* Συνέντευξη στο ieidiseis.gr και τον Βασίλη Σκουρή
«Τη συστηματική προσπάθεια της κυβέρνησης να κατασκευάσει συνθήκες εικονικής πραγματικότητας στη χώρα θα τις ζήλευε και ο κ. Ζούκερμπεργκ του meta-facebook!», επισημαίνει ο τομεάρχης Ανάπτυξης του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ και πρώην υπουργός-Τι προτείνει το κόμμα του.
«Έρχεται δύσκολος χειμώνας» προειδοποιεί για το θέμα της ακρίβειας ο Αλέξης Χαρίτσης, επισημαίνοντας πως «όλο και περισσότεροι αναλυτές φοβούνται ότι οι ανατιμήσεις θα μεταφερθούν ακόμη πιο έντονα από το κομμάτι της ενέργειας στα είδη διατροφής και βασικής κατανάλωσης».
Ο τομεάρχης Ανάπτυξης του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ και πρώην υπουργός αναφέρεται στις κυβερνητικές ευθύνες για την έκταση του προβλήματος, υπογραμμίζει τις μεγάλες αυξήσεις στον τομέα της ενέργειας και αναλύει τις προτάσεις του κόμματός του για την αντιμετώπιση της ακρίβειας.
Σχολιάζοντας δε τις εκτιμήσεις της κυβέρνησης ότι η ακρίβεια είναι παροδικό φαινόμενο, επιστρατεύει το χιούμορ: «Όπως και στην πανδημία βρισκόμασταν στο «τελευταίο μίλι»… Την συστηματική προσπάθεια της κυβέρνησης να κατασκευάσει συνθήκες εικονικής πραγματικότητας στη χώρα θα τις ζήλευε και ο κ. Ζούκερμπεργκ του meta-facebook!».
Πώς έχει το θέμα της ακρίβειας σήμερα στη χώρα κ. Χαρίτση;
Έρχεται δύσκολος χειμώνας! Εδώ και μήνες οι συνεχείς ανατιμήσεις σε βασικά είδη διατροφής, πρώτες ύλες, μεταφορικά κόστη και πρωτίστως στην ενέργεια ροκανίζουν το εισόδημα των καταναλωτών και απειλούν τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων. Η οδυνηρή αυτή πραγματικότητα επιβεβαιώθηκε από τα επίσημα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής για τον Σεπτέμβριο, που καταγράφουν όχι μόνο το ράλι των αυξήσεων αλλά και το μεγάλο ποσοστό των συμπολιτών μας που αντιμετωπίζουν πλέον το πρόβλημα της αποστέρησης βασικών αγαθών. Ενώ μόλις την προηγούμενη Παρασκευή οι πρώτες επίσημες μετρήσεις της Eurostat για την Ελλάδα δείχνουν κατακόρυφη άνοδο των τιμών και για τον Οκτώβριο και ο πληθωρισμός φαίνεται ότι αυξάνεται στο 3%.
Θυμίζω ότι στην χώρα μας οι ανατιμήσεις προηγήθηκαν του πληθωριστικού κύκλου, καθώς μέχρι τον Μάιο είχαμε επισήμως αρνητικό πληθωρισμό και τον Ιούλιο μόλις 0,7%. Τι θα συμβεί τώρα που ο πληθωρισμός της χώρας προσεγγίζει τον ευρωπαϊκό μέσο όρο;
Μιλάμε για την «τέλεια καταιγίδα» που διαλύει την κοινωνική συνοχή, οδηγεί σε φτωχοποίηση τα μεσαία και ευάλωτα στρώματα και τελικά ναρκοθετεί την δυναμική ανάκαμψης της οικονομίας μας.
Η ακρίβεια οφείλεται αποκλειστικά σε εξωγενείς χώρες, όπως υποστηρίζει η κυβέρνηση ή οφείλεται και σε εσωτερικούς λόγους;
Κανείς δεν αμφισβητεί ότι πρόκειται για μια διεθνή κρίση. Αλλά επειδή είναι διεθνής η κρίση θα έπρεπε η κυβέρνηση να κοιτάξει γύρω της και να δει ότι υπάρχουν χώρες και κυβερνήσεις που κινούνται με αποφασιστικό τρόπο! Ας μην πάμε μακριά. Η Ισπανία, η Γαλλία και η Πορτογαλία έχουν ήδη λάβει μέτρα για τις ανατιμήσεις και τη μείωση των φορολογικών συντελεστών ώστε να μειωθεί το ενεργειακό κόστος. Σας θυμίζω ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση πρότεινε -ανάμεσα σε άλλα μέτρα- την στήριξη των ευάλωτων νοικοκυριών και την ενίσχυση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Σε αυτήν την κατεύθυνση ήταν οι προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ ήδη από το καλοκαίρι! Η απάντηση της κυβέρνησης; Η απόδοση της κατάστασης στη διεθνή συγκυρία, οι καθησυχαστικές διαβεβαιώσεις περί προσωρινής κρίσης και φυσικά η εμμονή στην παρωχημένη δοξασία της αυτορρύθμισης της αγοράς. Το αποτέλεσμα είναι η ολική απορρύθμιση!
Μια διεθνής κρίση με μια αδρανή εθνική κυβέρνηση οδηγεί σε αυτό που βλέπουμε: την κατάσταση εκτός ελέγχου.
Υπάρχει θέμα με καρτέλ στη χώρα;
Είναι σαφές ότι υπάρχουν φαινόμενα αισχροκέρδειας και κερδοσκοπίας τόσο σε καταναλωτικά είδη πρώτης ανάγκης όσο και στον εξαιρετικά κρίσιμο τομέα της ενέργειας. Η κυβέρνηση ανέχεται και διευκολύνει αυτές τις πρακτικές. Η απουσία αυστηρού ρυθμιστικού πλαισίου, η έλλειψη ελέγχων και η πολιτική που ευνοεί την συγκεντροποίηση βασικών οικονομικών δραστηριοτήτων σε όλο και λιγότερους «παίκτες» οδηγεί στην εμπέδωση των στρεβλώσεων και στην παγίωση των υψηλών τιμών.
Το πεδίο της ενέργειας είναι το πλέον χαρακτηριστικό. Την στιγμή ακριβώς που η αρχή ανταγωνισμού της Κομισιόν ξεκινά την διερεύνηση πρακτικών χειραγώγησης στις αγορές του φυσικού αερίου και του ηλεκτρισμού, η ελληνική κυβέρνηση κάνει ακριβώς το αντίθετο. Επιλέγει την αδράνεια παρότι ζητάμε εδώ και μήνες να κινηθούν διαδικασίες ελέγχου μέσω των αρμόδιων φορέων της Πολιτείας. Αποτέλεσμα; Εν μέσω κρίσης γίνεται λόγος για «αναπάντεχα κέρδη» στον τομέα της ενέργειας. Ενώ σε πρόσφατο συνέδριο για τις ΑΠΕ επισημάνθηκε ότι αν η χονδρεμπορική τιμή του ρεύματος διαμορφωνόταν με βάση το μέσο κόστος των μονάδων που συμμετέχουν, θα ήταν κατά 39% φθηνότερη.
Μπορείτε να γίνετε πιο συγκεκριμένος;
Η οικονομική ανάπτυξη της χώρας μας σε ολόκληρη την μεταπολεμική περίοδο βασίστηκε στην φθηνή ενέργεια. Η εθνική ενεργειακή στρατηγική μάλιστα έδινε διαχρονικά έμφαση στο δημόσιο χαρακτήρα της παραγωγής και διανομής του ηλεκτρικού ρεύματος. Σήμερα ζούμε την οριστική άρση αυτής της παρακαταθήκης. Η κυβέρνηση αποσύρει τον δημόσιο έλεγχο και τη δυνατότητα κρατικής παρέμβασης, υποκαθιστά την εθνική στρατηγική με τακτικές εκποίησης της δημόσιας περιουσίας και εν τέλει υποθηκεύει τη δυνατότητα ανάπτυξης της χώρας. Οι υψηλές τιμές στο ρεύμα δεν θα είναι μία προσωρινή παρένθεση. Εκποιώντας το βασικό εργαλείο άσκησης ενεργειακής πολιτικής, την ΔΕΗ, και τα φυσικά μονοπώλια των δικτύων ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου, οδηγεί στην παγίωση της ακρίβειας και την αναπτυξιακή καθήλωση της ελληνικής οικονομίας.
Αυτό που θέλω να τονίσω είναι ότι πρόκειται για συνειδητή επιλογή. Υπάρχει την ίδια στιγμή η δυνατότητα για μια ριζικά διαφορετική πολιτική. Πολιτική που εκκινεί από την ανάγκη προστασίας των νοικοκυριών και των ενεργοβόρων επιχειρήσεων, που βασίζεται στην ενεργητική παρέμβαση στα τιμολόγια, που στηρίζεται στον έλεγχο και στη ρύθμιση των ιδιωτικών συμφερόντων, που απολήγει σε ένα στρατηγικό σχέδιο εκσυγχρονισμού και αναδιοργάνωσης της ενεργειακής πολιτικής της χώρας.
Η κυβέρνηση, πάντως, θεωρεί το φαινόμενο της ακρίβειας παροδικό…
Όπως και στην πανδημία βρισκόμασταν στο «τελευταίο μίλι»… Την συστηματική προσπάθεια της κυβέρνησης να κατασκευάσει συνθήκες εικονικής πραγματικότητας στη χώρα θα τις ζήλευε και ο κ. Ζούκερμπεργκ του meta-facebook!
Η πραγματικότητα όμως είναι εντελώς διαφορετική: πριν λίγες μέρες η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας δήλωσε ότι η κρίση θα διαρκέσει περισσότερο απ’ ότι αναμενόταν αρχικά ενώ σε ευρωπαϊκό επίπεδο καταγράφεται ιστορικό υψηλό αυξητικών τάσεων του κόστους παραγωγής στην βιομηχανία με τις επιχειρήσεις να δηλώνουν ότι θα προχωρήσουν σε περαιτέρω ανατιμήσεις.
Στα καθ’ ημάς, μετά την πρόσφατη έρευνα του ΙΜΕ της ΓΣΒΕΕΕ, η μελέτη του Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου Αθηνών για τον Σεπτέμβριο δείχνει επίσης κατακόρυφη αύξηση του κόστους παραγωγής, με 7 στις 10 επιχειρήσεις να κρίνουν τις περαιτέρω ανατιμήσεις αναπόφευκτες. Ενώ όλο και περισσότεροι αναλυτές φοβούνται ότι οι ανατιμήσεις θα μεταφερθούν ακόμη πιο έντονα από το κομμάτι της ενέργειας στα είδη διατροφής και βασικής κατανάλωσης.
Αρκούν τα μέτρα που έχουν ληφθεί;
Αν αρκούσαν, δεν θα ήμασταν στο σημείο που είμαστε. Η κυβέρνηση υποβάθμισε το πρόβλημα. Η πρωτοφανής ενεργειακή κρίση δεν αντιμετωπίζεται με τις επιδοτήσεις των 9 ή 18 ευρώ ανά νοικοκυριό. Ακόμα και αυτές όμως βρίσκονται σε εκκρεμότητα, καθώς 45 μέρες μετά τις κυβερνητικές εξαγγελίες, η σχετική ΚΥΑ δεν έχει ακόμα δημοσιευθεί! Ενώ το γεγονός ότι δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για τους αγρότες, για τους επαγγελματίες, για τους ΟΤΑ, για τις δημοτικές επιχειρήσεις, οδηγεί νομοτελειακά σε μετακύλιση του κόστους στους καταναλωτές.
Είναι πλέον ξεκάθαρο ότι μια κρίση τέτοιας έκτασης και βαρύτητας δεν αντιμετωπίζεται με τα πρόχειρα, αποσπασματικά και αργοπορημένα μέτρα της κυβέρνησης.
Εσείς τι άλλο προτείνετε;
Εμείς προτείνουμε αλλαγή πολιτικής. Να συγχρονιστεί η Ελλάδα με τις διεθνείς τάσεις που αντιλαμβάνονται ότι μόνο η ενεργητική πολιτική παρέμβαση μπορεί να καταπολεμήσει την κρίση που μας απειλεί- μια κρίση που έρχεται στη δίνη μίας πρωτοφανούς πανδημίας με πολλαπλές κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις.
Η χώρα χρειάζεται μια νέα αρχή.
Νέα αρχή στην ενέργεια με ρύθμιση της χονδρεμπορικής αγοράς, αξιοποίηση της ΔΕΗ για τη συγκράτηση των τιμών, στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων, μείωση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης σε ενεργειακά προϊόντα για το διάστημα της κρίσης και εξαντλητικούς ελέγχους από τις αρμόδιες ρυθμιστικές αρχές.
Νέα αρχή στα δικαιώματα των εργαζομένων με αύξηση του κατώτατου μισθού στα 800 ευρώ.
Νέα αρχή στην προστασία των επιχειρήσεων με ρύθμιση του ιδιωτικού χρέους της πανδημίας που θα συμπεριλαμβάνει διαγραφή μέρους της βασικής οφειλής.
Νέα αρχή, εν τέλει, στην αντίληψη για την πολιτική. Όχι πολιτική για τα ισχυρά συμφέροντα, όχι πολιτική που παρατηρεί αμέτοχη τις κοινωνικές καταστροφές, όχι πολιτική που υπονομεύει τις δυνατότητες της χώρας ανακυκλώνοντας αποτυχημένα δόγματα του χθες. Πολιτική με δημοκρατικό σχεδιασμό, φιλόδοξους στόχους και ξεκάθαρη στήριξη της κοινωνικής πλειοψηφίας.