* Συνέντευξη στην εφημερίδα ”Η ΑΥΓΗ της Κυριακής” και τον Άγγελο Τσέκερη.
Κάθε μεγάλη καταστροφή οφείλεται και σε φυσικά αίτια και σε ευθύνες της κυβέρνησης και του κράτους. Μιλώντας για τις πρόσφατες πυρκαγιές, σε τι ποσοστό πιστεύετε ότι ευθύνονται η κυβέρνηση και το κράτος;
Μετά τις μεγάλες καταστροφές στην Ηλεία το 2007, στη Μάνδρα το 2017 και στο Μάτι το 2018 συνειδητοποιήσαμε όλοι ότι οφείλουμε να δούμε από διαφορετική οπτική τις φυσικές καταστροφές. Τα φυσικά φαινόμενα λόγω της κλιματικής κρίσης είναι πλέον πολύ μεγαλύτερης έντασης και οφείλουμε να εξετάσουμε όλους τους παράγοντες που θα αποδίδουν την ασφάλεια σε κάθε πολίτη, τόσο και κυρίως σε επίπεδο πρόληψης όσο και σε επίπεδο αντιμετώπισής τους. Αυτός ήταν και ο λόγος που o Αλέξης Τσίπρας ως πρωθυπουργός ανέθεσε, το 2018, με τη σύμφωνη γνώμη του τότε αρχηγού της αξιωματικής Αντιπολίτευσης κ. Μητσοτάκη, στον καθηγητή Γκόλντμαερ, πρόεδρο του Διεθνούς Παρατηρητηρίου για τις πυρκαγιές στο Πανεπιστήμιο του Φράιμπουργκ, να εκπονήσει μια μελέτη ως επικεφαλής ανεξάρτητης επιστημονικής επιτροπής που θα εντοπίσει τις αδυναμίες, θα εξετάσει βέλτιστες πρακτικές και δομές άλλων χωρών και θα μας δώσει τις αναγκαίες προτάσεις ώστε να θωρακίσουμε επαρκώς τη χώρα μας και τους πολίτες.
Η μελέτη παρουσιάστηκε και παραδόθηκε σε όλα τα κόμματα και όλους τους αρχηγούς του Κοινοβουλίου, τον Φεβρουάριο του 2019 και σύμφωνα με αυτή ετοιμάστηκε ο νόμος για την ίδρυση της Εθνικής Αρχής Πολιτικής Προστασίας και Ανθεκτικότητας, βρέθηκαν οι οικονομικοί πόροι για την υλοποίησή της από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, καθώς και την Ευρωπαϊκή Ένωση, θεσμοθετήθηκε η Εθνική Στρατηγική για τα Δάση, κυρώθηκαν οι δασικοί χάρτες μετά από δεκαετίες στη μισή χώρα, θεσμοθετήθηκε με ακρίβεια η συνεργασία κατά την καταστολή των δασικών πυρκαγιών των πυροσβεστικών και των δασικών υπηρεσιών.
Όλα αυτά και πολλά άλλα αγνοήθηκαν, σταμάτησαν ή ακυρώθηκαν από την κυβέρνηση Μητσοτάκη. Ψηφίστηκε ένας νόμος για την πολιτική προστασία που μετέφερε αρμοδιότητες της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, στο πρότυπο της δομής του «επιτελικού κράτους». Η πυροσβεστική ξεχαρβαλώθηκε σε ανθρώπινο δυναμικό. Η νέα δομή της Πολιτικής Προστασίας επέφερε απόλυτο χάος με την πρόβλεψη και τον διορισμό κομματικών υπευθύνων σε όλες τις περιφέρειες της χώρας, με την αλλαγή των διαδικασιών αντιμετώπισης των πυρκαγιών και με απουσία σχεδίου.
Τα στελέχη της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας που ελέγχονται ποινικά για την τραγωδία στο Μάτι τοποθετήθηκαν στην κορυφή της ιεραρχίας του σώματος, συνεχίζοντας τις μαύρες σελίδες του Πυροσβεστικού Σώματος, ενώ ο τότε αρχηγός της ΕΛ.ΑΣ. έγινε γενικός γραμματέας του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη.
Όταν δηλώνεται από τα πλέον αρμόδια χείλη ότι οι υπουργοί είναι και πυροσβέστες, με τη μάνικα στο χέρι και επιτελικοί, η απάντηση στο ποσοστό ευθύνης μεταξύ κυβέρνησης και κράτους είναι μονοσήμαντη. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη ίδρυσε το επιτελικό κράτος για να κάνει το κράτος ιδιοκτησία της, με απόλυτο έλεγχο και απόλυτη ταύτιση.
Διαπιστώθηκε ότι, σε αντίθεση με τους αστυνομικούς, οι πυροσβέστες στη χώρα είναι ελάχιστοι. Ποιες είναι κατά τη γνώμη σας οι σοβαρότερες ελλείψεις στον μηχανισμό αντιμετώπισης των πυρκαγιών;
Οι ελλείψεις είναι παντού. Στην πρόληψη, στις υπηρεσιακές δομές, στην επαρκή στελέχωση, στην εκπαίδευση, στον συντονισμό όλων, στο σχέδιο αντιμετώπισης. Με δυο λόγια στο συνολικό σύστημα πολιτικής προστασίας.
Όταν όμως υπάρχουν τέτοιες ανάγκες, οι κατ’ εξαίρεση προσλήψεις 4.500 ειδικών φρουρών για νέες δομές καταστολής στην αστυνομία είναι πρόκληση και δείχνουν τις προτεραιότητες που έχει η κυβέρνηση Μητσοτάκη.
Αποδείχτηκε ότι η ασφάλεια του πολίτη πρέπει να έχει διαφορετική κατεύθυνση από το δόγμα «νόμος και τάξη» του κ. Μητσοτάκη. Η Πολιτεία και μια προοδευτική κυβέρνηση θα επανακαθορίσουν την έννοια της ασφάλειας του πολίτη εκεί που πραγματικά πρέπει να είναι σε μια ανθρώπινη κοινωνία: στην πρόληψη με τις κατάλληλες υποδομές, την ασφάλεια αντιμετώπισης των φυσικών καταστροφών, την ποιότητα της ζωής του κάθε πολίτη και την προστασία του περιβάλλοντος, την προστασία της οικίας του, της καλλιέργειάς του, του καταστήματος, των υποδομών, την ασφάλεια της πλήρους κάλυψής του στις περιπτώσεις βλαβών και απωλειών, την καταπολέμηση του εγκλήματος και την επαρκή αντιμετώπιση των σύγχρονων κοινωνικών προβλημάτων, της ενδοοικογενειακής βίας, της γυναικοκτονίας, του trafficking.
Αυτή η θεώρηση της ασφάλειας του πολίτη είναι μια αντίληψη που τη χωρίζει άβυσσος από την ιδεολογική εμμονή και τις κυβερνητικές πράξεις του κ. Μητσοτάκη και του επιτελείου του.
Η κυβέρνηση ισχυρίστηκε πως στην Εύβοια επιχειρούσαν την περασμένη Κυριακή 17 εναέρια πυροσβεστικά μέσα. Ο κόσμος διαμαρτυρόταν ότι σπάνια τα έβλεπε. Υπάρχει τρόπος να εξακριβωθεί η πραγματικότητα και τι θα κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ γι’ αυτό;
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει εθιστεί στην αντιμετώπιση όλων των θεμάτων με γκεμπελίστικες μεθόδους επικοινωνιακής τακτικής. Η ΑΥΓΗ πρόσφατα εντόπισε τις διαφορετικές ανακοινώσεις κυβερνητικών αξιωματούχων για τα εναέρια μέσα που επιχειρούσαν. Ο υπουργός παρά τω πρωθυπουργώ κ. Σκέρτσος ανακοίνωνε την ύπαρξη 74 σκαφών και λίγες ημέρες αργότερα ο κ. Χαρδαλιάς έλεγε ότι τελικά μπορούσαν μόνο 20 να επιχειρούν.
Δυστυχώς για την κυβέρνηση Μητσοτάκη, οι πολίτες πιστεύουν τα μάτια τους και όχι τις επικοινωνιακές ανακοινώσεις. Δυστυχώς, τις μέρες της μεγάλης καταστροφής οι πολίτες δεν είδαν εναέρια μέσα να επιχειρούν αλλά είδαν τα σπίτια τους, τα δάση, τα ζώα, τις καλλιέργειες, τους κόπους μιας ζωής να χάνονται. Ακούσαμε όλοι τις εκκλήσεις πολιτών, δημάρχων, ακόμη και πυροσβεστών για εναέρια μέσα και τις τραγικές εκκλήσεις έστω για ένα πυροσβεστικό όχημα. Αλλά δεν υπήρξε καμία ανταπόκριση από το επιτελικό κράτος και τις ξεχαρβαλωμένες υπηρεσίες. Οι πολίτες, οι εθελοντές πυροσβέστες και οι τριμηνίτες συμβασιούχοι των δήμων, που έδωσαν μόνοι τους τις περισσότερες φορές τη μάχη για να σωθούν τα χωριά και οι οικισμοί, δεν είχαν ούτε νερό για να σβήσουν τις φωτιές.
Αν η κυβέρνηση Μητσοτάκη απαντούσε τουλάχιστον στις συνεχείς ερωτήσεις μας, πού επιχειρούν τα εναέρια μέσα και ποια ακριβώς, σε ποιες πυρκαγιές, ποιες ώρες και ποια η διασπορά τους στη χώρα, αν ενημέρωνε τους πολίτες με ειλικρίνεια για το ποιο ακριβώς είναι το σχέδιο για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών και πού υπήρξαν αστοχίες, παραλείψεις, ευθύνες, αν οι υπουργοί δεν αλληλοσυγχαίρονταν για το «εξαιρετικό» έργο που έχει γίνει, αν βρίσκονταν δίπλα στους πολίτες, άκουγαν τα παράπονα τους, τις εμπειρίες τους, τον πόνο τους, τους ενημέρωναν, τους στήριζαν, θα έδειχνε ότι είχε την πρόθεση τουλάχιστον μιας λογικής συνεργασίας όλων για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της μεγάλης καταστροφής. Δυστυχώς, δείχνει την αλαζονική συμπεριφορά ενός επαρμένου επιτελικού κράτους, με κυβερνητικά στελέχη που δεν πέρασαν τη βάση εισαγωγής.
Θα αναλάβουμε όλες τις πρωτοβουλίες, στο Κοινοβούλιο και στα θεσμικά όργανα, για να αναδειχθεί η αλήθεια.
Θα σας ρωτήσω για τις εκκενώσεις. Ήταν σωστή η τακτική να εκκενώνονται χωριά; Κι αν ναι, έκαναν καλά αυτοί που αγνόησαν τις εντολές και κατάφεραν να σώσουν τα σπίτια τους;
Οι εκκενώσεις οικισμών και περιοχών είναι κατά τη γνώμη μου ένα σωστό μέτρο για να αποφύγουμε απώλειες ανθρώπινων ζωών, αλλά έγινε καταχρηστική χρήση τους και δεν επαρκούν από μόνες τους. Οι εκκενώσεις και το 112 πρέπει να χρησιμοποιούνται με κατάλληλο οργανωμένο σχέδιο τόσο για την απομάκρυνση των πολιτών όσο και για την ένταξη εθελοντών ακόμη και την τελευταία στιγμή στην κατάσβεση μιας πυρκαγιάς.
Θα ήταν όμως πραγματικά ενδιαφέρον να γίνει η ίδια ερώτηση στην πολιτική και φυσική ηγεσία της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας και ιδιαίτερα στον αναβαθμισμένο υποστράτηγο που κατηγορείται γιατί δεν εισηγήθηκε την εκκένωση στο Μάτι.
Σε πολλές περιοχές οι πυρόπληκτοι συνδέουν τις φωτιές με επιχειρηματικά συμφέροντα. Υπάρχει τρόπος να θωρακίσουμε το φυσικό περιβάλλον από τα επιχειρηματικά συμφέροντα;
Προφανώς υπάρχει τρόπος. Το πρώτο μεγάλο βήμα γι’ αυτό είναι η κατάργηση του περιβαλλοντοκτόνου νόμου Χατζηδάκη. Το δεύτερο μεγάλο βήμα είναι η ολοκλήρωση των δασικών χαρτών και του χωροταξικού σχεδιασμού. Στα δύο τελευταία η κυβέρνηση Μητσοτάκη μας πήγε πολλά χρόνια πίσω, ακυρώνοντας σοβαρά θεσμικά εργαλεία και τους δασικούς χάρτες.
Πρέπει να ολοκληρωθούν τόσο τα θεσμικά εργαλεία όσο και οι μηχανισμοί ελέγχου με τη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών.
Και τα δύο βρίσκονται στον αντίποδα της πολιτικής της κυβέρνησης.
Πώς νιώθετε όταν ακούτε κυβερνητικούς να λένε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ ήθελε πολλούς νεκρούς για να ισοφαρίσει το Μάτι;
Αηδιάζω όταν ακούγονται φωνές τέτοιας φασίζουσας πολιτικής αντίληψης και τόσο ακραίων τοποθετήσεων, από όπου κι αν προέρχονται. Θα παρέπεμπα αυτούς τους θερμοκέφαλους κυβερνητικούς στους συμπολίτες μας στο Μάτι και ιδιαίτερα σε όσους έζησαν το δράμα της απώλειας δικού τους ανθρώπου για να ρωτήσουν τους ίδιους γι’ αυτό που λένε.
