασιμότητα στα μικρότερα κόμματα…
Κατ’ αρχάς να πούμε ότι κάτω από την ομπρέλα «άλλο κόμμα», περίπου το 4% αφορά το κόμμα Έλληνες για την πατρίδα και την Χρυσή Αυγή. Στα υπόλοιπα κόμματα, ναι, ισχύει ότι υπάρχει στασιμότητα, αν εξαιρέσει κανείς τη μία μονάδα που δείχνει να παίρνει το Κίνημα Αλλαγής. Στην πραγματικότητα η πανδημία έχει επισκιάσει τα πάντα. Η δημόσια συζήτηση γύρω από την πανδημία δεν επιτρέπει να αναπτυχθεί αντιπολιτευτικός λόγος, να ακουστούν προγράμματα. Έχουμε ένα θέμα πάνω στο οποίο τοποθετούνται όλοι με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Δύσκολα θα ο ψηφοφόρος θα ακούσει προγραμματικές θέσεις. Θέλει να ακούσει πώς η κυβέρνηση διαχειρίζεται την πανδημία και πως αυτό επηρεάζει τη ζωή του.
► Στα κυρίαρχα συναισθήματα όμως ενισχύονται σε σχέση με τις προηγούμενες μετρήσεις ο θυμός και η αισιοδοξία…
Ωστόσο τα δύο κυρίαρχα συναισθήματα παραμένουν η απογοήτευση και ο θυμός, με τάση μάλιστα να περάσουμε από την κυριαρχία της απογοήτευσης σε αυτή του θυμού. Ο θυμός είναι μαζί με την ελπίδα κινητοποιητικά συναισθήματα, φέρουν φορτία ικανά να προκαλέσουν πολιτικές αλλαγές. Μαζί με την υποχώρηση του φόβου, αυτό φαίνεται να δημιουργεί μια διάθεση κινητοποίησης, ενεργοποίησης.
* Συνέντευξη του Άγγελου Σεριάτου, επικεφαλή της Prorata, στον Κωνσταντίνο Λάππα και στο tvxs.gr